Knellende banden of losse einden

In de Volkskrant van 28 augustus zag ik een artikel van Esther van Fenema met de kop “De psychiatrie kan het individu niet redden van een onthechte samenleving.”

Immers , in een ‘onthechte’ samenleving moet elk individu zijn eigen weg vinden, los van de knellende banden van samenlevingsvormen die de vrijheid van het individu beperken.

Dat was vroeger wel anders. Vóór de jaren zestig van de vorige eeuw werd elk individueel bestaan bestaan begrensd en gevormd door de binding aan familie, aan familie, kerk, vereniging, vakbond enz.

Ook de school leverde een aanzienlijke bijdrage. Het curriculum lag vast, de onderwijzers hadden allen dezelfde opleiding  gehad  en ook in het middelbaar en hoger onderwijs streefde men naar gemeenschappelijke doelen.

Dat is niet meer zo. Iedereen hetzelfde leren, op dezelfde manier, gelijke toetsen hanteren is een soort taboe geworden. Vroeger was er alleen de Cito-toets, nu zijn er ook andere Een onderwijzer had een bepaalde opleiding gehad, voor iedereen gelijk, nu zijn er forse verschillen  en ook zij-instromers die les gaan geven.

In het voortgezet onderwijs zijn de meeste scholen groot en dat maakt het gemakkelijker om een royaal keuzemenu aan te bieden. De gymnasiast die geen Grieks wil doen – geen probleem. Geen geschiedenis of aardrijkskunde, geen Frans, de klant is koning.

Een vast klasseverband is uiteraard niet mogelijk als iedereen een eigen menu kiest. Spreken van een ‘leuke’ klas of een ‘ijverige’ klas wordt steeds moeilijker. En zijn er dan nog klasse-avonden of reisjes met de klas?

 

Ik vermoed dat het artikel  van Esther van Fenema terecht spreekt van ‘doorgeschoten individualisme’ in onze samenleving, waardoor het individu steeds eenzamer wordt. En het onderwijs levert geen positieve bijdrage: niet door stabiliteit te bieden en gemeenschappelijkheid, niet door samenwerken  aan een gezamenlijk doel in een herkenbare omgeving.

En we doen ondertussen net of de huidige situatie gewenst en normaal is.

 

J.C. Traas