Studiestress
Volgens een artikel in BNDeStem van 30 maart heeft een groot aantal studenten behoorlijk last van stress: ‘Behalve de druk van de studie zelf en alles wat er bij komt kijken, zijn jongeren bezorgd over hun toekomst, hun kans op een baan later, eventuele jeugdwerkloosheid, geldproblemen, maar ook hun sociale contacten.’
De problematiek doet zich vooral voor in het hoger beroepsonderwijs waar studenten moeite hebben met het studietempo en met het zelfstandig werken. Uiteraard wordt door deskundigen als remedie een betere begeleiding genoemd.
Toch denk ik dat er meer aan de hand is. Ik heb in mijn columns al eens eerder betoogd dat door de toename van het aantal studenten de ‘bandbreedte’ van het hoger onderwijs ( h.b.o. en w.o. samen) zo ruim is geworden dat de meest begaafde studenten niet voldoende aan hun trekken komen en in feite gaan onderpresteren.
Maar natuurlijk, aan de ‘onderkant’ van de sector is het voor studenten met een middelmatige intelligentie juist erg moeilijk om mee te komen in het hoger onderwijs. Zij behoren tot de groep voor wie de toelatingsdrempel in het verleden te hoog was maar die er nu voor zorgen dat de kwantiteit van de studenten op peil blijft of nog groeit. Er zal bij deze categorie vaak een ‘mismatch’ zijn tussen hun capaciteiten en interesses en de eisen die gesteld worden: zelfstandig studeren, overzien van grotere gehelen, taalvaardigheid enz.
Het is bepaald ironisch dat, waar als oplossing voor de problematiek dadelijk het woord ‘begeleiding’ valt, van studenten in het hoger onderwijs nu juist wordt gevraagd – gevraagd móet worden –dat ze zonder begeleiding kunnen studeren.
En in feite zou daarop voorbereid moeten worden in h.a.v.o. en v.w.o. zodat de overgang naar het hoger onderwijs niet als een schok wordt ervaren. Maar ja, méér begeleiding wordt gewaardeerd, evenals bijlessen en herkansingen en daarmee worden ook wel mooie resultaten bereikt, voor in de krant en ten gunste van de reputatie van de school.
J.C. Traas
Zaken als ‘studiehuis’ en
Zaken als 'studiehuis' en 'zelfstandig werken' in VO werden juist verkocht als nuttige voorbereiding voor HBO en WO. Intussen blijkt dus dat echte studenten niet zelfstandig kunnen werken en beschouw ik het experiment met 'zelfstandig werken' in PO en VO als mislukt.
Wat betekent 'begeleiding'? Dat woord is al te veel misbruikt in het vernieuwde onderwijs. De leraar als coach wordt ook beschouwd als 'begeleider' en de leraar VO die zelfstandig laat werken wordt ook beschouwd als 'begeleider'.
In de traditionele situatie was de leraar degene die die het leerproces in handen hield. Hij/zij deelde de leerstof in en overhoorde regelmatig. Het leren zelf en het huiswerk , dat moest door de leerling zelfstandig worden gedaan. Het was een vorm van begeleiding waarbij tempo, uitleg en opdeling van de leerstof in handen was van de leerkracht, waarna het verwerken van de stof zelfstandig door de leerling moest worden gedaan.
Vernieuwers gebruiken dezelfde onderwijstermen als vanouds maar geven er andere betekenissen aan en dat maakt dat de spraakverwarring in het onderwijs compleet is.