Boekbespreking

Door Ton Bastings

Bon-lid Marcel Schmeier bewerkte Amerikaanse methode

EXPLICIETE DIRECTE INSTRUCTIE GEEFT LERAAR ZIJN VAK TERUG

Onderwijsadviseur Marcel Schmeier bewerkte voor het Nederlandse en Vlaamse onderwijs de Amerikaanse uitgave Explicit Direct Instruction (EDI): The power of the Well – Crafted, Well – Taught Lesson uit 2009 van John Hollingsworth en Silvia Ybarra. Het is een leerkrachtgestuurd instructiemodel, gebaseerd op werkvormen die naadloos aansluiten op wat BON voorstaat: instrueren, uitleggen, voordoen, doceren, overdragen, presenteren, demonstreren, corrigeren, aanwijzingen geven, feedback geven en overhoren. Al deze activiteiten hebben in het verleden hun waarde bewezen, maar zijn door allerlei dwaalopvattingen op de achtergrond geraakt. Schmeier maakt ze weer springlevend en, door de vele lesvoorbeelden, uiterst actueel. Het lijken open deuren, maar de lesstructuur van Marcel Schmeier herbergt een geraffineerde opbouw die aanstekelijk werkt op iedereen die voor de klas staat. Hoewel het boek vooral gericht is op het basisonderwijs, kan elke onderwijsvorm hier zijn voordeel mee doen. De EDI-methode blijkt uiterst efficiënt en vordert van zowel de leraar als de leerling een doorlopende actieve betrokkenheid. Na een hartverwarmende inleiding over meester Max, een Theo Thijssenachtige docent, volgt direct de kern van effectief onderwijs: het bepalen van het lesdoel. Leerlingen worden vanaf het begin doordrongen van het nut en het doel van de les. Dat bevordert de intrinsieke motivatie. Schmeier gaat uit van de directe instructie, waarbij de leerkracht een centrale rol vervult en het leren een sociaal proces is. Centraal in deze methode staat het zogenaamde cvb: geen College van Bestuur, maar het controleren van begrip. De docent heeft hierdoor voortdurend een glashelder zicht op de vorderingen van zijn leerlingen. Daarvoor worden wel wat didactische noviteiten aangewend, zoals wisbordjes, schoudermaatjes en beurtenbakjes. Ook leren de leerlingen in hele zinnen te antwoorden en zo lijkt het alsof aan alles is gedacht wat van belang is voor een effectieve les. In een interview met het Onderwijsblad ( 07, 4 april 2015) komt Schmeier met een opmerkelijke uitspraak: “ Iets moeilijks kunnen, dat is bovendien pas echt leuk. Dus in plaats van op onze knieën te gaan voor kinderen om ze het naar de zin te maken, moeten wij ze stimuleren om op hun tenen te gaan staan. Dan kunnen ze pas over de schutting kijken.” Die laatste uitspraak doet sterk denken de uitspraak van directeur Bint uit de gelijknamige roman van Bordewijk uit de jaren dertig. Daarin stelde Bordewijk – zelf leraar- dat de leraar niet af mocht dalen, maar dat het kind moest klimmen. De uitspraak die een enorme maatschappelijke deining veroorzaakte, blijkt nog altijd verrassend actueel.