Recensie: Narcisme is a bitch

Jasmijn A.

Narcisme is a bitch

De 31-jarige lerares Nederlands Jasmijn A. neemt een sabbatical year om orde op zaken te stellen in het psychisch doolhof waarin zij is verzeild geraakt. Hoewel het boek autobiografische  non-fictie betreft en bedoeld is als gids voor lotgenoten, laat het zich vanwege de chronologische karakterontwikkeling lezen als een psychologische roman. Het thema is al zo oud als het sprookje van Assepoester, maar dan de omgekeerde weg: van wonderkind naar zondebok

Concreet beweegt het boek zich tussen twee gevleugelde literaire citaten: het onder andere aan Hemmingway toegeschreven ‘ an unhappy childhood is a writers goldmine’ en Sartres ‘ l’enfer c’est l’autre’ .

Nietsontziend fileert de auteur op ragfijne wijze haar zielenroerselen, een hel veroorzaakt door haar narcistische moeder. Een ongezonde afhankelijkheidsrelatie staat volwassenheid en zelfstandigheid in de weg en het is uiteindelijk de bedoeling daarvan los te komen. Dat is gezien de traumatische grondslag een schier onmogelijke opgave, maar ook hier is de weg belangrijker dan het doel en die weg is dat het probleem weliswaar niet verandert, maar wel je houding ten opzichte van dat probleem. De ‘ontmaskering van het valse zelf’, zoals de auteur dat noemt, leidt tot de symbolische dood van de moeder. Het doet sterk denken aan de problematische verhouding van de hoogbegaafde dichteres Ida Gerhardt met haar afgunstige moeder:

“ Hier rust, met stof gevuld de mond,

zij, die mij heeft gedragen;

zij, die mij naar het leven stond

in al mijn levensdagen.

En nu haar lichaam moet vergaan,

nu is zij in mij opgestaan.

-Ik kan haar niet verslaan.-“

Als lerares Nederlands heeft Jasmijn A. de kernvaardigheden van haar vak, lezen en schrijven, optimaal benut. Het door eruditie gevoede, vlot en prettig leesbaar geschreven boek biedt troost en steun aan jong volwassenen die aan hetzelfde trauma lijden en geeft docenten en leerlingbegeleiders een realistische inkijk in dit complex psychologisch kernprobleem.

 

Ton Bastings