ASVA-HvA onderwijsdag te Amsterdam

Op donderdag 29 maart ’07 was ik aanwezig bij de ASVA-HvA onderwijsdag te Amsterdam. ASVA is een studentenvereniging die van oorsprong een sterke band heeft met de UvA (Universiteit van Amsterdam), maar waar inmiddels ook studenten van de HvA (Hogeschool van Amsterdam) lid van zijn.

Het programma bestond uit twee debatten getiteld ‘Het idee achter competentiegericht onderwijs’ en ‘Competenties in de praktijk’. De gespreksleider vertelde me in de pauze: ‘de bijdragen van de verschillende mensen doet me denken aan de reacties van sommige moslims op de aanslagen van 11 september: ‘ik ben moslim, maar wat ik vandaag heb gezien, dat is niet MIJN Islam’. Zo hoorden we tijdens het eerste debat vaak dingen als: ‘ik ben een voorstander van het competentiegericht onderwijs, maar het beeld dat u nu voorspiegelt, dat is niet MIJN competentiegericht onderwijs’.

Mijn conclusie is eveneens dat er alom verwarring is over hetgeen competentiegericht onderwijs nu eigenlijk zou moeten zijn. Een studente fysiotherapie van de HvA vatte de praktijk van het onderwijs dat zij op dit moment krijgt als volgt samen: ‘op maandag krijg ik een paar uur college, de rest van de week moet ik het dan zelf uitzoeken en pas op vrijdag is er weer een paar uur contact’. Een algemene indruk was dat niemand dit soort onderwijs wil; er was tenminste niemand die het voor dit ‘onderwijsmodel’ opnam. Ankie Verlaan, lid van het College van Bestuur van de HvA, beloofde dat ze gelijk contact zou opnemen met de opleiding fysiotherapie.

Niet helemaal onverwacht kwamen ook de machtsverhoudingen binnen het onderwijs ter sprake. Presley Bergen, bestuurslid van BON, hierover: ‘denkt u zich eens in: een directeur van een ziekenhuis die een operatiekamer binnenkomt en tegen de chirurg zegt: ‘vroeger deden we bij deze operatie acht hechtingen, vanaf nu wil ik dat je er vier in doet’. Zoiets is toch onbestaanbaar? Waarom zien we in het huidige onderwijs dan wel dat de schooldirecteur voorschrijft hoe de leerkracht zijn lessen moet geven?’. Presley bracht hiermee perfect mijn persoonlijke visie onder woorden en als hij me dat toestaat, dan zal ik deze redenering zelf ook nog vaak gebruiken.

Ik nam afscheid van Ankie Verlaan, Presley Bergen en de afgevaardigde van Saxion Hogescholen en in de plaats van hen hoopte ik voor het tweede debat (nieuwe) afgezanten van een aantal hogescholen te mogen begroeten. De representant van Fontys Hogescholen had zich helaas afgemeld. De standpunten van de Nederlandse hogescholen werden nu vertegenwoordigd door twee vrouwen afkomstig van respectievelijk de HvA en Hogeschool In Holland. Beiden keurige, voorkomende dames, behoedzaam formulerend en één van hen sprekend met een bijna verlegen fluisterstem.

Toch riep hun boodschap herinneringen bij me op aan een citaat van Henri Ford, grondlegger van het huidige ‘Ford Motor Company’: ‘Any customer can have a car painted any colour that he wants so long as it is black’. Ofwel: ‘we praten wel met onze leerkrachten, maar uiteindelijk is er maar één model waarvoor gekozen wordt: competentiegericht onderwijs’. Ik bracht tijdens het debat in dat veel docenten zich allerminst gevleid voelen door deze manier van handelen. De twee dames wierpen mijn kritiek echter verre van zich en ik was dan ook blij dat ik gesteund werd door een kritische studente: ‘u zegt zelf: ‘de docenten ‘MEEKRIJGEN’, daarin zit toch al besloten dat u uiteindelijk UW programma wilt uitvoeren?’.

Noud Willemse, onderwijskundige