Nederlander heeft weinig kaas gegeten van de historie

Aan de historische kennis van de Nederlandse burger schort het nodige. Voor een test, gebaseerd op de historische canon voor het basisonderwijs, scoorden zij gemiddeld een 5,2. Zo wist maar 54 procent van de ondervraagden welke eeuw bekend staat als de Gouden Eeuw. Slechts 17 procent wist dat Nederland pas in de 19de eeuw een koninkrijk werd.

Dit blijkt uit de Geschiedenismonitor van de Volkskrant, het Historisch Nieuwsblad en Andere Tijden.

In de monitor werden ook vragen gesteld over de Nederlandse identiteit. Van de respondenten was 66 procent het oneens met prinses Maxima’s stelling dat ‘de’ Nederlandse identiteit niet bestaat. Ook noemde 56 procent de islam een bedreiging voor de Nederlandse identiteit, terwijl 57 procent het toelaten van grote groepen immigranten als de grootste vergissing uit de Nederlandse geschiedenis beschouwde.

Aan een representatieve groep van 1069 Nederlanders werden twintig meerkeuzevragen voorgelegd, opgesteld in samenspraak met de ex-hoogleraar geschiedenis Hans Blom en hoogleraren geschiedenis James Kennedy en Niek van Sas. De Geschiedenismonitor zal jaarlijks worden herhaald.

Aan de historische kennis bleek het nodige te schorten. Op slechts zes vragen gaf meer dan 60 procent het goede antwoord. Zo wisten de meesten dat Willem van Oranje ‘de Vader des Vaderlands’ is, dat Max Havelaar zich in Nederlands-Indië afspeelt en dat Anne Frank haar dagboek in het Nederlands schreef.

Het slechtst beantwoord werd de vraag sinds welke eeuw Nederland een koninkrijk is. De meeste respondenten wisten niet dat Nederland vóór de 19de eeuw een republiek was, waarin de Oranjes vaak als stadhouder fungeerden, niet als koning. Andere vragen waarop slecht werd gescoord: 24 procent van de respondenten wist dat Aan het volk van Nederland een pamflet van de 18de-eeuwse patriotten was en 31 procent kon de schilder Jeroen Bosch correct plaatsen in een tijdlijn met Rembrandt, Van Gogh en Karel Appel.

De discussie over de Nederlandse rol in de slavenhandel heeft mogelijk geleid tot een gevoel van schaamte, waardoor veel respondenten de Nederlandse misdaden overschatten: slechts 21 procent antwoordde correct dat Nederland een aandeel van 5 procent in de mondiale slavenhandel had. De rest schatte het aandeel hoger in.

Ouderen scoorden gemiddeld hoger dan jongeren: een 6 voor de 65-plussers tegenover een 4,4 voor de groep tussen 16 en 34 jaar. Het verschil tussen autochtonen en allochtonen was klein: 5,2 tegen 4,9.

Door Peter Giesen (VK)