Stilte in de school!

30 mei 2007 Hals 10

Simon Vestdijk, wie kent hem nog, schreef zijn boeken met de stofzuiger aan om buitengeluiden uit te sluiten.
Bij hem was stilte absolute voorwaarde voor creativiteit.
Daartegenover had ik een klasgenoot, die zijn Latijnse woordjes staand en zingend uit zijn hoofd leerde.
De stilte en verveling zijn taboe.
“Verveling is het verlangen naar verlangens”, schreef Tolstoj al ergens in Anna Karenina.
Daarmee duidt hij op een luxesoort verveling, die van een futloze landerigheid, het nergens zin in hebben, een gebrek aan energie. Maar er is ook een soort verveling, waar we allemaal aan lijden en die ons juist doet verlangen naar nieuwe prikkels en energie. Die kan bij de ene mens leiden tot creativiteit, maar bij de andere mens, die daar niet toe in staat is, tot baldadigheid of destructief gedrag.
We zijn zelfs zover dat het menselijk brein verveling bij een gebrek aan prikkels sublimeert. Wanneer je mensen volledig afsluit voor alle prikkels, zelfs licht en geluid, gaan ze al snel lichtpatronen zien en soms zelfs geluiden, muziek en stemmen horen. Mensen hebben een prikkelhonger en dat wordt aangemoedigd door de televisie en Internet.
Bijna iedereen is daardoor geinfecteerd.
Toch zoeken hele bevolkingsgroepen in weer en wind de stilte van de natuur.
Maar op onze scholen wordt het almaar drukker. De stilte in de klas is verdwenen en de verveling moet worden uitgebannen.
Het nieuwe leren, projectgericht onderwijs, praten in de les, televisietoestellen in de schoolgangen, zorgen daarvoor.
De leerling die meer gebaat is bij ‘stilte op school’ doet er even minder toe.
Het stille genieten van een vertaling, waar Seger regelmatig over spreekt, is een uitzondering.
Ondertussen schieten de stilte-centra als paddestoelen uit de grond.
Het lijkt een onomkeerbare weg en ik troost me met de woorden van een Syrische woestijnmonnik uit de zevende eeuw:
“Heb de stilte lief boven alle dingen, zij zal je een vrucht aandragen, die met woorden onmogelijk beschreven kan worden.”

10 Reacties

  1. Stilte a.u.b. !
    Ik heb eens, een poosje geleden, een hospitante uit Vlaanderen gehad die onderzoek deed naar het Nederlandse basisonderwijs en al de nodige scholen had bezocht. “Het is voor het eerst dat het stil in de klas is”, vertrouwde ze me toe na de (schrijf)les. “Ik ben al van de oude stempel”, realiseerde ik me, terwijl ik het ene na het andere schriftje van een krul kon voorzien.

  2. Re Hals: stille stofzuiger
    Vestdijk is toch al een tijdje niet meer onder ons, dus zal hij gewerkt hebben met een niet zo erg stille stofzuiger. Raar dus, dat u dan schrijft dat hij het altijd zo stil wilde hebben. Wilt u mijn schoolleiding a.u.b. niet op ideeën brengen? Straks steekt er eentje nog zijn kop in mijn klaslokaal en zegt: ‘Stevin! Waarom staat bij jou de stofzuiger niet aan?’
    Die herrie in school is geen van God gegeven glijbaan waar we af moeten. Wanneer een schooldirectie zich dat aantrekt en docenten en ander personeel stimuleert daar wat aan te doen is het binnen een jaar weer stil.
    Maar voorlopig zijn ze druk bezig om de muren van door wijze voorgangers gebouwde klaslokalen te slopen, zodat er een Open Herrie Centrum ontstaat.

  3. Stofzuiger van Vestdijk
    Stofzuiger van S. Vestdijk. Vestdijk placht dit apparaat aan te zetten en oordopjes te benutten om te kunnen schrijven zonder door onverwachte geluiden te worden afgeleid. Lees verder…

    • Adios,
      Goed van je, je hebt hem weer gevonden.
      Ik kende het verhaal van de stofzuiger, nu staat hij daar in levende lijve, want het is ‘m echt!
      Van die oordopjes wist ik niet.
      Wel een idee voor in de klas:)…want ik heb de stilte lief….!

  4. ad Halsem en Stevinem
    Als ik geconcentreerd bezig ben en in mijn omgeving is onregelmatig geluid zet ik wel eens vlak bij mij een lawaaiig ventilatorkacheltje aan. Bij mensen die zich slecht kunnen concentreren, zoals mij en mogelijk ook Vestdijk veroorzaakt vooral ONREGELMATIG geluid last. Het blaffen van een hond is daar een goed voorbeeld van. Het is onregelmatig omdat een hond zonder patroon telkens ophoud met blaffen om te kunnen luisteren. Maar ook lelijke muziek (en dat is haast alle muziek die niet klassiek is) stoort en leidt evenals gewauwel over de radio af. Daarbij speelt een rol dat je tegen je zin met het banale geconfronteerd wordt en je wordt woedend omdat halvegaren je zo maar mogen storen en binnendringen in je privé-sfeer. Maar de Nederlandse samenleving wordt, net als het onderwijs, met de dag banaler.

    • stilte
      Ik kan mij dus wel goed concentreren en afsluiten (montessori-opvoeding?). Maar weet (volgens mij is er ook onderzoek naar gedaan) dat achtergrondgeluiden, ook al laat je ze niet echt doordringen, tot grotere vermoeidheid leiden. Koester de stilte waar ze nog is.

Reacties zijn gesloten.