Lerarentekort Duits

Greetje van den Bergh, “bestuurder in het onderwijs” heeft in TROUW van 5 februari onder de titel “Wil de laatste leraar Duits het licht uitdoen?” een beschouwing geschreven over het tekort aan leraren Duits. Een goede opmerking is de vaststelling dat dat nieuwe multidisciplinaire opleidingen zoals regiostudies of Europese studies alleen maar kunnen bestaan bij de gratie van de aanwezigheid van basisdisciplines die de wetenschappelijke diepgang daarvan kunnen waarborgen. De afname van het aantal studenten Duits is dus zowel een bedreiging voor het niveau van het universitaire onderwijs als van het VWO. maar als ze schrijft over een landelijk platform om de keuze voor taalstudies te stimuleren, mogelijkheden voor wederzijds inspirerende contacten tussen opleidingen en scholen en aanstekelijke promotiecampagnes is ze aan het raaskallen. Universitaire studenten zijn veel te intelligent om zich met zulke taal en zulke programma’s te laten overhalen om hun kop in een strik te steken.

De leraren moderne vreemde talen die ik had waren voor zover ik na kan gaan koning in hun klas. Ze waren eerstegraders met een aantrekkelijk en zeker salaris en ze gaven op hun eigen manier les. Er waren geen parallelklassen die op hetzelfde tijdstip hetzelfde proefwerk moesten maken. Elke leraar stelde zelf zijn proefwerk samen en nam het af wanneer het hem uitkwam en had zijn eigen beoordelingsnormen. Het enige waar hij voor moest zorgen was dat hij op het eind van het schooljaar klaar was met de leerstof voor dat jaar. Een immense verantwoordelijkheid maar wel in overeenstemming met wat je van een academisch gevormd leraar mocht verwachten. De leraren wisten wat belangrijk was en de leerlingen toonden het respect en de volgzaamheid die men aan een kundig vakman verschuldigd was. Hij moest de taal die hij onderwees goed beheersen maar ook Nederlands want elke zin in de vreemde taal moest in goed Nederlands vertaald worden. Een bezigheid met een akademische uitdaging.
In het onderwijs zijn grote veranderingen opgetreden. Het onderwijs moest georganiseerd worden als een produktiebedrijf en daar zitten de produktiemedewerkers, hier de leraren, op de werkvloer onderaan de hiërarchische boom en krijgen laagste salaris. Geen eigen lokaal meer maar bij voorkeur met vele andere leraren werkend in een ruimte waar leerlingen van meerdere klassen zelfstandig werken. Dat ging ook voor de eerstegrader gelden. De vernedering werd onderbouwd met ideeën over de gelijkwaardigheid van alle leerlingen, het leerplan van de basisvorming, devaluatie van kennis en het primaat van de leerling en vakoverschrijdend leren. Commercialisering, minachting voor eruditie en nivellerende gelijkheidsidealen hebben de maatschappelijke en financiële positie van de leraar moderne talen in een vrije val gebracht. De eerstegraads leraar werd vernederd door de nouveaux riches die zich met mooie praatjes een weg naar de top hadden gebaand.
Zo is het geen wonder dat slechts weinig studenten Duits, Frans of Engels gaan studeren met het doel het onderwijs in te gaan. De enige manier om weer docenten met een academische opleiding en een academisch denkniveau in het VWO te krijgen is weer terug gaan naar die prae-mammoettijd. Maar daar willen de parlementariërs om de hen moverende redenen niet aan.