Een geslaagd symposium

Op zaterdag 30 maart 2019 heeft BON weer het jaarlijkse symposium gehouden. We werden als vanouds gastvrij ontvangen bij ‘vriend van BON’ hogeschool IVA te Driebergen.

In een goedgevulde zaal mocht bestuurslid Ton Bastings het symposium openen (lees zijn bijdrage hier). Aan de hand van een gedetailleerde analyse van het gedicht ‘De moeder de vrouw’ van Martinus Nijhoff illustreerde Ton het belang van intensief lezen, ook voor leerlingen van het mbo.

An De Moor, ondervoorzitter van het Nederlands/Vlaams Platform Taalbeleid Hoger Onderwijs en winnaar van de Lofprijs der Nederlandse Taal 2017, liet in een mooie presentatie zien hoe Vlaanderen met strikte wetgeving de verengelsing van studies binnen de perken houdt. Daarmee stimuleren onze zuiderburen de academische taalvaardigheid in het Nederlands. Er zijn maxima gesteld aan het percentage bachelor- en masterstudies dat in het Engels aangeboden mag worden. Bovendien moet een Engelstalige studie elders in het Nederlands gevolgd kunnen worden. Voor studenten en docenten moet er voldoende ondersteuning zijn. Het verwerven van informatie in een vreemde taal is nu eenmaal moeilijker. Docenten moeten het zowel het Nederlands als het Engels goed beheersen. De commissie Hoger Onderwijs houdt strikt toezicht op de doelmatigheid van het gebruik van het Engels, op de motivatie om over te gaan op het Engels en op de kwaliteit van de studies. De Vlaamse wetgeving zou een mooi voorbeeld voor het Nederlandse onderwijs kunnen zijn. Hoewel? Ook in Vlaanderen staat in de wet wat er staat, maar de uitvoering in de praktijk is niet altijd conform de letter van de wet.

Dr. Joke Hermsen, schrijfster en filosoof, benadrukte in een mooi betoog het belang van een goede beheersing van een taal voor een goede communicatie. Zij combineerde het thema van de verengelsing met de actualiteit. Hoe zou het woord ‘lerarenmeldpunt’ in het Engels vertaald moeten worden? Als er geen gemeenschappelijk idioom is, wordt communicatie onmogelijk. Verwijzend naar de Tractatus van Wittgenstein maakte zij duidelijk dat alleen in je eigen taal, ‘het voertuig van ons denken’, begrip ontstaat. Een vreemde taal legt beperkingen op.

Prof. dr. Jan Dirk Imelman legde nog eens uit dat een goede opleiding in combinatie met ervaring in de praktijk mogelijkheden oplevert om goede en slechte praktijken van elkaar te onderscheiden. (Zijn bijdrage is hier te lezen.) Een goede kennis van zaken is noodzakelijk om situaties goed in te schatten. Dat geldt ook voor de opvoeding. Ouders en leraren hebben behoefte aan ‘munitie’ om allerlei ‘orakeltaal’ te kunnen weerleggen.

Casper Hulshof, psycholoog en docent onderwijskunde aan de Universiteit Utrecht, wist in een gloedvol en geestig betoog een aantal mythes die in het onderwijs de ronde doen, effectief te ontkrachten. Bestaan 21st century skills wel? Leer je (computationeel) denken van programmeren? Het bewijs voor dergelijke stellingen is vaak niet te vinden. Met Pedro De Bruyckere en Paul Kirschner schreef hij onlangs het boek Juffen zijn toffer dan meesters, waarin hij nog meer van dergelijke mythes ontkracht.

Verder was er het forum met Tweede Kamerleden Frank Futselaar (SP), Harry van der Molen (CDA), Harm Beertema (PVV) en Paul van Meenen (D66). Ze bespraken onder meer de bedreigde positie van het Nederlands in het hoger onderwijs en mogelijke oplossingen hiervoor (onder meer de quota zoals in Vlaanderen, die An De Moor toelichtte), de gebreken van curriculum.nu en het voorstel van de heer Van Meenen om financiering van VO en PO voortaan via de scholen zelf te laten lopen in plaats van de overkoepelende besturen. Paul van Meenen merkte op dat zogeheten eenpitters de middelen vaak veel efficiënter besteden. Dit is een argument om de beslissingen over besteding op een zo laag mogelijk niveau, oftewel door de scholen zelf, te laten nemen. BON is blij dat de discussie over financiering steeds meer in de richting beweegt die zij al sinds haar oprichting in 2006 voorstaat.

Afsluitend sprak Jeronimoon zijn traditionele column uit, waarin hij de verschillende problemen waar het onderwijs mee te kampen heeft, weer op briljante wijze met elkaar in verband bracht.