De kop boven het artikel ’De ‘razzia’s’van de lesurenpolitie’, in BN/DESTEM van 29 juni, vond ik niet erg geslaagd.
Waar gaat het om? Het blijkt dat de meeste scholen in het voortgezet onderwijs de voorgeschreven 1040 lesuren per jaar niet halen. Die norm was door de vorige minister, op aandringen van de Tweede Kamer vastgesteld. Nu de onderwijsinspectie gaat controleren of de urennorm wordt gehaald komen de schoolleiders en de bonden in opstand. Daarbij wordt soms merkwaardig geredeneerd. Een woordvoerder van de Algemene Onderwijsbond zegt: ‘Terwijl de roosters al klaar waren, moesten scholen plotseling meer les gaan geven, zonder dat daar extra geld tegenover stond.’
Daarmee suggereert hij dat de urennorm in het verleden lager was, maar dat is niet waar, die norm lag in het verleden juist hoger, op 1069 uur. Alleen hielden de scholen zich daar niet aan, tot ergernis van veel ouders en ook van scholieren.
En waarom zou er eigenlijk meer geld beschikbaar moeten komen? Dezelfde bond heeft pas nog becijferd dat er gigantisch gespaard en opgepot wordt door de scholen. En de salarissen van de managers zijn toch ook nog niet verlaagd? Of zijn de salarissen van de leraren verhoogd?
Een rector van een school in Sleeuwijk zegt: ‘Ik ga mijn leraren en leerlingen niet over de kling jagen. Er zijn scholieren in de onderbouw die elke dag een flink eind moeten fietsen. Die hebben één vrije middag in de week. Moet ik ze die dan afpakken?’ Eén vrije middag in de week – dat is inderdaad wel erg krap! En zeker ’s zaterdags ook naar school!
Een andere schoolleider zegt: ‘Vergaderingen over wel of niet overgaan, kunnen we echt niet in tien minuten afraffelen. Met een school van 2900 leerlingen hebben we daar echt een paar dagen voor nodig.’
Hier komt een deel van de waarheid aan het licht: met de schaalvergroting is de organisatie logger geworden en is de bureaucratisering toegenomen. Meer vergaderen, meer overleg, meer studiedagen, meer absentie, meer papieren, meer absentie, meer lesuitval.
Is het dan zo moeilijk om te erkennen dat die grote lesuitval niet gewenst is? Laat men dàn roepen om een terugkeer naar kleine scholen, laat men vragen om streng gecontroleerde eindexamens, niet beïnvloed door schoolonderzoeken, om aan te tonen dat men ook met minder lesuren, ook voor de zwakke leerlingen, goed kan presteren.
Maar zeggen dat er sprake is van een ‘razzia’ zoals één van managers in het artikel doet, is blijk geven van ongeschiktheid voor het vak.
Cornelis Verhage
Ja en nee
Als we ons realiseren dat Nederlandse leerlingen al meer uren maken dan in de rest van Europa, terwijl de kwaliteit slecht is, kun je je afvragen of meer uren echt nodig zijn. Voor kwaliteitsverbetering denk ik dat ook de inspectie beter zou kunnen inzetten op andere aspecten, zoals minder vakken en onzinnige projecten.
De controle leidt wel tot vreemde situaties. Ik ken een school waar de leerlingen nu verplicht worden (en de ouders dus ook) om op vrijdag in de laatste vakantieweek alvast de boeken te komen halen. Dit jaar wordt nog rekening gehouden met ouders die al een reis hadden geboekt, volgend jaar niet meer. Dat vind ik wel erg ver gaan.
Dat meer uren draaien hier op de nek van de docent wordt afgewenteld, is te voorspellen. De inspectie zou dit ook kunnen signaleren en bij het ministerie als probleem neerlegen.