Goed onderwijs voor enkelen?

24 februari 2008 hendrikush blogs 29

Bijgaand interview stelt de vraag aan de orde wat goed onderwijs zou moeten inhouden.
Het lijkt me belangrijk om daarover een mening te vormen.
De moderator heeft het pdf-bestand van NRC-site toegevoegd als bijlage. [MH]

29 Reacties

  1. scan niet goed leesbaar
    Beste Hendrikush,

    Heb je een link (welke krant?) hiernaar? Want je scan is slecht (eigenlijk niet ;-( ) te lezen.

    • In de NRC van gisteren.
      Pagina 19, Opinie & Debat.

      Ik vond ’t via LexisNexis, dus ik kan geen link posten 🙁

    • Jij bent slimmer 1945
      Jij zette ons tenminste nog aan het denken 😉

      Lock doet twee echt domme dingen:
      1. Hij degradeert scholieren tot klanten, docenten typeert hij vanuit zijn marktdenken tot ongerichte projectielen en het management laat hij de macht. Maar hij vindt dat allemaal irrelevant, vanuit zijn grooteconomisch marktdenken, zijn we allemaal mieren. Deze man denkt dus – kortom – niet kritisch door. Hij ervaart de werkelijkheid als een noodzakelijk en niet veranderbaar gegeven en legitimeert zo de neoliberale “noodzaak” van de werkelijkheid.
      2.Hij zegt: “Autonomie betekent in grote systemen als Nederland dat we scholen of ziekenhuizen vrij laten om te bepalen hoe ze hun targets bereiken. Maar niet welke doelen ze nuttig vinden”. Ik concludeer: Hij kent de werkelijkheid niet, denkt ze te kennen vanuit zijn theorie. Want in Nederland heeft zeker de overheid geen doelen voor onderwijs die ze nodig/nuttig vindt en bewaakt. Iedere schoolbaas en alle schoolbazen samen mogen die lekker zelf kiezen: Hun doel van onderwijs is, dat zij er de baas zijn en hun macht kunnen uitoefenen. Het gaat BON er toch om dat goed onderwijs zo nodig is om de samenleving verder te brengen en mensen in de samenleving een zinvolle plek te laten vinden als verstandige mensen. Nu nog een overheid die ook voor nuttige onderwijsdoelen durft te kiezen en haar verantwoordelijkheden neemt.

      Moet nu iedere zwamneus zijn leuterverhaal over het rapport Dijsselbloem doen? Weinig geniaals aan deze Lock. Hij weet niet goed waarover hij spreekt en hij redeneert in dienst van de economische grootmachten, waarbij het “onderwijsgepeupel” niet teveel in de weg moet lopen.

      • Beste weknow
        volgens mij analyseert Locke haarfijn en met een fileermes wat er nu iegenlijk aan de hand is. Onderwijs hoort bij een macro economisch systeem met alle gevolgen van dien. De allerlaatste alinea geeft aan dat de man heel goed weet wat onderwijs moet zijn. Zijn analyse komt er op neer dat onderwijs opgeofferd is aan marktgericht denken, efficiency en winst maken gaat boven het ideele van onderwijs. Hij legt de schuldvraag daar waar het hoort, bij de bestuurderen, de managers en de Sjoerdjes. De overheid heeft verzuimd om onderwijs ( en zorg, en nog wat dingen) exclusief te houden als zorg voor de overheid. Niet de onderwijsvernieuwingen op zichzelf zijn funest geweest. De manier waarop het management losgezongen is van het universele idee dat onderwijs is heeft gezorgd voor het debacle. Het nieuwe leren kon zijn huidige desastreuze vorm krijgen door de autonomie van de scholen.
        Wat nu gebeurt in het voortgezet onderwijs is maar een flauw aftreksel van wat er gebeurt in MBO en HBO waar het bedrijfsleven mee bestuurt.

      • marktdenken
        Als je goed tussen de regels door leest, zie je dat hij juist een fel tegenstander is van marktdenken binnen het onderwijs (dit bleek ook wel toen ik zelf college van hem had). Hij geeft alleen een analyse van wat er op dit moment aan de hand is. En niemand kan ontkennen dat marktdenken een grote rol speelt in de problematiek van het hedendaags onderwijs (of zorg, of openbaar vervoer, noem maar op).

        • Precies
          Hij zegt dat economisch gezien niemand belang heeft bij goed onderwijs (als ik het vertaal naar mn eigen woorden). En hoe vervelend ook, ik denk dat die analyse wel eens juist zou kunnen zijn.
          Dat kan leiden tot twee mogelijke keuzes: óf je gaat (al dan niet bewust) mee in de economische gedachte en verlaagt de kwaliteit van het onderwijs. Of je stelt, naast zuiver economische, vooral ook culturele doelen aan het onderwijs. Ik twijfel er niet aan dat hij voor de laatste keuze is.

          Een derde weg zou kunnen zijn dat economische voorspellingen net zo zeker zijn als weersvoorspellingen en dat “minimal just in time” onderwijs onmogelijk is. Simpelweg omdat je niet weet wat de economie over 3/4/10/20 jaar gaat doen. Voorwaarde voor die keuze is dat het sturingsmechanisme dat de maatschappij gebruikt om tot dergelijke keuzes te komen voorzien is van een lange termijn vizier. En dat laatste is in de huidige situatie evident niet waar. Politiek heeft maximaal 4 jaar als horizon, maar bij bedrijven is de termijn die als strategisch wordt gekenmerkt wellicht nog (veel) korter. Tot de volgende kwartaalcijfers bijvoorbeeld.

          Tsja… daar zit je dan mooi mee op een zondagavond.

      • @ weknow
        Ik ben het met je eens, weknow.

        Tijdens het lezen van dit artikel had ik nergens de indruk een nieuwe visie te zien. Een volle pagina betweterig cynisme, met een laatste alinea om te laten zien dat hij ook wel weet waar het wel om gaat.
        Misschien moet je zo iemand niet interviewen maar zelf een artikel laten schrijven. Als hij inderdaad zo geniaal is komt er dan misschien wel een leesbaar stuk.

        • bedankt Azijnzuur
          Dat laatste stukje – vond ik zo mager, dat het voor mij niets goedmaakte. Want ik hoor Lock zeggen: “dat element van onderwijs is wat vrijblijvend cultureel gedoe, zonder echte relevantie”.

          Ik voelde me inderdaad wat eenzaam in de manier waarop ik Lock las en verstond. Daarom vind ik het lief van je, dat je me even bijvalt! Zijn cynisme vind ik prima. Maar de keuzes die hij maakt, stuiten me tegen de borst. De principes en uitgangspunten en vooral ook de feitelijke uitwerking van wat blijkbaar ook Lock’s (oh zo realistische?) neoliberale keuzes zijn, vind ik door en door rot.

          Ik zal ongetwijfeld wel wat meer van en over de man gaan lezen en daar vast veel van opsteken. Misschien ga ik hem dan anders zien. Maar briljant denken is niet per se ook waar denken. En zijn zicht op wie de doelen van het onderwijs in Nederland feitelijk bepaalt – zoals weergegeven in het artikel – is in ieder geval niet juist en daardoor wat hij erover zegt, niet geldig.

          • Graag gedaan
            Maar eh, Zwavelzuur is de naam!

            Azijn is in overdrachtelijke zin wel zuurder (azijnpissers!) maar zwavelzuur is veel gevaarlijker.
            De naam zegt overigens niets over mijn ware aard… Hoop ik 😉

  4. Grahame Locke (1)
    Stelling 1. Slecht onderwijs is een algemeen verschijnsel dat zich niet tot Nederland alleen beperkt. Ook dat van Duitsland en Engeland is slecht. Dus kan het niet aan onze politiek liggen.
    Stelling 2. Er wordt gemeten met onmeetbare begrippen. Dus de uitslagen van onderzoeken zijn onbetrouwbaar.
    Stelling 3. Het begrip kwaliteit in onderwijs berust op drijfzand. Wat in onderwijs als kwaliteit wordt gedefinieerd, zou in de zakenwereld juist het tegenovergestelde betekenen.
    Stelling 4. Dijsselbloem had zijn rapport niet hoeven schrijven, omdat hij niet tevoren heeft gedefinieerd wat hij met deugdelijk onderijs bedoelt. Hij had zijn begrippen in twijfel moeten trekken.
    Stelling 5. Door de ontwikkeling van technologische processen hoeven de mensen ook minder te kunnen en te weten. “Vroeger moest een cassière kunnen rekenen, nu hoeft ze alleen maar te kunnen scannen.”
    Stelling 6. Een hoog percentage van de werknemers van de toekomst hoeft niet meer zo veel te kunnen als vroeger. Daarvoor moet een systeem komen dat genoeg ex-scholieren met een diploma voor deze arbeidsmarkt aflevert. Dan moet het niveau omlaag, want het moet efficiënt zijn.
    (vervolg)

    • Stelling 5
      Vroeger was mavo genoeg; tegenwoordig moet je havo hebben om bij de AH achter de kassa te mogen. Terwijl je blijkbaar minder hoeft te kennen/kunnen.

      …

      …

      Hoezo, het niveau van het onderwijs is gedaald???

  5. Grahame Locke (2)
    Stelling 7. Waarom zou je een betere scholier maken dan nodig is? De markt wil iemand die kan scannen. Het systeem zou moeten zeggen: nee, Uw kind is voorbestemd om ongeschoold werk te doen. En daar leiden we voor op. U wilt luxe, maar die krijgt U niet.
    Stelling 8. We zien een botsing tussen zakelijke en culturele maatstaven. Niemand weet meer wat de bedoeling is. De student ziet dat een zesje of zeventje voldoende is, dan komt de commissie Dijsselbloem.
    Stelling 8. De overheid betaalt voor het onderwijs meer uren dan de studenten feitelijk nodig hebben.
    Stelling 9. Scholen leren het systeem te bespelen, want je weet nooit wat ze morgen weer verzinnen.
    Stelling 10. Controle is onmogelijk, want iedere nieuwe norm geeft nieuwe mogelijkheden om te ontsnappen.
    Stelling 11. Iedereen weet dat het nep is. De visitatiecommissies, de inspectie, de kinderen, de leraren.

    Traditioneel is onderwijs gericht op het individu. Wat heeft dat nodig, niet zozeer voor de arbeidsmarkt, maar om een leven als mens te leiden dat zin heeft. Kennis van geschiedenis, wetenschap en filosofie opdoen. Niet omdat je daarin wilt werken, maar omdat je een repertoire nodig hebt waaruit je op onverwachte momenten kunt putten. Daarover lees je niet in het rapport Dijsselbloem.

    (NRC/Handelsblad)

    • Graham Locke.
      Onderwijs als effectieve lopende band met goedkope producten.
      Nooit meer twijfel of mededogen met bijna mislukten.

      Of weten wie waar welke bloemen plukten.
      Dat ergens mensen ooit de letters drukten.

      Wrang,
      dat iedereen voor ’t laatste kiest.
      Bang,
      dat ’t laatste ’t verliest.

  6. Grahame Lock
    Ik heb twee jaar geleden het genoegen mogen beleven van hem het vak “Politieke Theorie” gedoceerd te krijgen, waarin hij 15 weken lang elke week een andere politieke denker behandelde, van Plato tot Rawls. Geweldig slimme man, met een weergaloos gevoel voor humor. Eén van de beste docenten die ik ooit gehad heb.

  7. Humoristisch en realistisch
    Na lezing van Locke’s verhaal heb ik veel sympathie voor deze man gekregen. Op een cynische manier vertelt hij (volgens mij) dat je er voor kunt kiezen om uit het onderwijs precies díe werknemers te laten rollen die de bedrijven op een bepaald moment nodig hebben. Al het extra onderwijswerk dat ze méér leert is inefficiënt, dus te duur. Zelf opgeleid als bedrijfseconoom spreekt mij dat op rationeel niveau wel aan – ik houd ook wel van een potje cynisme op z’n tijd 🙂

    Het is ook een goede waarschuwing voor het gedrag dat de (grote) scholen zullen gaan vertonen als de overheid besluit om – op welke manier dan ook – meer externe controle op het onderwijs te gaan uitoefenen. In lijn met het marktdenken zullen de scholen precies dát gaan doen wat nog binnen de nieuwe overheidsnormen valt en geen streep meer.

    Uitgaande van een brede ontwikkeling van jonge mensen die ook recht hebben op hun deel in de tradities en geschiedenis van Nederland en de rest van de wereld is Locke’s verhaal natuurlijk echt heel cynisch. Alles wat niet onmiddellijk in dienst staat van het economische proces zou volgens zijn visie niet meer worden gedoceerd. En dat zou een sterke culturele verarming betekenen. En volgens mij ook een groot verlies aan creativiteit omdat mensen niet meer leren om ook eens over de schutting te kijken. Juist daarom is Locke’s verhaal voor mij zo waardevol: een waarschuwing die niet vroeg genoeg kan worden gegeven.

  8. Tsja, deze zondagavond
    hoef ik gelukkig geen uitsluitsel te geven over mijnheer Lock.
    Ik ben er niet uit. Schitterende docent?…prima: hij draagt inzichten over en zet aan tot nadenken: dat is een verdienste! Dat probeer ik iedere dag en ik kan dat vast niet zo briljant als hij.
    Maar in het NRC-artikel werd hij als iemand die met gezag over onderwijs iets te zeggen heeft gepresenteerd. Of hij is zo cynisch dat ik hem moet begrijpen als een cabaretier of hij is een vertegenwoordiger van een denken dat ten diepste niet het mijne is, en dan kan wat hij zegt nog zo leerzaam zijn, maar zal ik zijn ongelijk in de grondkeuzes die hij maakt moeten duidelijk krijgen. Ik ben ook cynisch vaak, al is het maar om de realiteit onder ogen te blijven zien.

    Zijn boodschap is als dat liedje: “Mensen noem elkaar geen mietje….het is de schuld van het kapitaal”, een inzicht om nooit uit het oog te verliezen, maar (in tegenstelling tot Locke?) voor mij geen enkele reden om te denken en handelen in de geest van het kapitalisme. Daarmee veroordeel ik me zelf tot “idealist” en een “dromer”; liefst een realistische.
    Tsja…zucht…het zij zo 😉

  9. Locke
    Het is een interessant artikel. Autonomie voor onderwijs, gezondheidszorg, politie etc. , en dat dan gekoppeld aan marktwerking, zorgt voor vage doelen en ontwijkend gedrag. Om daar vat op te krijgen gaat de overheid steeds meer controles uitoefenen. Docenten, politiemensen, jeugdzorg zijn daardoor vooral bezig formulieren in te vullen en hebben steeds minder tijd voor hun eigenlijke taak. De top intussen vindt dat men zoveel verantwoording draagt, dat men ook een topinkomen mag hebben.
    De conclusie is, dat (te veel) autonomie en marktwerking niet goed zijn voor de publieke sector.
    Locke is filosoof: ik zou heel graag willen weten wat Ad Verbrugge als collega-filosoof van dit artikel vindt.

  10. Lock
    Ik sta paf. Zoveel bijval voor zoveel verwaten goeroetische onzin & “buzzwords”. Dijsselbloem moet eerst zijn begrippen definieren: kwaliteit, onderwijs enz.? Waar hebben we dat vaker gehoord? Juist, bij de hier vaak versmade Ron Ritzen. In alle landen daalt het niveau? Uit de mouw geschudde onzin. Sinds wanneer behoren “standaarden, toetsen, controles” tot het managersjargon?
    Maar eigenlijk is er geen zin waarop niets is aan te merken, dus daar begin ik niet aan.
    Willem Smit

    • Ik lees
      dat deze Graham Locke zich afvraagt, of het onderwijs moet bestaan uit het zo efficient mogelijk klaarstomen van leerlingen tot passende werknemers, of dat onderwijs meer moet zijn. Kennis van geschiedenis, wetenschap en filosofie opdoen. Om te kunnen gebruiken, als je dat onverwacht mogelijk hebt.
      Prachtig!
      Plasterk moet deze vraag beantwoorden, vind ik.
      Alleen vrees ik, dat de keuze al gemaakt is.

    • Contra Locke / wsmitharmelen
      Hè, jammer, stoppen als u net op dreef komt. Ik begon net wakker te worden!
      PS John Locke was wel een beroemde filosoof; zou ik mij daardoor in slaap hebben laten sussen?

Reacties zijn gesloten.