Op de site van de Universiteit Maastricht heeft prof. dr. Anita Jansen, hoogleraar psychologie en decaan van de faculteit psychologie, gereageerd op ons standpunt over de doorgeslagen verengelsing van het hoger onderwijs. Volgens haar is ons pleidooi om het Nederlands een belangrijke rol te geven in het universitair bacheloronderwijs rechtspopulistisch. Het debat zou deel uitmaken ‘van de rechtspopulistische strijd van volksnationalist Ad Verbrugge’:
De vereniging Beter Onderwijs Nederland (BON) kakelt bij monde van haar roerganger Ad Verbrugge dat de snelgroeiende internationalisering en verengelsing van ons universitaire onderwijs leidt tot inferieure kwaliteit. BON is zo betrokken en bezorgd, dat zij naar de rechter is gestapt. BON zegt: universiteiten die in het Engels onderwijs geven, die verwaarlozen onze bloedeigen Nederlandse cultuur en het zal slecht aflopen met de student die Engels praat tijdens zijn studie. Nooit zal die student op niveau kunnen communiceren na zo’n Engelstalige opleiding. BON richt haar pathetische pijlen vooral op de Maastrichtse psychologie. Want waarom zou je psychologie in het Engels bestuderen en niet gewoon in het Nederlands? (lees verder)
Wij betreuren het dat de Universiteit Maastricht op dit niveau argumenteert.
Dat ‘het Nederlandse psychologische onderzoek derde [staat] op de wereldranglijst’ was overigens ook al zo toen de bacheloropleidingen nog vrijwel allemaal Nederlandstalig waren. De afdeling psychologie van de Universiteit Utrecht is ook zeer internationaal georiënteerd, maar het bacheloronderwijs is Nederlandstalig, ook de hoorcolleges. Is de Universiteit Utrecht soms ook volksnationalistisch volgens professor Jansen? Is het soms rechtspopulistisch om Nederlandse én internationale studenten goede uitdrukkingsvaardigheid in het Nederlands bij te brengen, waar ze de rest van hun leven baat bij zullen hebben?
Zoals gisteren tijdens het kort geding gemeld, is BON graag bereid tot overleg met de gedaagde universiteiten. Nu begrijpen we dat dit wat de universiteiten betreft helaas niet mogelijk is.
Het is inderdaad jammer dat de argumentatie van deze decaan en hoogleraar psychologie bij het verdedigen van de verengelsing van het onderwijs, als het gaat om hoogstaande normen van kwaliteit, niet het niveau haalt dat wel zou liggen in het object van psychologisch onderzoek waarvan deze professor zich profileert als boegbeeld. Onderzoek waarvan de kwaliteit naar de mening van deze professor nog hogere maatstaven bereikt als bij de studie geheel wordt overgeschakeld op het Engels.
Natuurlijk zullen de meeste studenten psychologie na hun studie niet als psycholoog werkzaam worden. En dus, deze redenatie volgend, zouden deze studenten hun studie psychologie niet in het Nederlands hoeven doen omdat ze toch later geen werk zullen doen waarbij ze hier in Nederland mensen met een psychisch probleem moeten helpen. Maar betekent dat dan ook dat het Nederlands als voertaal in de studie psychologie kan worden afgeschaft? Moet er niet een onderscheid gemaakt worden tussen academische kennis, die je opdoet uit boeken en in colleges, en academische vaardigheden, zoals het uiten van een kritische (zelf)reflectie op zaken en het scheiden van aannames van feiten, vaardigheden die je alleen vanuit een taal die je goed spreekt kunt leren?
Voorstanders van het Engels als voertaal in het hoger onderwijs lijken zich in hun argumenten vooral te richten op het nutaspect dat communiceren in het Engels biedt: docenten bereiken zo immers meer studenten, ook de buitenlandse die anders niet voor een Nederlandse universiteit zouden kiezen, en resultaten van onderzoek die in het Engels zijn gedaan zijn bereiken meer lezers wereldwijd dan de kleine groep geschoolde lezers in het Nederlandse taalgebied. Maar het internationale aspect van wetenschappelijk onderzoek vormt op zichzelf net zo min een rechtvaardiging voor de keuze om colleges in het Engels te voeren als het geringe aantal beroepsmogelijkheden waar een studie als psychologie voor opleidt en waar communicatie in het Nederlands noodzakelijk is, deze keuze legitimeert. Want de meeste studenten psychologie komen immers niet na hun studie terecht in het internationale onderzoek. Net zo min als in een beroep als psycholoog. Maar als dat laatste niet het geval is, dan betekent dat nog niet dat de meeste studenten werk vinden in een net zo internationale omgeving als de universiteit wil zijn. De meeste studenten psychologie zullen gewoon in Nederland een baan vinden, bij de overheid, in het bedrijfsleven of een organisatie: in ieder geval in een werkveld waarin in het Nederlands gecommuniceerd, gediscussieerd en besloten wordt. Maar waar je ook terecht komt: competenties zoals goed en scherp je eigen inzichten kunnen verwoorden, het vermogen tot zelfreflectie, het je verplaatsen in een ander standpunt, en nog veel andere zijn overal nodig, voor de werknemer zelf met een psychologische of andere achtergrond en voor de organisatie als geheel. Een academische studie, of het nu psychologie, rechten of werktuigbouwkunde is, moet een voorbereiding bieden ook op deze praktijk, die niet kan plaatsvinden als het Nederlands als taal niet meer gesproken wordt binnen de muren van de universiteit.
Gênant
Wat ik een beetje mis in deze discussie is de mening van de studenten van de Psychologie opleiding zelf. Ik ben zelf zo een student, ik koos vrijwillig voor de Engelstalige track. De redenen daarvoor komen veelal overeen met de woorden van Anita Jansen. Psychologie, zeker aan de UM, is gefocust op wetenschappelijk onderzoek. Daarin is 99.99% van de literatuur Engels. Ook wanneer ik later zelf onderzoek zal gaan doen, zal ik alles lezen, schrijven en presenteren in Engels en dat is helemaal prima. Dat hoort gewoon bij het vak, en wanneer de opleiding in het Nederlands was zou dit juist ervoor zorgen dat mensen minder bekwaam zijn in de taal van hun vak.
Waar de universiteit opvallend stil over blijft is de realiteit van die geliefde ‘diversiteit’. Op dit moment bestaat ongeveer driekwart van mijn opleiding uit Duitsers, die kliekjes vormen met elkaar. Overal in de gangen en lokalen hoor je Duits. Als Nederlander of internationale student uit een ander land krijg je vaak het gevoel er niet bij te horen, omdat de Duitse populatie weigert over te schakelen in Engels. De wetgeving maakt het niet mogelijk Duitsers te weigeren, dat zou ‘discriminatie’ zijn. Als jullie het onderwijs beter willen maken, focus dan daarop. Diversiteit is geweldig, maar het moet wel goed verdeeld blijven, en het moet niet zo zijn dat een andere groep gaat overheersen. Anita Janssen zegt ook dat de internationale studenten hierheen komen omdat het onderwijs zo goed is. Dat kan wel zo zijn voor velen, maar het argument wat je meestal hoort uit Duitse hoek is: ‘mijn cijfers van de middelbare school waren te slecht om in Duitsland psychologie te studeren, dus kwam ik hierheen’. Ik heb het hier niet over enkele gevallen, maar over de meerderheid. Wij halen dus niet getalenteerde mensen binnen, maar het afvoerputje van onze oosterburen.
Ik wil absoluut dat de opleiding Engelstalig blijft, maar ik zou het prachtig vinden als iemand daar mevrouw Janssen eens hard op aanspreekt. Het is compleet gestoord hoe het nu gaat.
Om nog twee voorbeelden te geven om mijn vorige reactie te illustreren:
– laatst zaten er in een lokaal bij een werkgroep uitsluitend Duitsers, die spontaan even besloten om het onderwijs van die dag dan maar geheel in het Duits uit te voeren.
– een student uit een ander EU-land, die geen Duits sprak, verzocht een keer enkele Duitsers, die in hun eigen taal aan het woord waren tijdens het onderwijs, of zij Engels konden spreken zodat deze het ook kon volgen. Hun reactie was dat dat niet hun probleem was maar van de student zelf.
Concluderend: de verengelsing is echt niet het probleem, veel studenten zijn er erg blij mee, maar er MOET iets gebeuren om de universiteit de wettelijke tools te geven om de instroom te reguleren.
“Dit debat gaat helemaal niet over de inhoud en kwaliteit van ons universitaire onderwijs. Dit debat maakt deel uit van de rechtspopulistische strijd van volksnationalist Ad Verbrugge” Overdrijvingen zijn soms goed. Maar dat is zelden het geval als men scheldwoorden en halve waarheden gebruikt. De kwaliteit van het onderwijs zou ook weer beter worden als de verengelsing met volle kracht wordt doorgezet en Nederlands de status van dialect krijgt en Engels een tweede officiële taak wordt. Maar als je van Nederlands houdt wil je dat niet als oplossing en word je vervolgens uitgescholden.
Die verengelsing komt nog bovenop de verarming van het onderwijs doordat niet meer gerefereerd mag worden aan kennis van Frans en Duits. Veel studenten leren minstens één van deze talen niet meer grondig zodat een docent geen van deze talen meer als bekend mag beschouwen, te meer daar veel buitenlandse studenten geen van beide kennen.
Dat is ook verarming van het onderwijs.
in herinnering, Prof. Buikhuisen,Prof dr. B Smalhout, Prof Galjaard,…ook zij mochten ervaren wat Ad nu ervaart, ondergeschoffeld worden door hun eigen collega’s. Schijnbaar is dit soort van zelfgenoegzame van zichzelf volgevreten paupers van alle tijden. Zoals ik betoogd heb vorig jaar op het symposium, deze strijd heeft vele gezichten en het meest kwalijke heeft nu haar mombakkes van geleerdheid afgelegd en laat zich zien van haar ware kant, een schreeuwlelijk viswijf met een typisch Hollands vingertje, Oh nee het woord Hollands…, ach ik ben een genaturaliseerde Nederlander dus ik mag dat zonder de toorn des decaans over me heen te krijgen…..hoop ik. LOL
@Jeronimoon. Waaraan je nog kunt toevoegen dat Anita niet ingaat op de op onderzoek gebaseerde argumenten van collega Annete de Groot, deze zelfs volledig negeert.
Dat is ook niet de bedoeling van haar gekrijs Ben. De bedoeling is Ad en hiermee ook BON en de BON leden in het ‘rechtse’ verdomhoekje te zetten. Dit zijn het soort dat oproept tot debat zolang dat debat maar gevoerd wordt volgens hun regeltjes, zoniet houdt de vrijheid van meningsuiting op wat hun betreft en Godwin is de beste en snelste manier om dat te bereiken. Het leuke vind ik wel de mee-kwakers in haar kielzog, noteer de namen zou ik zeggen en ondertussen de plaats van het afvalputje waar ze zijn uit gekropen.
Ik was aanvankelijk van plan om een blog te schrijven met als titel ‘Hup Holland Hup’, maar dat durf ik niet meer uit angst om de toorn van ‘professor’ Anita Jansen over mij af te roepen. Dus laat ik het nu maar na.
In die column wilde ik dan schrijven dat ik af en toe aanleiding heb om diepnationalistische gevoelens te uiten, maar dat laat ik nu natuurlijk wel uit mijn hoofd, met een Maastreechse prof die over mijn schouder meeleest.
Ik had willen duidelijk maken wat onze natie steevast onderscheidt van zelfs de nabije buren, Duitsers, Belgen, op het voetbalfront natuurlijk maar ook op andere terreinen. Maar dan had Jansen me vast neergesabeld als volksnationalist.
Ook had ik willen schrijven dat Limburgers nu eenmaal geboren Nederlanders zijn, die Oranje door dik en dun horen te steunen. Al slaat het Oranjeteam nog zo’n pleefiguur, Limburgers zijn aan hun afkomst verplicht om voor Oranje te zijn en bijvoorbeeld niet voor Duitsland. Zo’n houding zou me echter op een publieke geseling door Jansen komen te staan, wegens een onfatsoenlijk gebrek aan diversiteitsopvattingen.
Mijn hoofddoel zou zijn het adresseren van de Nederlandsche volksaard, die geneigd is tot zelfbeschimping (ook wel genoemd de ik-zeik-mezelf-vooral-flink-af-mentaliteit), roddelzucht en intrigantisme. Die nationale zelfveroordeling van onze volksaard zou ik eens even flink afzetten tegen, ik noem maar wat, de Amerikaanse volksaard. Maar nu kijk ik wel link uit: wie het woord ‘volk’ maar in de mond durft te nemen, belandt op Jansens verbale brandstapel wegens racisme en aanzetten tot zelfhaat.
En ik zou mijn blog zeker afsluiten met een stevig staaltje nationalistische borstklopperij: ‘Hup Holland Hup!’, inclusief uitroepteken. Maar dat kan ik nu natuurlijk wel vergeten.
Want iemand is mij in al deze opzichten vóórgeweest. Driemaal raden wie.
www.maastrichtuniversity.nl/nl/blog/2014/06/hup-holland-hup-–-bericht-uit-californië
Een paar gedachtespinsels:
1. Volgens mij is in de EU de officiële voertaal Engels, maar niemand doet het behalve het immer brave Nederland. Duisters, Fransen, Spanjaarden; al hun films worden nog vertaald ZONDER originele Engels ondertiteling. Zo leer je het niet en kennelijk is de behoefte er niet. Dus leer weer opnieuw je Europese talen.
2. Verreweg de meeste studenten blijven binnen Europa. Engels is daar niet de meest gesproken taal tenzij je bij een Angelsaksisch bedrijf wil gaan werken.
3. Waarom zijn we in Nederland zo tuk op buitenlandse studenten? Beetje interessant doen lijkt het vaak. En Duitsers komen inderdaad graag naar NL of België omdat de toelatingseisen voor een universitaire opleiding daar belachelijk hoog zijn.
Overigens ben ik fel tegen toelating op basis van cijfers, een subjectief gegeven en daardoor niet vergelijkbaar, maar dit terzijde.
4. Engels mag (soms is Amerikaans onderzoek gewoon verder dan Europees) maar laat het dan ook verdomd goed Engels zijn en niet dat vreselijk verbasterde, tenenkrommende Engels. Dunglish noemt A.F.Th. van der Heijden het in zijn Groot Dictee, zie link.
www.dictees.nl/download/tv-dictees/GNT_2016.pdf
Stekeblind gevangen in een ivoren Engels academische toren in Maastricht en dat pretendeert dan ‘internationaal’, ‘mondiaal’, ‘multicultureel’ te zijn? Professoren die ‘academische psychologie’ plaatsen tegenover en boven ‘alle andere vormen van psychologie’ weten niet wat ‘psychologie’ is en nog minder wat het nut ervan voor de mensheid is of zou kunnen zijn. De mensheid bestaat blijkbaar uit twee: dezen die denken, spreken, communiceren, functioneren en participeren in de taal van hun (uiteraard plaatselijke) gemeenschap (en waartoe ook de échte wetenschappers behoren) en dezen die pretenderen daar boven te staan door over eerstgenoemden in naam van de ‘wetenschap’ minachtend te spreken en te schrijven in die éne taal waarin ze in besloten en gesloten kring elkaar onderling bewieroken en bedienen, thans unisono in het Engels maar enkele eeuwen geleden nog unisono in het Latijn. Het enige verschil is dat de Oude Latijnse Goddelijke Elite naast het complexe Latijn ook nog wel enkele andere talen machtig was maar dat de nieuwe zich goddelijk wanende elite zich alleen in simpel of academisch kort gestript Engels min of meer behoorlijk kan uitdrukken. De zelfverklaarde Maastrichtse Academisch Psychologisch Geschoolde Hooggeleerheid Anita Jansen behoort duidelijk tot laatstgenoemde categorie hoewel de ‘inhoud’ van haar sjagrijnig minachtend gesponnen en gespuwd scheldpamfletje de poten onder haar Academische Leerstoel wel heel krakkemikkig en zelfs verdacht vals maakt.
Hier nog een Nederlandse ex-psychologiestudent van Maastricht University die zonder hoop probeert zijn mening te laten wegen bij BON.
Ik studeerde psychologie toen er nog geen Engelse variant was. Als ik nu zou moeten kiezen, zou ik de Engelse verkiezen boven de Nederlandse. Waarom? Omdat het me voorbereidt op mijn loopbaan. Ik wou en wil onderzoeker worden, en iedere Engelse bron of opdracht was me daarom volledig welkom. Je kunt haast geen serieuze onderzoeker worden zonder uitgebreide Engelse training te hebben gehad. En in tegenstelling tot andere psychologie opleidingen is juist deze bachelor in Maastricht ingesteld op de training van toekomstige onderzoekers.
Oké, dit is jullie ofwel vaker verteld of jullie hebben geen meningen opgezocht. In beide gevallen zijn jullie te ideologisch ingesteld, rechtspopulistisch of niet. Die irrationaliteit mag, maar waarom dan ook nog eens de tijd van Maastricht University verspillen door een rechtszaak aan te spannen? Het is belachelijk. BON denkt misschien dat ze goed bezig zijn voor het onderwijs, maar in werkelijkheid forceren ze aandacht en waardevolle tijd en energie naar een verandering die ten koste gaat van toekomstige Nederlandse onderzoekers.
Gezien vanuit Frankrijk. Ik huiver bij de gedachte op wat voor niveau in een ‘international class room’ de controversen tussen Freud en Jung bestudeerd en geanalyseerd worden in het Engels. Stelt U zich voor, Nederlandse studenten die een Duitse tekst niet meer kunnen lezen; een meerderheid van Duitsers die te dom zijn om in het eigen land niet aan de bak komen; het geheel in het Engels, een taal die zich niet zo goed leent voor de vertaling van oer-Duits psychologisch jargon. Ik denk dat zo’n discussie onmogelijk of idioot is. Zouden ze het verschil weten te formuleren tussen psychologie en psychoanalyse? En aan het hoofd staat een passionara van alles wat Amerikaans is, voor haar bestaat Europa niet meer, Frankrijk en Duitsland op minder dan 50km afstand tellen niet mee. Het resultaat – halleluja – stuwt Maastricht op naar de hoogste regionen van rangschikking, waarschijnlijk dankzij een paar publicatieathleten die hoofdzakelijk voor de eigen parochie schrijven en waarvan het maatschappelijk nut te betwijfelen valt. Mevr. Jansen gaat volledig voorbij aan de levendige discussies in Frankrijk op allerlei psychologisch gebied en die van hoog niveau zijn. Jacques Lacan, Gérard Miller, Elisabeth Roudinesco c.s. nooit van gehoord. Het abandon van het Frans en het Duits schept een nieuwe vorm van onwetendheid en een zekere vorm van minachting. Met andermans taal haal je ook conformisme en nederigheid binnen, die op één of andere manier in rangschikkingen en accreditaties geapprecieerd worden. In zo’n situatie blinkt nooit iemand echt uit. Is er nog een Nederlandse intellectuele weerstand? Mag Nederland geen intellectuele hub meer zijn? Het lijkt erop dat Mevr. Jansen kijkt naar het land dat haar welvaart en status gebracht heeft, zoals een koe zonder emotie kijkt naar een melkmachine. Bloedeloos. Functioneel. Geen enkel gevoel voor eigenwaarde. Weg met ons.
1. Mevr. Jansen schijnt niet te beseffen dat wetenschap a priori geen politieke boodschap heeft. Wetenschap is het zoeken naar waarheid. Voor het benaderen van de waarheid moet men de cultuur van het woord en de taal beheersen*. Onze taal. Een originele gedachte, met Nederlandse toegevoegde waarde, vindt zijn weg wel, het hoeft niet per sè in het Engels. In deze context is haar uithaal naar de Heer Baudet volledig misplaatst. Zijn boek ‘Aanval op de natiestaat’ is in Frankrijk te koop met de titel ‘Indispensables frontières, pourquoi le supranationalisme et le multiculturalisme détruisent l’état de droit’. Voor een jonge man een hele prestatie. Hij spreekt ook goed Frans zoals bleek tijdens een radio interview. Hij heeft dat gemeen met de Heren Bronkhorst en Bolkenstein die nog van de oude garde zijn. Afgezien van zijn politieke opinie, denk ik dat de Heer Baudet met kop en schouders uitsteekt boven het doorsnee niveau in Maastricht. Ik denk ook dat Prof. Dr. Jansen intellectueel niet tegen hem op kan en daarom ad hominem met hem de vloer aanveegt. Het zou haar sieren een mea culpa te publiceren.
2. Wie dit leest zou moeten mediteren over één van de vragen die dit jaar gesteld werden op het eindexamen filosofie in Frankrijk: ‘Peut-on renoncer à la vérité?’ (Kan men afstand nemen van de waarheid?) Nadenken wat waarheid is… Het is een test van taalbeheersing en heldere formulering, een opmaat voor het kritisch nadenken dat de betere Franse opleidingen doordesemt. Het is ook een hulde aan de eigen taal. Leven ze daarom op een Gallisch eiland, waar ze niets van de mondialiteit en ‘verrijkende’ diversiteit begrepen hebben? Psychologie lijkt mij bij uitstek een vak van luisteren, begrip, taalbeheersing, goed formuleren, in een cultuur geworteld zijn. Ik vraag me af wat voor soort geskillde psychologen Maastricht produceert die off shore losgeweekt zijn van de eigen voedingsbodem. Op die manier maakt de universiteit zich onbeduidend en moet de echte vorming via praktijkervaring geschieden.
3. Men kan het Mevr. Jansen in haar onwetendheid niet kwalijk nemen dat er eerder dit jaar in Frankrijk de discussie (weer) vel oplaaide in hoeverre bepaalde disciplines (geschiedenis, vooral sociologie, psychologie enz.) bevrijd moeten worden van ideologieën en mentale routines die met de wetenschappelijke waarheid op gespannen voet staan. De wetenschap zou zich moeten beperken tot ‘waar’ en ‘niet-waar’ en niet verstrikt moeten raken in de morele waarden van ‘goed’ en ‘kwaad’ van een dominante ideologie. Die discussie zou ook in Nederland plaats moeten vinden, want als ik, als geïnteresseerde leek , academische verslagen lees en ook de documenten van de VSNU, de Nuffic enz. dan rijzen mij de haren te berge als ik me realiseer hoezeer onwelvallige informatie wordt achter gehouden, het zich zelf loven een standaard procedure is en de analyse vaak wordt aangepast bij de gewenste uitkomst.
Parijs, 9 juli 2018
* Vrij naar het adres van Paus Benedictus XVI in het Collège des Bernardins, Parijs op 12 september 2008. Wat ‘Dieu ‘ is voor de gelovige, is ‘Vérité’ voor de rationalist: ‘La recherche de Dieu requiert donc intrinsèquement une culture de la parole….le désir de Dieu comprend l’amour des lettres, l’amour de la parole, son exploration dans toutes ses dimensions’.
Ondertussen, in de buurt, maar over de grens… Als men de ‘home page’ van een universiteit bekijkt, is het vaak rozengeur en maneschijn, gezonde glunderknullen en oer-Hollandse meiden, gemixed met wat diversiteit om aan te tonen hoe open we zijn en hoe erg internationaal we ons voelen, onze taal geven we daarvoor op. Als er iets positiefs te melden valt over awards, honnors, rankings dan gaat men er op af als een bok op de haverkist. Eredoctoraten geeft men het liefst aan Amerikanen. Niet zolang geleden wilde Maastricht nog zo graag ‘Bourgondisch’ zijn, maar dat is versleten, te weinig Amerikaans, en 2e keus Duitse studenten trek je daar niet mee aan, dus weg er mee. Maar wat is er aan de hand als een Chinese alumnus van het kaliber van een Bill Gates of Warren Buffet bij zijn overlijden niet in het Maastrichtse zonnetje wordt gezet? Dit overkwam de Heer Wang Jian (57), een zuivere betaalchinees, wiens enige buitenlandse diploma een Maastrichtse MBA was uit 1995. Misschien een ‘fake’? Hij kwam op 4 juli 2018 op een bizarre manier in de Provence om het leven. Het was groot nieuws voor de Financial Times en de New York Times. Als mede-oprichter en president van de Chinese HNA Group laat hij een enorme zakenimperium achter. En $ 94 miljard schuld. Een eminente persoonlijkheid.
www.ft.com/content/4f560b20-7f5c-11e8-bc55-50daf11b720d
www.nytimes.com/reuters/2018/07/04/business/04reuters-hna-chairman.html
Parijs, 14 juli 2018