42 Studeren in Frankrijk : de verzuurde werkgelegenheid

29 november 2008
…the worst will usually happen at the most inconvenient time…
Men zou Halleluja van de daken moeten schreeuwen, in vervoering het Te Deum moeten aanheffen, geurende rozen moeten uit strooien aan de voeten van onze financiële autostephanoumenos* om hem te eren dat hij zegevierend BRONORFAMTIAS* in de Vaderlandse baaierd teruggebracht heeft, de krachtpatser ten slotte verwennen met het knapste bloemenmeisje (nou ja, niet echt, maar symbolisch), ware het niet dat hij eerder dezelfde trofee met velociraptorinzicht* had opgegeven onder de invloed van de apostels van Rhineland Exit! )1, in wier perfecte droomwereld het niet uitmaakt of je als werknemer andermans trappen op en af gaat of dat je zelf de lakens uitdeelt van uit een nationaal perspectief. Internationale hoofdkantoren in Nederland? Alleen als dat in het belang is van rationele aandeelhouders, die zijn toch menslievend eerlijk en vooral door hun eentaligheid heerlijk vrij van alle nationalistische en culturele vooroordelen? Het zal U Wagneriaans overdreven in de oren klinken, maar niet als U zich de grote ellende en de ontmoediging van de werkzoekenden tot U zich laat doordringen. Voor hen is het belangrijk dat de financiële hub, één van de sterke traditionele broodgevende sectoren van het Koninkrijk, weer wat kleur krijgt. Gaat een Nederlandse branch office van de Citibank, de Vneshtorgbank of de Bank of India een middenbedrijf begeleiden in zijn internationale expansie? Vergeet dat maar! Bedenkt U zich dat het ook veel belovender is (en concreter) van uit een Nederlands perspectief een internationale carrière te ambiëren, dan als losse flodder, gevoed met een ‘knee jerking’ jargon en minachting voor ’s lands taal en s‘ lands verworvenheden, de planetaire hort op te gaan.Ja, die gekke Hollanders die met hun Engelse kreetjes voor een dubbeltje op de eerste rang denken te zitten en voor de ogen van de verbouwereerde Europeanen en Amerikanen de kersen uit de pudding denken te halen, maar niet in Duitsland, want daar willen ze niet naar toe, ‘international’ moet wel ‘leuk’ zijn.

Toegegeven, in mijn persoonlijke omgeving vallen de meeste jongeren als kind al in een smakelijke carrièresoep. Daartegenover staat dat door de concurrentie de spoeling overal dun is geworden, de koopkracht van de beginsalarissen is fors ingezakt en de salarishiërarchie is vlakker geworden, afgezien van de topsalarissen, wier ‘obsceniteit’ de meesten (en ikzelf) de gordijnen injaagt maar die ondertussen heel wat jeugd duurzaam als het ware geërotiseerd heeft. Vroeger kreeg je als academicus altijd wel een baan en kon je op je 30-ste volgens je maatschappelijke rang een rijtjeshuisje kopen in je stad en een gezinnetje knus onderhouden zonder bij de ouders aan te kloppen. Oh! dat gezegende door de tijd gelouterde Christendemocratische principe, de Socialisten hadden dat nooit achteloos op de vuilnisbelt van de Geschiedenis mogen gooien! Collectief zijn we zoveel rijker geworden, maar waar is de vooruitgang als het om zulke basale zaken gaat als de Eerste Baan en de Huisvesting en Levensruimte? En dan zijn er politici die zeggen dat de studenten met geleend geld hun studie moeten bekostigen, omdat ze tijdens hun statistische levensduur gemiddeld rijker zullen zijn dan de heffe des volks, uitgerekend tot op één decimaal… Weer zo’n nageaapt Amerikaans idee dat men niet klakkeloos kan toepassen op zo’n egalitaire vastgeroeste samenleving als in Nederland, ben blij daar aan ontsnapt te zijn, zijn werkend leven met een schuld beginnen, klein salaris, verplichte samenwoning anders is het financiëel niet te harden, quelle horreur!

In Frankrijk zit de schrik om de eerste baan in de huidige crisis er goed in. Met 25% jeugdwerkeloosheid was het hier altijd al kommer en kwel, maar nu is ook de intredende bovenlaag voor de financiële sector, de auto-industrie, de bouw enz. over de hele breedte voor onbepaalde tijd de klos. Een omslag in 3 maanden tijds. Degenen die het zo hoog in de bol hebben, wier lijdensdrempel zo laag is (zoals bij zowat de hele jeugd), die zich voelen als de gezalfden van de natie, die al bezig waren hun toekomstige winst te tellen, zijn ruw uit de droom gehaald. Kwamen niet 30% van de grootverdieners in de City van de beste Franse scholen? Een groot deel vloeit terug… Wat beklijft van het ritueel van de ‘ik ben zo goed’ CV’s en motivatiebrieven met sleutelwoorden als ‘international’, ‘ambition’, ‘creativity’, ‘determination’, ‘flexibility’ (dat laatste alleen naar boven)? Als ik zoiets lees vind ik dat altijd koddig hoogdravend, maar het getuigt ook van jeugdig enthousiasme en vertrouwen in de toekomst. En wat is een prachtige aanbevelingsbrief nog waard als de beginnelingbanen letterlijk zijn verdampt? Men deed zo meesmuilend over onze dorpsgenoten die zich verdrongen om de kantonnier op te volgen als hij over 2 jaar met pensioen gaat, nu maakt die mentaliteit zich van iedereen meester. Ruggelings gaan we weer terug naar de XIXe eeuw toen het ging om het vinden van een ‘plaats’. Ouders worden ingeschakeld. Het is de rode draad van de ‘dîners en ville’, de provincialen komen nog veel moeilijker aan de bak. Degenen die dachten geen netwerk te hebben ontdekken dat ze toch nog wat nuttige relaties in de la hadden liggen. Men herinnert zich een verre vriend die zo strategisch zit op het Ministerie van Financiën en via,via kent men de personeelschef van de BNP. En op de jacht, die als revolutionaire verworvenheid hier de sociale ‘smelting pot’ representeert, komt men van hoog tot laag van alles tegen, het kan heel nuttig zijn. Soms komen er bruikbare aanwijzingen van een kant waar men dat niet van verwachtte. Of het wat helpt? Afgaand op de verhalen die ik hoor waarschijnlijk wel. Recrutering van academici is uiteindelijk vooral coöptatie. Onzichtbare opstellingscodes en culturele barrières tellen mee, vooral nu bedrijven hun valpoorten neer laten en landen hun bruggen omhoog halen )2. Toen ik zelf ging studeren, had ik nog nooit een zakenman meegemaakt, het heeft jaren geduurd voordat ik de reflexen en de reactiviteit daarvan onder de knie had, heb altijd het gevoel gehad dat ik die achterstand nooit echt heb ingehaald… Een situatie als nu legt wel de tekortkomingen bloot. De ‘grandes écoles’ hoe goed ze ook zijn, leiden op voor een carrière en niet voor het ondernemerschap (wat dat betreft is Nederland waarschijnlijk beter) en niet voor het middenbedrijf (evolueert wel in de goede zin). Ze gaan veel teveel met elkaar naar bed. Ze zijn zich te veel bewust van wat van hun standing is en wat niet en zijn daardoor weinig technisch zelfredzaam. Ze denken dat ze niet hoeven te luisteren, want de goede oplossing kennen ze al. En vanuit de technische richting komen er veel te veel in financiële wereld terecht. Netwerk? Ik heb me er over verbaasd dat ik dat woord zo vaak in Nederlandse teksten tegenkom. In een land dat zo egalitair wil zijn, zou men daar niet zo’n waarde aan moeten hechten, tenzij het puur sociaal is. Wat dat betreft liggen in Frankrijk de accenten duidelijk anders, en beter, bij intelligentie en merite. ‘Goede wijn behoeft geen krans’ is het devies van de ‘grandes écoles’, dus geen overdreven Angelsaksisch jargon, waar ‘Act local, Think global’ in ‘kosmopolitisch’ Rotterdam, iets wat ze ‘grenzeloos’ willen toepassen, een mooi voorbeeld van is. Meestal zijn het uiterst holle frasen, maar in dit geval nemen ze het te letterlijk. Rhineland Exit! Heel Nederland is een gepasseerd station. Korte termijn winst incasseren, ze doen dat zoals de Amerikanen dat in hun ‘branch offices’ doen, een cyclus van ‘cleaning up, fucking up’ (zoals ik dat zelf heb meegemaakt), zij het in de verkeerde volgorde. De ABN Amro Bank is voor hen niet meer dan een regel op de balans van Nederland NV. Als het land is uitgekleed wat dan? Ik ben benieuwd hoe kwalitatief de Nederlandse werkgelegenheid met zo’n mentaliteit zich gaat ontwikkelen.

* Autostephanoumenos: zegevierende athleet die zichzelf kroont, een prachtwoord
* BRONORFAMTIAS: is de naam van de bancaire hutspot (ABN Amro Bank Fortis) die de Heer Bos in de schoot geworpen kreeg na zijn grenzeloze ‘mishandling’ van de ABN Amro Bank. Met een beetje mazzel maakt hij tzt ze een zeer onverdiende winst bij de privatisering.
* Velociraptor: klein behendig neefje van de diplodocus met lange tanden. Heb deze uitdrukking overgenomen uit een veel gelezen Frans onderwijsblog à propos Jack Lang, de begaafde raspoliticus, jaren lang minister van cultuur en onderwijs, ‘een aal in een vat snot’ zoals de Belgen dat overdreven zeggen.

)1 Rhineland Exit vindt U hier: www.voxeu.org/index.php?q=node/1646
een ‘fair compromise between labour and capital’ gepubliceerd door Lans Bovenberg (Tilburg) en Coen Teulings (CPB) op de symbolische dag 11 september 2008. Het is subtiel geschreven, niet onjuist maar verre van compleet en ongewild uiterst materialistisch interpreteerbaar (geprovoceerd door de titel alleen al, doe ik dat van harte), in 2 maanden tijds totaal verouderd. Het is een Robinson Crusoë verhaal, waar de slaaf Vrijdag (= het volk) hard moet werken en alles geeft aan Robinson Crusoë (= de aandeelhouders, wier Christelijke goedertierenheid er voor zorgt dat iedereen rechtvaardig aan zijn trekken komt), er is geen plaats voor culturele verschillen en afwijkende opvattingen, ook niet voor de economische parameters die de ‘aandeelhouders’ zouden kunnen misbruiken (zoals het gemak zeer grote sommen gelds te mobiliseren met maximale ‘leverage’ tegen een lage rente) enz. De Heer Bovenberg is een belijdende Protestant, de Heer Teulings komt uit een Katholiek nest, klinkt dat in het artikel door? Men hoeft niet gelovig te zijn (zoals ikzelf) om gevoelig te zijn voor de diepgravende Christelijke doctrine als in Lukas 9:23-26 (in substantie: wat baat het de mens als hij schade lijdt aan zijn ziel) en in de Epistels van Paulus (die verplichte litteratuur op de middelbare scholen zouden moeten zijn): het is onze westerse Weltanschauung die het illusoir maakt met Mohammedanen, Hindoes enz. compromissen te zoeken, terwijl het begrip ‘verdraagzaamheid’ al een probleem is. In een Belijdenis die men op het Internet kan consulteren geeft de Heer Bovenberg er een forse Protestantse draai aan (rentmeesterschap) die men kan vergelijken met de katholieke aristocratische visie (persoonlijke innigheid) die in mijn blog 31 tevinden is.

)2 Laat deze uitspraak van de Heer Tilmant (ING) tot U doordringen en wat voor gevolgen dat kan hebben voor de werkgelegenheid, ook in kwalitatieve zin: ‘Tot het derde kwartaal dachten de mensen hier in termen van ontwikkeling. Dat is nu compleet anders. Nu kijken we wélk project en wélke klanten prioriteit hebben; voor onze kernklanten in de Benelux zijn we open for business. Maar ook welke dingen we dus voorlopig níet gaan doen’ (DFT 4.12.08)