Een kans voor een BON”school”

Eén van de serieuze bedreigingen voor het VWO is het verdwijnen van hoogopgeleide leraren. Voor het VWO geldt, meer dan bij andere secundaire opleidingen, dat die hoge opleiding van de leraar in de eerste plaats betrekking moet hebben op het te onderwijzen leervak. Voor het probleem worden verschillende oplossingen gezocht. BON vindt dat de in zijn leervak hoogopgeleide autonome leraar weer terug moet komen. Schoolbesturen voelen weinig voor in hun ogen ongedisciplineerde leraren met veel te veel praatjes. Zij zijn op zoek naar oplossingen zoals zelfstandig of in groepjes werken door de leerlingen en goedkope coaches in plaats van dure leraren. Dat laatste is goed te begrijpen. Boven de leraarvervangende coaches moeten managers worden aangesteld en die moeten ook nog eens een hoger salaris hebben dan de surrogaatleraren. Dat kost geld en zij die door het tussenschuiven van bestuurslagen hoger in de bestuurspyramide komen te zitten moeten ook nog een adequaat salaris kunnen krijgen. Het goedkoopste is natuurlijk als de leerlingen elkaar gaan onderwijzen. Verder bidden de bestuurders stiekem tot Mammon dat er eindelijk een doorbraak komt in elektronisch leren. Elke leerling met zijn eigen schootcomputer de gehele dag in een grote zaal en verder nog wat oppassers die de nukken van de laptops kennen. Als het niet werkt kan het niet aan gebrek aan subsidiegelden gelegen hebben.
Een fikse salarisverhoging voor eerstegraders zal er maar weinig toe bijdragen dat zij weer terugkomen in het onderwijs. De voorgeschreven manier waarop zij les moeten geven, de bemoeizucht van hun bazen, verkeerde bijscholing, vernederende niet les gebonden taken, gebrek aan steun van de directie bij het handhaven van de orde en het loosersimago dat leraren gekregen hebben kunnen niet met een hoog salaris afgekocht worden.
Nu gebleken is dat hoorcolleges als gevolg van frauduleuze informatie ten onrechte als heel inefficiënt bestempeld zijn is er mogelijk een weg voor BON opengesteld waarlangs zij met behoud van haar doelstellingen het bestaan van een andere oplossing voor het probleem van het tekort aan eerstegraders kan aantonen en een bres kan slaan in de muur rondom het educa-politieke complex. Het gaat dan om een onderzoek dat schoolbesturen niet graag zouden willen claimen. BON zou bij OKW een verzoek kunnen indienen om een organisatie te steunen die door middel van uitgekiende hoorcolleges, gegeven door uitgelezen docenten, bovenbouw-VWO-leerlingen die de onderbouw voltooid hebben in 2 jaar voorbereiden op het staatsexamen VWO. Van de overheid wordt bij het experiment zowel op het gebied van regelgeving als financiën medewerking gevraagd. Leerlingen die de onderbouw VWO voltooid hebben en meedoen aan het experiment worden geacht aan de leerplichtwet te voldoen en hun ouders krijgen kinderbijslag. Ouders van kinderen die slagen krijgen van de overheid het lesgeld vergoed. Leerlingen die zakken krijgen de helft van het lesgeld van de organisatie terug.
Het doel van het BON-experiment is dus om aan te tonen dat goed onderwijs in hoorcollegevorm mogelijk is en een oplossing kan bieden voor het lerarentekort. Het gegeven onderwijs voldoet aan de 5 kernpunten van BON. Als schoolbesturen zo’n experiment zouden aanvragen zou het duidelijk zijn dat zij dat doen om te voorkomen dat BON zo’n experiment mag uitvoeren.
Seger Weehuizen

12 Reacties

  1. Waarom het niet gaat werken
    Seger, je bent helder in je analyse en origineel met je ideeën, maar dit gaat niet werken. Leerlingen die eenmaal op een school zitten, willen daar namelijk doorgaans graag blijven. Ze willen niet ineens van een vertrouwde omgeving naar een anonieme collegezaal. Bovendien is goed klassikaal onderwijs meer dan alleen hoorcollege; er hoort beslist ook veel interactie bij; zowel leerlingen als docenten willen dat graag. Die financiële beloning gaat verder ook niet werken; ik zou dan eerder een langere of ruimere studiebeurs in het vooruitzicht stellen, of een jaar met toelage stage lopen in het buitenland; dan beloon je ook meteen de leerling en niet de ouders. Maar zelfs dat zal leerlingen van 14 á 15 jaar oud niet over de streep trekken om van school te verkassen en hoorcolleges te gaan volgen; zelfs niet al zou het op dezelfde school zijn. Leerlingen willen ergens bijhoren. Zelfs studenten ervaren alleen maar hoorcolleges in grote zalen ook als anoniem.

    Maar Seger, ga vooral door met aanvalsplannen verzinnen, wie weet zit er een keer een echte killer bij.

    • geen wrok
      Ik heb Em70, mijn reactie op jouw bijdrage van het BLOG over mobiele telefoons geschreven voordat ik bovenstaande reactie van jou onder ogen kreeg. Die is dus niet de reactievan een gefrustreerde Seger wiens laatste krijgsplan je hier afkeurt. groeten, Seger

    • Een mogelijke oplossing?
      Doel van mijn voorstel was om aan te tonen dat het niveau en de efficiency gehandhaafd kan worden als er te weinig hoogopgeleide leraren zijn om in de bovenbouw alle klassen te bemensen. Op dit moment is het nog niet zo ver en dat maakt het mogelijk moeilijk om leerlingen te vinden die aan het experiment willen meedoen. Wel zijn er misschien leerlingen die een hekel hebben aan het zelfstandig op school moeten werken of aan het werken in groepjes. Als er op de school geen studieruimte is waar het doodstil is is thuis studeren aantrekkelijker en je moet wel veel geluk hebben met je groepje om er meer over het leervak op te steken dan op een frontale les in een niet te grote klas. Maar als je school ook nog eens klassikaal legeven flink terugdringt, weinig goede leraren heeft en/of geen goede voorzieningen heeft voor zelfstandig werken komen alternatieven in beschouwing. De tijd die in de bovenbouw VWO bij het klassikaal onderwijs verloren gaat aan ordeproblemen zal wel te verwaarlozen zijn maar als je een slechte leraar hebt kun je je tijd in de klas niet efficiënt gebruiken.
      Het zou aantrekkelijk voor potentiële leerlingen kunnen zijn als de colleges in de gebouwen van een echte universiteit (dus niet alleen maar zuiver α,β of γ) zouden kunnen worden gegeven. Dan lopen de leerlingen op hun 15-de al op een universiteit rond en kan de universiteit extra’s voor hen organiseren. De Universiteitsdocenten willen graag dat het startniveau van abituriënten verbetert en willen misschien wel meewerken. Vroeger viel een Gymnasium onder het Hoger Onderwijs en het HBO niet. Een mooie kans om dat eerste informeel weer terug te draaien.
      Seger Weehuizen

      • Hoorcolleges
        Eh… ik was niet boos of zo! Misverstand! 🙂

        In reactie op wat je schrijft probeer ik even hard te denken, en me voor te stellen hoe e.e.a. gaat verlopen. De dalende kansen in het bedrijfsleven en bevroren en onzekerder geworden pensioenen zullen misschien het oplopende lerarentekort nog even dempen, maar ik ga er zelf vanuit dat het alsnog groot zal worden. Ontslagen fabrieksarbeiders gaan niet voor de klas staan.

        Hoe scholen daarop gaan reageren, weet ik niet. De particulieren scholen zullen op salarisvlak de gesubsidieerde scholen kunnen gaan overbieden door hun prijzen te verhogen; ook voor huiswerkbegeleiding (toetsvoorbereiding) zal de markt verder groeien. Ik gok dat veel scholen zullen overgaan op een soort van noodrooster voor bepaalde vakken: één les voor uitleg en vragen die deels via het Internet afgehandeld zullen worden; de overige lesuren opgehokt bij een ondergekwalificeerde toezichthouder.

        Maar op dit moment is het al zo dat scholieren zwaar op toetsweken leunen. Vroeger had je t/m 5 vwo gewoon repetities, S.O.’s en overgangsrapporten; tegenwoordig zijn het vanaf klas 4 havo / 5 vwo schoolexamenweken (met vaak veel te veel herkansingsmogelijkheden). Op dit moment is het al zo dat in 6 vwo veel scholieren spijbelen, al dan niet met instemming van de ouders. Jantje is ziek, maar tijdens de toetsweken is Jantje ineens weer beter. Zo is er op mijn school in 6 vwo een soort LOI-opleiding ontstaan, waar de schoolleiding nu eindelijk tegen aan het optreden is. Alleen toetsen maken is natuurlijk niet hetzelfde als het volgens van een middelbare schoolopleiding; actieve deelname, interactie met de docent en met je klasgenoten horen daar ook bij. Scholieren die om wat voor reden dan ook (inclusief ziekte) te vaak afwezig zijn hebben wat mij betreft geen recht op deelname aan schoolexamens of het eindexamen.

        Maar wat er dus zal gebeuren is dat scholen de lat verder laten zakken. Deels onder onder druk van de schoolleiding, deels omdat docenten hun leerlingen niet willen straffen voor een situatie waar ze zelf ook niets aan kunnen doen. En leerlingen die voldoendes halen, voelen niet de noodzaak om van school te veranderen. Ouders die rapporten met voldoendes langs zien komen, voelen ook die noodzaak niet.

        Ik kan me wel voorstellen dat leerlingen met Asperger/autisme of zoiets (ik kan die uitdrukking met dat spectrum niet uit m’n mond krijgen), of anderszins introverte leerlingen het een verademing zouden vinden om hoorcolleges te volgen, maar dat is maar een klein groepje op een hele stad. Niet dat het het daarom niet waard is, maar of het er genoeg zijn, en of ouders het idee zullen omarmen als de cijfers er geen aanleiding toe geven; ik heb er sterke twijfels bij.

        • gewichtig met grote gewichtsfactor in de wachtkamer
          Jouw tekst in “Hoorcolleges”, Em70, vraagt om een zorgvuldige bestudering en een zorgvuldig en uitgebreid antwoord. Om die reden wil/kan ik op dit moment niet reageren. Mijn reactie zal echter niet heel lang op zich laten wachten.
          Seger Weehuizen

        • HC
          Om te beginnen lijkt het me bij verdere beschouwing beter om juist bij een gespecialiseerde universiteit aan te kloppen om hulp. Als je één hoofdprofiel uitkiest, b.v. N&T gecombineerd met N&G, zeg maar de β-richting, dan hebben zowel de gespecialiseerde Universiteit als de leerlingen waarschijnlijk meer belangstelling voor elkaar. Universiteiten leggen steeds vaker lijntjes naar de middelbare scholen voor het geven van speciale lessen en organisren steeds vaker cursussen voor eindexamentraining. Een β-universiteit die β-leerlingen een al dan niet kostenplichtige opleiding VWO aanbiedt mag hopen na het eindexamen een aantal leerlingen vast te houden. Idem voor α en γ. Een bovenbouw van een (VWO)-school volgens jouw voorstelling na wat je wel de ineenstorting van het onderwijs zou kunnen noemen zal voor veel leerlingen onaantrekkelijker zijn dan de BON-bovenbouwschool met hoorcolleges. De BON-school is gedacht voor leerwillige leerlingen en daar hoort verplichte ophok onder toezicht van een nitwit niet bij. Het moet natuurlijk mogelijk zijn om aan oefenmiddagen of vraagstelmiddagen deel te nemen. Er zijn vast wel studenten die willen bijverdienen.

          Omdat voorbereiding op het staatsexamen plaats vindt hebben schooltentamens alleen maar de waarde van diagnostische toetsen. Het is de verantwoordelijkheid van de leerling om zo veel kennis in een schooljaar op te doen dat hij in het volgende schooljaar de daarbij behorende hoorcolleges kan volgen. Gezanik met inhalen en herkansen zal er dan niet meer zijn.
          “Alleen toetsen maken is natuurlijk niet hetzelfde als het volgens van een middelbare schoolopleiding; actieve deelname, interactie met de docent en met je klasgenoten horen daar ook bij”
          Heb je het hier over slecht toetsbare competenties die je geacht wordt te verwerven door aanwezig te zijn? Zo niet dan moet een leerling de vrijheid hebben om zich op een voor hem goede wijze kennis eigen te maken.

          • Re: HC
            Je schrijft:
            “een bovenbouw van een (VWO)-school volgens jouw voorstelling na wat je wel de ineenstorting van het onderwijs zou kunnen noemen zal voor veel leerlingen onaantrekkelijker zijn dan de BON-bovenbouwschool met hoorcolleges.”

            Ik ben bang dat je dan de doorsnee leerling een beetje overschat. Als die voor de keuze staat om een diploma te halen met weinig inspanning en veel vrije tijd, of met veel inspanning en weinig vrije tijd, dan is de keuze voor een 15/16/17/18-jarige natuurlijk duidelijk. En omdat de overgrote meerderheid van zijn leeftijdsgenoten het ook doet, is dat slechte onderwijs zijn probleem niet; de lat komt, ook op het examen, en ook in het vervolgonderwijs, vanzelf lager te liggen. En zelfs op de arbeidsmarkt, vanwege de vergrijzing. Leergierige leerlingen zien zichzelf in zo’n omgeving makkelijker een topper zijn, dus zelfs voor hen zit er iets lonends aan.

            Je schrijft verder:
            “Omdat voorbereiding op het staatsexamen plaats vindt hebben schooltentamens alleen maar de waarde van diagnostische toetsen. Het is de verantwoordelijkheid van de leerling om zo veel kennis in een schooljaar op te doen dat hij in het volgende schooljaar de daarbij behorende hoorcolleges kan volgen.”

            De eigen verantwoordelijkheid van blijkt nu al zelfs op hogescholen en universiteiten niet goed te werken voor jongerejaars studenten, dus ik maak me geen illusies over hoe dat gaat aflopen met 15/16/17/18-jarigen.

            Ik schreef:
            “Alleen toetsen maken is natuurlijk niet hetzelfde als het volgens van een middelbare schoolopleiding; actieve deelname, interactie met de docent en met je klasgenoten horen daar ook bij”

            Jij schreef:
            “Heb je het hier over slecht toetsbare competenties die je geacht wordt te verwerven door aanwezig te zijn?”

            Nee, ik heb het, zoals ik schrijf, over actieve deelname. En die is voor een docent natuurlijk gewoon zichtbaar. Overigens vind ik ook sommige buitenschoolse activiteiten best nuttig. Het leren organiseren van evenementen, het winnen van zelfvertrouwen door toneelspel; een familielid van mij legde ooit de kiem voor zijn succesvolle journalistieke carrière bij de schoolkrant. Meetbaar? Toetsbaar? Kennis is de kern, maar ik vind het armoede om een middelbare schoolopleiding alleen daar aan op te hangen.

          • Khmer Orange
            Toen ik schreef “aanwezig zijn” bedoelde ik niet passief aanwezig zijn. De tegenstelling die ik bedoelde ging over de leermethode. Ga je je thuis met een leerboek, een verzameling opgaven en een koffiepot voorbereiden op schoolexamenonderdelen/tentamina of doe je dat binnen klassenverband door actieve deelname en interactie met de docent en met klasgenoten? Als je de eerste methode verbiedt moet je daarvoor een aanvaardbare reden hebben. Zo’n reden zou kunnen zijn dat je bij leren volgens de 2-de methode ook nog bepaalde vaardigheden kunt verwerven en dat het moeilijk is om aan het begin of einde van het leertijdvak vast te stellen of een individu die vaardigheden heeft.
            BON is gericht op de terugkeer van de zichzelf sturende docent maar ik vind dat in principe een leerling die de vrijheid aankan ook het recht moet hebben om zichzelf te sturen. Als leerlingen van klas 6 VWO zich ziek melden omdat ze thuis hard willen blokken voor hun examen en zij dat als de beste voorbereidingsmethode voor een examen zien en ze kunnen dat ook nog aannemelijk maken sta ik aan hun kant.
            Wat betreft de eerste 5 klassen zie ik in dat ook de vele niet lesgebonden activiteiten van de leerlingen een reden kunnen zijn om voor hen een aanwezigheidsplicht op school te handhaven. Soms wel en soms niet de lessen van een bepaald vak bijwonen is natuurlijk onaanvaardbaar.
            xxxx
            Uitgangspunt van mijn voorstel was te onderzoeken hoe het best gereageerd zou kunnen worden op een Cambodjarisering van het onderwijs en daarbij BON te transformeren van een kritische toeschouwer buiten het onderwijsveld naar een opvallende speler binnen het onderwijsveld.
            Seger Weehuizen

          • Re: Khmer Orange
            Je schreef:
            “Ga je je thuis met een leerboek, een verzameling opgaven en een koffiepot voorbereiden op schoolexamenonderdelen/tentamina of doe je dat binnen klassenverband door actieve deelname en interactie met de docent en met klasgenoten?”

            Het moet niet óf-óf zijn, maar én-én. Als het óf het één óf het ander is, lijkt mij dat armoede; gebrekkig onderwijs dus. Het is niemand verboden om thuis met een pot thee toetsen voor te bereiden; daar is zelfs officieel tijd voor gereserveerd in het onderwijsprogramma. Het wordt ook wel huiswerk genoemd.

            Je schreef verder:
            “ik vind dat in principe een leerling die de vrijheid aankan ook het recht moet hebben om zichzelf te sturen.”

            Onderwijs aan grote groepen leerlingen kan per definitie niet én betaalbaar, én maatwerk zijn. Het probleem vandaag de dag is niet zozeer dat leerlingen te weinig vrijheid hebben; ze hebben vaak juist te veel vrijheid. Leerlingen aparte wegen toestaan, zal alleen maar de complexiteit van het onderwijssysteem verhogen, terwijl het juist simpeler moet worden. Vervroegde deelexamens is daar ook zo’n voorbeeld van: zogenaamd het de leerling tegemoet willen komen, maar een ramp voor de docenten.

            Je schreef:
            “Als leerlingen van klas 6 VWO zich ziek melden omdat ze thuis hard willen blokken voor hun examen en zij dat als de beste voorbereidingsmethode voor een examen zien en ze kunnen dat ook nog aannemelijk maken sta ik aan hun kant.”

            Ik ook, maar ik heb het nu niet over de weken in aanloop naar het eindexamen; ik heb het over het hele schooljaar, vanaf eind augustus dus. Als leerlingen de structuur krijgen waardoor ze het hele jaar door hard aan het werk gehouden worden, is er ook veel minder noodzaak voor monomaan blokken vlak voor een school- of eindexamen.

            Je schreef:
            “daarbij BON te transformeren van een kritische toeschouwer buiten het onderwijsveld naar een opvallende speler binnen het onderwijsveld.”

            Ik ben bang dat je weinig medestanders zult kunnen vinden. Dat heeft te maken met het feit dat veel ouders onderwijs als iets relatiefs zien: hoe scoort mijn kind ten opzichte van zijn leeftijdsgenoten. Als Jantje een slechte opleiding krijgt, maar wel een hoog diploma, dan doet Jantje niet onder voor de rest. En als Jantje zelfs dat hoge diploma niet haalt, dan zetten we Jantje op een particuliere school, en die zorgen dan wel dat dat diploma er komt. Ons als ouders inspannen met BON? Veel te veel gedoe; hebben we allemaal geen tijd voor.

          • Khmer Orange 2.1
            De MO-raad is op zoek naar onderwijsvormen die zij wil gebruiken en VOORSCHRIJVEN zodra er een dramatisch tekort aan hoogopgeleide docenten ontstaan is. Haar aanbiedingen en het voorschrijven ervan bevallen mij maar niks. Ik wil dat VWO-leerlingen ook kunnen KIEZEN voor afstandsonderwijs (b.v. LOI) en ook voor hoorcolleges. (Universitair VWO). Zulke aanbiedingen zullen nooit van de kant van de MO-raad komen. Het gaat dus om het aanbieden van wat ik NOOD-vormen van onderwijs zou willen noemen. De leerling kan alleen maar die onderwijsvorm kiezen die voor hem het minst slecht is. Zo zal de MO-raad met haar aanbiedingen het niet zien, bij hen wordt alles beter en haar bestuurderen zullen zeggen dan ze DEUGDELIJK onderwijs geven omdat ze van de nood een deugd hebben gemaakt. Ik ga nu overigens wel mee met jouw opvatting dat ook bij een UNIVERSITAIRE bovenbouw VWO cijfergeving en bevordering (“overgaan”) nodig is.
            Als de leerlingen op een universiteit college lopen moet het niet moeilijk zijn om uitleg- instructie- en oefen-middagen te laten geven door studenten. Als die er zijn wordt deelname aan het experiment voor meer leerlingen aantrekkelijk.
            Als we willen dat 15-jarigen, dus leerplichtigen, mogen meedoen zal er gecontroleerd moeten worden op hun aanwezigheid.
            Als het experiment goed verloopt is het natuurlijk mogelijk om te onderzoeken of klassikale lessen door zorgvuldig uitgezochte studenten een verbetering geven i.v.m. de hoorcolleges. Maar eerst moet worden aangetoond dat hoorcolleges een betere oplossing voor het tekort aan hoogopgeleide studenten bieden dan de MO-raad aanbiedt.
            Seger Weehuizen
            (Khmer Orange 2.2 volgt nog)

          • Re: Khmer Orange 2.1
            Ik ken de MO-raad niet; is dat hetzelfde als de VO-raad?

            En wat dat voorschrijven betreft: dat heeft als groot voordeel dat de pleuris sneller uitbreekt. Scholen en vakken hebben in ongelijke mate te kampen met die tekorten, en scholen en docenten willen er bovendien op hun eigen manier op kunnen reageren. Voorschrijven betekent olie op het vuur, maar wie weet is de VO-raad echt zo dom om dat risico te nemen. Door zo’n maatregel van de VO-raad zou ook de uittocht naar het particuliere onderwijs goed op gang komen.

            Je schrijft, gezien je hoofdletters met toenemende verbetenheid:
            “Ik wil dat VWO-leerlingen ook kunnen KIEZEN voor afstandsonderwijs”

            Dat klinkt op zich heel mooi, alleen ik heb je al meerdere malen proberen uit te leggen dat het overgrote deel van de leerlingen zelf die noodzaak niet zo sterk voelt, ook omdat iedereen in hetzelfde schuitje zit. De meeste leerlingen willen niet noodzakelijkerwijs goed onderwijs; ze willen, voor zover het school betreft, in de eerste plaats bij hun klasgenoten blijven, voldoendes halen, en uiteindelijk een diploma. Reageer dáár nou eens op, in plaats van met dat principe van keuzevrijheid te schermen.

            Overigens, over die studenten: lesgeven is erg arbeidsintensief werk, en vergt veel voor- en nawerk; we weten het allemaal. Een bijbaantje als postbezorger of serveerster m/v is een stuk minder stressig dan lesgeven.

          • Heb zelf lesgegeven toen ik
            Heb zelf lesgegeven toen ik student wiskunde was op een HEAO. Niks geen stress het was lachen, gieren, brullen. Leerlingen in de klas die soms ouder waren dan ik, en die ik ’s avonds gewoon in de kroeg kon tegenkomen.

Reacties zijn gesloten.