Minister Bussemaker noemt het sociaal leenstelsel een gouden kans. De vorige functie van de minister was rector van de Hogeschool van Amsterdam en als zodanig had zij zitting in de HBO-raad. Voorzitter Thom de Graaff was, naar verluidt, na raadpleging van de leden van die raad, tegen het sociaal leenstelsel.
Het is uiteraard evident dat verschillende posities kunnen leiden tot verschillende standpunten, maar het is toch erg lastig om over de inhoud te discussieren als deze niet wordt bepaald door inhoudelijke overwegingen, maar door de belangen van een specifieke groep of organisatie waartoe men behoort.
We hoorden zojuist dat de VSNU (@deVSNU) het sociaal leenstelsel alleen acceptabel vindt als de opbrengsten terugvloeien naar de kwaliteit van het hoger onderwijs. Aangezien kwaliteit niet beschikt over een bankrekening vermoeden we dat de VSNU de gelden wil laten vloeien naar de bankrekeningen van de instellingen voor hoger onderwijs.
Ik begrijp weinig van de
Ik begrijp weinig van de redenering van Minister Bussemaker. Ze zegt “Dat [geld dat ze voor hun studie geleend hebben] moeten ze terugbetalen als ze genoeg verdienen, juist dankzij die studie. Iemand scheikunde heeft gestudeerd en daarna een goed inkomen heeft als circusdirecteur zou dus niks hoeven terug te betalen? Wat een onzin Hij moet haar juist helemaal terug betalen want de Nederlandse samenleving heeft nauwelijks geprofiteerd van het door hem gebruikte geld. Maar hoe zit het dan als de afgestudeerde scheikundige hooggekwalificeerde arbeid op het gebied van scheikunde was gaan verrichten? In dat geval zou er waarschijnlijk voor hem geen reden zijn om de ter financiering van zijn studie opgelopen schuld af te lossen. Want wat hij meer verdient dan hij zonder de studie verdiend zou hebben is wat hij dankzij de studie verdient en wat hij daardoor meer aan inkomstenbelasting betaalt is verbonden met zijn lening en vormt dus een stuk terugbetaling voor geleend en vervolgens geinvesteerd geld.
Het serieus volgen van een
Het serieus volgen van een nuttige studie is een maatschappelijk belang. De samenleving moet dat willen investeren. Als het goed is investeert ook de leerling/student: hij verdient in die periode geen geld en steekt energie en tijd in de studie.
Het serieus volgen van een studie rechtvaardigt geen extreem hoog salaris. Sterker nog: juist de redenering van Bussemakers zou ertoe kunnen leiden dat inkomensverschillen nog groter worden dan nu al het geval is. De afgestudeerde zal immers -als hij/zij kan- een hoger salaris eisen, zodat de lening terugbetaald kan worden.
Hoge inkomensverschillen zijn voor een samenleving heel erg ongunstig. Hoge inkomensverschillen leiden tot een lager bruto nationaal geluk en daarnaast zijn er nog zeer veel andere negatieve effecten, afgezien van het feit dat het altijd om een verdelingsvraagstuk gaat. Als mensen zeer veel verdienen, dan moeten anderen wel relatief minder verdienen. En geloof me: het minimum in ons land is echt wel een minimum, zeker sinds de huren zo gestegen zijn.
Bovendien waren we het er toch over eens hoe nuttig beroepen als metaalbewerker, elektromonteur of bouwvakker zijn. Zij zouden juist wat meer betaald moeten krijgen om het beroep aantrekkelijk te maken (onafhankelijk van hun studieduur)
Kan me niet voorstellen dat
Kan me niet voorstellen dat Bussemaker dit zelf gelooft, maar het verkondigen hoort bij haar baan. Als Bussemaker zich heeft ingelezen, weet ze dat al in het OESO-rapport van 2011 -nog voor de invoering van het leenstelsel dus- werd geconstateerd dat in geen enkel ander Westers land afgestudeerden zo weinig rendement hebben van de investering in hun studie als hier.
Ook lees ik niets over studies die geen (ver) bovenmodaal inkomen gaan opleveren, zoals verpleegkunde en lerarenopleidingen.
Verder lees ik nog niets over beurzen voor de zoveel procent meest getalenteerden, die bij mijn weten veel andere landen wel hebben, juist omdat het niet in het belang van je land is als grote talenten om financiele redenen van een studie afzien. De lat om hoger onderwijs te mogen volgen heel laag leggen en vervolgens je studenten primair selecteren op leendurf/investerings-/ondernemingslust is bizar. Liever een select groepje veelbelovende muziektalenten toelaten tot de conservatoria en zorgen dat financien hen niet weerhouden, dan uit een massa beginnende blokfluiters de 80% selecteren die "de investering aandurven".
In de eerste plaats was ik
In de eerste plaats was ik natuurlijk geïrriteerd door een verdediging van het leenstelsel die kant nog wal raakte. Temeer daar de counterparts van de PvdA-ers, de VVD-ers, een onderwijsstructuur in stand houden die onmogelijk te rijmen valt met liberale beginselen en ze daarmee weg komen omdat niemand zijn mond opendoet. Je kunt dus de VVD-ers geen liberalen noemen en de PvdA-ers geen sociaal-democraten.
Als je een leenstelsel ziet als een systeem dat ten doel heeft om voor iedereen de weg naar een beter salaris open te houden moet je het geleende geld zien als verwervingskosten van de schuldenaars en, samen met de betaalde rente, volledig aftrekbaar maken van de inkomstenbelasting. Dan nog is iemand die geld voor zijn studie geleend heeft slechter af dan iemand voor wie de ouders de studie betalen.
Maar financiële hulp bij het doorlopen van een hogere studie gebeurt niet alleen maar vanuit het ideaal dat iedereen recht heeft op onderwijs in overeenstemming met zijn eigen mogelijkheden. Het gebeurt omdat ook de samenleving als geheel er van profiteert. Techniek werd vroeger de moderne molensteen voor ons brood genoemd en we danken er een verdrievoudiging van de Technische Universiteiten aan. En het is niet de bedoeling dat iemand die scheikunde gestudeerd heeft circusdirecteur wordt.
Ik meen dat Australië en Nieuw Zeeland met een sociaal leenstelsel werken.
Het zou goed zijn als we het voordeel van studiefinanciering vanuit de samenleving in de verschillend vormen voor zowel de samenleving als de student helder zouden kunnen krijgen maar dat zal niet lukken. Welk voordeel brengt het de maatschappij als iemand Assyriologie studeert? Leiden had een goede reputatie op het gebied van Volkenkunde en dat was ook nog eens nuttig in de Atjehoorlog.
Een student steekt energie en tijd in zijn studie. Als hij zijn studie leuk vindt maar een opleiding volgt voor een beroep eaarin geen werk is hebben we te maken met een bevoorrecht persoon die een dure hobby heeft. Voor haar zouden we de studiefinanciering niet al te aantrekkelijk moeten maken. Een student die een zware studie volgt in iets waarnaar veel vraag is neemt daarbij een risico waarvoor hij bij een mislukking niet helemaal alleen zou moeten opdraaien.
Bovenstaande lijkt mij moeilijk te quantificeren in voor- en na-delen, zowel voor de maatschappij als voor het individu.
Ik ben het grotendeels met Hinke eens maar deze zin begrijp ik niet: “het minimum in ons land is echt wel een minimum, zeker sinds de huren zo gestegen zijn”. Bij ethische zaken liggen de grenzen meestal niet duidelijk.
Wat de classica betreft: Men kan de terugbetaalgrens leggen bij modaal, ⅔ modaal of 1/⅔ modaal en in het algemeen n keer modaal (n>0). De verpleegkundigen zouden ook nog pensioenverliescompensatie kunnen krijgen. (Maar niet zo hoog als bij mislukte topfunctionarissen!). Het gaat hier eerder om een “rechtvaardige” implementatie.
In vroeger tijden bestond
In vroeger tijden bestond naast een leenstelsel ook de zogenaamde ' inverdienregeling'. Om te voorkomen dat studenten die hier gestudeerd hadden met hun diploma naar het buitenland vertrokken. De inverdienregeling hield in dat afgestudeerden die hun beroep hier gingen uitoefenen vijf jaar lang 20 procent van hun studieschuld kwijtgescholden kregen. Na vijf jaar waren ze dan schuldenvrij.
@ classica
@ classica
Bussemaker verwoordt op heel typische manier het momentane tijdsbeeld, dat ook Rutte heeft omarmd en meesterlijk uitbouwt. Er moet [1] worden bezuinigd en dat doe je [2] door gemiddelden te laten uitrekenen en af te romen en [3] de uitersten aan beide kanten af te kappen.
Die gemiddelden worden op "wetenschappelijke" wijze uitgerekend en conveniently and timely afgeleverd door instituties zoals CPB. Voor dat doel immers bestaat het CPB – het levert de pseudo-professionele saus die "de momentane "politiek" nodig heeft voor "democratische" acceptatie (niets tegen de professionele statistische manier van werken van het CPB overigens ; wel dat ze zich laten gebruiken, dienaar van de tijdgeest).
OESO (Pisa, Bologna) is ook zo'n saus-gedrocht. Dat soort instituties helpen om "iedereen" dat soort skimmed resultaten te doen aanvaarden als onvermijdelijk-noodzakelijk – als richtinggevend. Dat stuwt vanzelf het hele idee van strikte bezuiniging – onderdeel van het "democratisch" proces – door middel van engineered results. Zo doe je dat. Dat het "democratisch" proces ook heel anders kan worden gestuurd, ontgaat de goegemeente : daar is die gemeente te stom voor (softer : nog niet aan toe).
Maar dat systeem bestaat al sinds heugenis – wat Bussmaker nu doet is niet meer dan verlengen. Ze kan ook nauwelijks anders, immers de politiek-publieke wegwijzers staan op minder geld en meer opbrengst.
In de landbouw (zo maar een onverdacht voorbeeld) doe je zoiets door meer kunstmest, meer selectie, meer dieren in één stal, meer melk per koe (= water, voer, nutrienten, antibiotica ; nix weiland, nix bloemetjes) en dus vanzelf meer opbrengst per eenheid, en meer belasting-ontvangsten.
Pars pro toto – de conservatoria : die zijn allang niet meer hoofdzakelijk gefocussed op concertgebouw-achtige muziek-haute culture. Die leveren nu ook en masse "muzikanten" af in pop, ze hebben de drummer-opleidingen omarmd (opgewaardeerd tot percussie). Pop podia alom, film- en reclame-muziek partout, en anders wel muzak of irriterende interludes op radio en tv, die nu voor brede muziek-cultuur doorgaan, diarree op profitabele basis. Irritant blijft het, adversief onnozel ook. Die omhelzing betekent : meer studenten, meer resultaat, meer geld, meer instroom, brede publieke omhelzing en dus banen-garantie binnen de opleidingen. Niemand die zich afvraagt wat eigenlijk de fundamentele betekenis is van (zo maar opnieuw een voorbeeld) pop- en drummer-opleidingen ; waar de functie is in het perspectief van civilisatie, media, massa-psychose, of zelfs de shootings in Newton en nu weer, Algerije.
Toevallig gisteren in de Volkskrant : een artikel over het Higgs deeltje, waarvan het bestaan kort geleden in het CERN in Geneve werd "bewezen". In dat artikel wordt uiteengezet hoe de installatie (de LHC, Large Hadron Collider) dermate onnauwkeurige resultaten geeft dat 1 miljard botsingen nodig zijn voor één significant meetbaar resultaat. In andere woorden : de LHC is een onnauwkeurige bulldozer. Wim Kan had het al eens over dat overtreffende principe met een quip : dat de Russen nu in staat waren een mug in het heelal te raken met een raket met atoombom.
Het artikel legt uit waarom er een nieuw apparaat moet komen (gaat 1o miljard kosten) : meer precisie. Niemand die op het idee komt dat dergelijke destructieve installaties de resultaten boeken waarvoor ze ge-engineered en gebouwd zijn. Net zo : de verzameling ambtenaren die de minister "helpen" de onderwijs-politiek aan te sturen en uit te voeren : betere resultaten dringend gewenst, alleen geen idee hoe dat moet.
@Seger: grote
@Seger: grote inkomensverschillen leiden tot een ongelukkiger land. Houd daarbij rekening dat het zogenaamde minimum (waarvan er steeds méér zijn) ook nog eens individueel tot een ongelukkig levensgevoel leidt, omdat je echt altijd over elke cent moet tobben.
Voorbeeldje: De huursubsidie is voor een flink deel teruggebracht. Als je de pech hebt om in een huis van, zeg, 620 euro te wonen, dan krijg je vanaf nu geen 400, maar slechts 300 euro huursubsidie. Dit om 'te stimuleren dat mensen een goedkopere woning kiezen'. Hihihi, alsof er iets te kiezen is. Gevolg: iemand met een minimuminkomen betaald 100 euro per maand meer en heeft nog minder voor boodschappen over.
Overigens: ik ken een winkeltje dat gerund wordt door 9 afgestudeerde academici (w.o. ook wiskunde en scheikunde) die daar een 0-urenbaantje op oproepbasis hebben. Hoezo levert een goeie studie een hoger salaris?
@ malmaison (geciteerd 🙂
@ malmaison (geciteerd :) Het zou goed zijn als we het voordeel van studiefinanciering vanuit de samenleving in de verschillend vormen voor zowel de samenleving als de student helder zouden kunnen krijgen maar dat zal niet lukken.
Nou, dat kan natuurlijk best, gewoon een ploeg rekenkundigen erop zetten, half jaar geven plus wat computers, inkt en papier. Bedrijfs-rekenkundigen of mezo-economen, Het CPB is uitstekend in staat om een dergelijk geloofwaardig rapport te produceren. Het probleem : het CPB is de papagaai van de regering, en Bussmaker noch Dijsselbloem noch Rutte zitten te wachten op dergelijke controversieel bedachte vondsten. Maar het kan best, zonder papagaai-RA's.
Een oplossing uit de oude
Een oplossing uit de oude doos:
"Iedereen een lening en bij goede studieprestaties (gedeeltelijke) omzetting in een beurs".
Kom er maar in Jet.
Higgs is niks voor het
Higgs is niks voor het schoolonderwijs. Elementaire statistische fysica wel.
Ik heet geen Jet, maar vindt
Ik heet geen Jet, maar vindt het idee van HendrikusH uitstekend. Toch zou ik het liefste hebben dat een studiebeurs afhankelijk is van het inkomen van de ouders. Ik heb het heel erg raar gevonden dat mensen in geheel dezelfde situatie soms alleen van stufi en lening moeten rondkomen en dat anderen optimale stufi, optimale lening PLUS een fijn bedragje van beide ouders ontvangen. Een en ander heeft volstrekt geen relatie met de prestaties.
@ 21. januari 2013 – 17:26
@ 21. januari 2013 – 17:26 Hinke Douma
En moeten we een AOW uitkering dan afhankelijk maken van het inkomen van de kinderen?