Zou het kunnen zijn dat de kwaliteit van het onderwijs mede een rol speelt bij het al of niet overwinnen van de economische crisis?
Het officiële standpunt, zo nodig ondersteund door internationaal onderzoek , is dat het Nederlandse onderwijs behoort tot het beste ter wereld. Het is maar hoe je het bekijkt en waar je naar kijkt – we hebben vast nog wel goede technici, biologen en chemici – maar of we ook voldoende goede mensen opleiden is een andere vraag.
Op één punt is er zekerheid: de talenkennis. In 2010 werd de bekende columnist J.L. Heldring geïnterviewd door het blad Amphora. Hij deelde de opvatting van dhr Tjeenk Willink, toen vice-voorzitter van de Raad van State, dat het betreurenswaardig is dat de kennis van Frans en Duits onder afgestudeerde Nederlanders zo gering is geworden: ‘Het is een groot verlies dat men die talen zo weinig beheerst.’
En over de toekomst van Europa zei hij het volgende: ‘De hoogtijdagen van het Europese enthousiasme liggen achter ons. Er komt niet één Europa dat met één stem spreekt. Er is wel een zekere economische eenheid maar geen politieke eenheid. Voor ons is Duitsland erg belangrijk, daar zijn wij economisch van afhankelijk.’
Nu, dat laatste wordt door niemand betwijfeld. Dus, hoe staat met de kennis van het Duits? Een docent van het Goethe Instituut in Amsterdam zegt dat het aantal cursisten per jaar gegroeid is tot 2500 (BNdeStem 28 november). De stijging heeft ook te maken met de economische crisis. Nederlanders die in Duitsland werken omdat ze daar wel aan de slag kunnen, moeten immers eerst Duits leren. ‘Vroeger zeiden we dat Nederlanders met A2 Duits geboren zijn (A1 is het laagste niveau, C2 het hoogst), dankzij televisie en het feit dat de talen zo op elkaar lijken. Nu, en dat is nieuw, krijgen we vaker jonge Nederlandse A1-cursisten. Ze kijken niet veel Duitse televisie en hebben wel vijf jaar Duits gehad op de middelbare school, maar zelfs dan zijn ze beginners omdat er in de lessen geen Duits werd gesproken.’
Kerstin Hämmerling van het Duitsland Instituut zegt: ‘Scholieren denken vaak: wat heb ik aan Duits als ik ook Engels kan spreken? Maar in het bedrijfsleven in Duitsland móet je Duits spreken.’
Enfin, deze opmerking had dertig jaar geleden al gemaakt kunnen worden. De Nederlandse overheid is veel te optimistisch geweest, te gemakzuchtig.
De voorsprong die hoger opgeleiden vóór de Mammoetwet hadden – drie moderne talen standaard in het pakket – heeft men zonder nadenken uit handen gegeven; Frans en Duits zijn invalide gemaakt.
Het is niet moeilijk aannemelijk te maken dat het huidige onderwijsaanbod ook voor ‘hoger opgeleiden’ tot geestelijke verarming leidt – maar wie maalt daarom – het ziet ernaar uit dat het ook tot materiële verarming kan leiden.
Minister Bussemaker heeft ondertussen vier miljoen euro uitgetrokken om meer leraren Duits (en andere vreemde talen) voor de klas te krijgen. Het lijkt mij meer een alibi ('ik heb heus mijn best gedaan') dan een maatregel die werkelijk wat betekent.
J.C. Traas
In de Verenigde Staten van
In de Verenigde Staten van Europa zijn ondernemers nodig. De intellectuelen worden via de globalisering aangekocht. Probleem opgelost.
Dat krijg je ervan als de politiek zich met onderwijs bemoeit. Wel eens gehoord van de *varkenscyclus*? Op het moment dat de politieke agenda wordt uitgevoerd, is de wereld alweer veranderd. *Vijfjarenplannen* zijn de beste. 😉
Aan de andere kant, er wordt door leerlingen massaal voor managementstudies gekozen vanwege de (vooralsnog) aantrekkelijke carrièreperspectieven. Specialisten worden via globalisering ingekocht. Denk aan de IT. Kunnen specialisten zoals Duitssprekenden van de schaarste profiteren? Alles draait tegenwoordig om geld. Gooi het geld naar propaganda. Kies een moderne taal (en word docent). 😉
En zo sukkelen we door. De moderne tijd maakt gemakzuchtig. *Het Nieuwe Leren*(*via*) is er een gevolg van.
Je schrijft: “… en hebben
Je schrijft: "… en hebben wel vijf jaar Duits gehad op de middelbare school, maar zelfs dan zijn ze beginners omdat er in de lessen geen Duits werd gesproken."
Vergeet ook niet het effect van het steeds minder doen van huiswerk. Op veel scholen zijn de echt meetellende onverwachte SO's afgeschaft en zijn toetsweken ingevoerd. Gevolg: leerlingen slaan vooral in de hogere klassen het huiswerk over, want worden niet beloond/gestraft voor het wél/niet maken en leren van huiswerk. Docenten slaan het overhoren dan maar helemáál over. Een week voor de toetsweek beginnen de scholieren hard voor hun toetsen te leren. Vaak verdiepen ze zich dan voor het eerst écht in de stof en is er van herhaling dus geen sprake. Na de toetsweek kunnen ze zich weer wekenlang ontspannen. Zo kun je jarenlang een vak volgen, en er alsnog weinig van opsteken. En hoe minder je ervan opsteekt, hoe minder herhalings-/leereffect er ook weer plaatsvindt als je taal bijvoorbeeld op televisie hoort.
Voor ouders loont dit systeem omdat ze hun kinderen niet meer continu achter hun broek hoeven te zitten voor hun huiswerk. Je kunt lekker vriendjes zijn met je kinderen, je hoeft het conflict niet aan te gaan, het is heel gezellig in huis.
Voor docenten loont het ook omdat het een manier is om de te hoge werkdruk te verlichten. Je hebt minder correctiewerk, hebt minder te maken met leerlingen die in jouw les voor een ander vak aan het leren zijn en je kunt even op adem komen in de toetsweek.
Een collega van mij die Duits geeft, vertelde me overigens eens dat ze een Duitse leerling in de klas had die examen deed in Duits. Hij haalde niet hoger dan een acht…