De rekencoördinator

*Uitspraken-blogs*

________________________________________________________

De Rekencoördinator

______________________________________________________

Al jarenlang zijn er zorgen over het rekenonderwijs. Eenvoudige,  goedkope en direct uitvoerbare manieren om het niveau op te krikken werden al vaak aangegeven: minder verhaalsommen, minder puzzeltjes en plaatjes, de rekenmachine aan de kant, meer oefenen, meer directe instructie.

_____________________________________________________________

Mieke van Groenestijn. De nationale rekenexpert.

 

Mieke van Groenestijn (studeerde orthopedagiek) is intensief betrokken bij het ‘verbeteren’ van het rekenonderwijs. Ze is schrijfster van het ERWD-protocol, dat verplichte lectuur is op bijna alle PABO’s.

Mieke wijst er telkens op hoe complex volgens haar goed rekenonderwijs is:

“Rekenen is naast taal een kernvaardigheid en daarom kan het niet alleen maar worden toebedeeld aan de docenten wiskunde. Alle docenten hebben ermee te maken. Het basisniveau is voor alle docenten, zodat zij het belang inzien van rekenen en er in hun eigen vak iets mee kunnen. Het is van belang dat ze kunnen signaleren of leerlingen iets wel of niet snappen of kunnen, niet om het dan zelf uit te leggen, maar om het door te spelen aan een rekencoördinator of mentor. Het gevaar is namelijk groot dat docenten zo hun eigen manieren hebben om rekenonderdelen, bijvoorbeeld procenten, uit te leggen. Dat kan voor sommige leerlingen erg verwarrend zijn. Het derde niveau is dat van de rekencoach of rekenexpert die overzicht heeft over alles wat er in de school op het gebied van rekenen gebeurt. Het is de bedoeling dat de rekencoaches zelf een aantal taken oppakken, zoals het ontwikkelen van rekenbeleid. Daarnaast hebben ze een taak als adviseur en coach voor hun collega’s. Het zijn in de school dus echt de experts op het gebied van rekenen. Ze begeven zich op een voor de scholen nieuw en onbekend terrein.”

Er is dan ook dringend behoefte aan een nieuwe functie:

_____________________________________________________

De rekencoördinator

De rekencoördinator heeft als taak om veranderingsprocessen wat betreft het reken-wiskunde onderwijs in de school te coördineren. De rekencoördinatoren worden ondersteund door de Pabo’s, de NVORWO, ELWIeR, Het Freudenthal Istituut, en SLO: deze zorgen o.a. voor nascholing en netwerken.

___________________________________________________________

Opleidingen

Talrijke instanties bieden cursussen / opleidingen / masterclasses / postbachelor-opleidingen aan voor de functie van rekencoördinator.

Avans Hogeschool biedt een postbachelor-opleiding:

“Een rekencoördinator levert een wezenlijke bijdrage aan de schoolontwikkeling ten aanzien van rekenen-wiskunde doordat hij/zij enerzijds in staat is om op verschillende niveaus reken-wiskunde onderwijs te ontwikkelen op basis van leerlijnen, referentieniveaus en kerndoelen. Anderzijds is de rekencoördinator in staat om vanuit aandacht voor persoonlijk leiderschap een veranderproces in te richten en collega’s in de uitvoering van hun vakmanschap in de klas te begeleiden.”

Windesheim biedt een post-hbo opleiding aan, ontwikkeld door een landelijke werkgroep in samenwerking met het Freudenthal Institutuut.

Onderwerpen die aan bod komen:
Eigen gecijferdheid als object van het werk van de rekencoördinator, communicatie en collegiale consultatie, vernieuwend denken, stimuleren tot vernieuwing, analyseren van een onderwijssituatie en het voorbereiden van beleid.

De opleiding sluit aan op het ERWD-protocol.

 

Uit: Masterclass voor rekencoördinatoren PO,  van het Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling (SLO):

• Naast het subtype ‘goede rekenaars’ zijn er nog twee subtypen te onderscheiden: de ‘snelle rekenaar’ en de ‘creatieve rekenaar’. Elk type sterke rekenaar heeft unieke onderwijsbehoeften en dit vraagt om verschillende onderwijsaanpassingen in de reken-wiskundeles. Als rekencoördinator speel je een belangrijke rol bij het implementeren en borgen van deze onderwijsaanpassingen.
• Probleemoplossen is niet alleen afhankelijk van de taak voor de leerling, maar ook van de persoon van de leerling.
• Er is aandacht voor de aard van rekenwiskundig probleemoplossen, en voor het omgaan met de emotionele geladenheid van leren probleemoplossen.

_________________________________________________________________

Cursisten

Een viertal cursisten vertellen over hun rekencoördinator-cursus die ze gevolgd hebben bij Marc van Zanten, PABO-lector rekenen.

*De rekencoördinator. Motor achter verbetering van het rekenonderwijs*

Marian Onrust (Rekencoördinator op basisschool Drienermarke te Hengelo)

• We leren om te worden wie we zijn.
• Voor mij staat het welbevinden van de leerlingen voorop.
• Op de opleiding leer ik hoe ik binnen mijn team het rekenonderwijs een impuls kan geven, zodat de kinderen én wijzelf weer plezier aan het rekenen beleven.
• Op mijn school gaan we zoveel mogelijk uit van de mogelijkheden en wensen van de leerlingen.
• Doordat de niveauverschillen tussen onze leerlingen steeds groter worden, hebben we vaak het gevoel in een spagaat te zitten tussen de reken-wiskundemethode en het welbevinden van de leerlingen. We hebben geconstateerd dat we door het blindelings volgen van de methode daar steeds vaker aan voorbij gaan.

 

Gerrie Voorneman (Rekencoördinator op de Brookschole te Markelo)

• Leren vinden wij op de Brookschole heel belangrijk, maar dat kan alleen als kinderen zich prettig voelen.
• Kinderen leren vooral rekenen door het oplossen van praktische problemen. Niet de som staat centraal, maar de wereld van het kind van waaruit de rekenopdracht ontstaat.

 

Benny Dwars (Rekencoördinator op basisschool Ludger te Beltrum)

• Ik vind dat reken-wiskundeonderwijs een vorm van onderzoeken in zich moet hebben. Samen dingen onderzoeken, samen reflecteren, kijken welke wiskundige structuren er in de eigen omgeving zijn. Kinderen kunnen zoveel van elkaar leren! Leerlingen vinden het ook prachtig om samen te puzzelen en dingen te onderzoeken. Zo construeren ze als het ware zelf hun kennis, waardoor ze meer inzicht krijgen.

_________________________________________________________

Rekencoördinatoren

 

Anja Sikkenga (Rekencoördinator op De Krullevaar in Hoogeveen)

• We kijken nog te weinig naar de leerlijn van het individuele kind. Veel leerkrachten houden te strak vast aan een methode.
• Als rekencoördinator help je de groepsleerkracht bij het rekenonderwijs op maat, door met kinderen een zogenoemd rekengesprek te voeren, waarin je toetst op welk niveau ze zitten en op welke manier ze sommen aanpakken. Op basis daarvan kun je adviseren welke aanpak voor welk kind geschikt is.
• De rekenontwikkeling verloopt vaak niet zo lineair als bij andere vakken.
• Je kunt kinderen motiveren door bijvoorbeeld te laten zien dat je getallenreeksen overal in de natuur kunt terugvinden.
• Rekenen moet betekenisvol zijn.

_____________________________________________________________

De Nationale Rekencoördinator Dag

Dit is een jaarlijkse bijeenkomst van rekencoördinatoren met als doel o.a. de versteviging van de regionale netwerken van rekencoördinatoren.

Belinda Terlouw is Pabo-docente in Zwolle en projectleider ‘Speciaal Rekenen’ aan het Freudenthal Instituut. Zij opende de 5e Nationale Rekencoördinatordag.

Uit *Openingslezing van Belinda Terlouw op de 5e Nationale Rekencoördinator Dag op 9 maart 2018*

Het rekenonderwijs nu:

• Saai, alleen maar sommen maken, steeds hetzelfde
• Nadoen wat wordt voorgedaan
• Niet zelf mogen denken
• Veel luisteren, veel wachten
• Veel stilzitten

Wat moet er veranderen:

• Meer SAMENWERKEN!!!!
• Betekenisvoller
• Eerder aan het werk, minder instructie, minder voordoen
• Aan het denken worden gezet – Uitdaging
• Actief leren
• Meer bewegen
• Meer spel
• Elkaar helpen
• Meer ruimte en meer vrijheid; zelf keuzes mogen maken
• Onderzoekend bezig zijn, creatief leren

Toekomstwensen:

• Geen klassikaal systeem
• Geen gesloten ruimtes
• Handig gebruik van technologie, Virtual Reality, Hologrammen, Teleportatie
• Ideeën mogen bedenken
• Werkplaatsen om ideeën uit te voeren

 

*De Nationale Rekencoördinatordag 8 maart 2019*

“De rekencoördinatoren ondersteunen het idee van de 13 grote opdrachten van Curriculum.nu en onderstrepen het belang van de denk- en werkwijzen zoals probleemoplossen, logisch redeneren en modelleren. Verder wordt differentiatie naar niveau zeer belangrijk geacht.”

“De ‘breukenkwestie’ [afschaffen van formele bewerkingen met breuken op de basisschool, en alleen aanbieden op het VO voor wie het relevant is; ed] zoals die een tijdje geleden speelde in de media, vond geen weerklank op deze dag.”

“De uitkomsten van de gesprekken op de NRCD kunnen zeker gezien worden als een bevestiging naar het Ontwikkelteam van Curriculum.nu dat men op de goede weg zit.”

“Een hoopgevende mening vanuit de zaal van rekencoordinatoren: Het wordt belangrijk om statistiek meer ruimte te geven in de curricula van po en vo, om mede het hoofd te bieden aan nepnieuws, verdraaiing van feiten, e.d.”

_____________________________________________________

De ’toegevoegde waarde’ van de rekencoördinator

Uit: *De positie van de rekencoördinator in de school (Volgens Bartjens)*  :

• Het staat vast dat de rekencoördinator een toegevoegde waarde heeft binnen een school.
• Er komt meer plezier in het rekenen.
• Het merendeel van de rekencoördinatoren geeft aan dat ze na de opleiding een andere kijk hebben gekregen op rekenonderwijs.
• De rekencoördinator heeft onder andere als taak om kennis over rekenvaardigheid en rekendidactiek binnen de school te brengen.
• De rekencoördinatoren zeggen allemaal dat ze na het volgen van de opleiding meer gericht zijn op begrip van rekenen, informeel handelen en het loslaten van de methode.
• Een rekencoördinator: “Ik kijk wel kritischer en veel meer met de bril van het beleven en begrijpen van rekenopgaven in plaats van formeel rekenen. Ik ben er nu van overtuigd dat opbrengsten ontzettend vooruitgaan als je meer tijd neemt voor begripsvorming. Dat maakt het onderwijs ook gewoon  veel leuker”.

___________________________________________________

Leraar24: video ‘Rekencoördinator in beeld’ 

Op de site ‘Leraar24’ van Kennisnet stond de video ‘Rekencoördinator in beeld’. Hierin sprak rekencoördinator Wim Aerden. Dat leverde een reactie op van Jan van stralen. Er volgde veel kritisch commentaar op Jan van Stralen. De video is inmiddels verwijderd.

 

Wim Aerden (Rekencoördinator bij Emmaus School Rotterdam)

[Rekencoördinator in beeld]

• Wij zijn toe aan een nieuwe rekenmethode omdat de huidige methode ietwat verouderd is. Wij willen wat af van het realistisch rekenen, we willen meer toe naar het ouderwetse koopmansrekenen. Het blijkt dat de kinderen de rekenvaardigheden wel beheersen, maar doordat ze moeite hebben met sommige context-texten maken ze wel fouten, die ze bij het ouderwets rekenen niet zouden maken.

 

Jan van Stralen (Docent PABO Amsterdam/Alkmaar. Medewerker Freudenthal Instituut)

Reactie van van Stralen op de video ‘Rekencoördinator in beeld‘:

• Deze meneer wil als rekencoördinator terug naar het oude rekenen. Naar mijn idee een foute keuze en dat is hem volgens mij op de cursus rekencoördinator zeker niet geleerd! Jammer dus dat jullie dit filmpje als voorbeeld van een rekencoordinator geplaatst hebben. Want een goede rekencoördinator weet beter.
• Rekenwiskunde-onderwijs mag niet bestaan uit het aanleren van allerlei (veelal onbegrepen) algoritmen. Onnodig in het tijdperk van de rekenmachine.
• Het is mijn overtuiging dat men bij het onderwijzen van rekenen-wiskunde, vooral aan kinderen die er moeite mee hebben, uit moet gaan van het denken en de aanpak van de kinderen zelf. De leerkracht moet hierbij aansluiten en van daaruit het denken van kinderen op een hoger niveau brengen.

_______________________________________________

Kritiek

 

“Ik ben tegen een aparte rekencoordinator. Leraren zouden zelf voldoende rekenniveau moeten hebben.”
Saskia Vanlaerhoven, docent

“Inspectie: een rekencoordinator. Onzin: Betere opleiding, eisen stellen, de lat hoger, gedegen onderwijs!”
Simon Trommel, Docent economie

“Zolang rekenen van begin tot eind talig is, zullen kinderen het niet leren. Je kunt rekencoördinatoren aanstellen en leerkrachten op nascholing sturen, maar daar wordt het rekenonderwijs niet beter van.”
Sezgin Cihangir. Directeur Nederlands Mathematisch Instituut, dat o.a. bijlessen rekenen verzorgt.