Het onderstaande artikel komt uit Trouw van 9 februari 2007.
==============================================
Er zijn ook verlegen of niet zo snelle kinderen
Competentiegericht leren
Over twee jaar moet het ‘nieuwe leren’ zijn ingevoerd op mbo-scholen. Een onzalig plan. Juist mbo-scholieren hebben behoefte aan structuur.
Het onderwijs is bijna dagelijks in het nieuws: mbo-leerlingen protesteren tegen het ‘competentiegericht leren’, de Partij van de Arbeid kondigt een parlementair onderzoek aan naar de onderwijsvernieuwingen van de afgelopen twintig jaar en de invoering van het competentiegericht leren wordt een jaar uitgesteld.
Dat het zover is gekomen in het mbo en ook in andere onderwijssectoren verbaast mij helemaal niet, omdat aan de docent voor de klas nooit iets is gevraagd, ook niet bij de invoering van het ‘competentiegerichte leren’. Laat staan aan leerlingen en ouders.
De mbo-leerlingen die tegenwoordig in mega-roc’s hun onderwijs krijgen, krijgen per week nog maar 10 uur les van een docent. Daarbij staan docenten niet meer voor de klas. Nee, ze begeleiden leerlingen die er om vragen en geven uitleg. Veelgehoord is de klacht onder leerlingen dat ze te weinig klassikaal les krijgen, en door slechte organisatie vaak niet weten waar ze aan toe zijn.
Ik heb vele jaren met plezier les gegeven in het mbo. Aan den lijve heb ik ervaren hoe het mbo in pedagogisch-didactische zin werd uitgekleed. Tien jaar geleden mocht ik de invoering van het zogenaamde ‘probleemgestuurd onderwijs’ (PGO) meemaken, een voorloper van het huidige ‘competentiegerichte leren’. De docent werd tutor. Dat hield in dat je een groep leerlingen begeleidde die bezig was om zelfstandig een ‘case’ uit hun toekomstige beroepsveld te bespreken.
Enige sturing van de zijde van de docent was nog toegestaan, maar het was ongewenst om zo maar iets uit te leggen. De leerlingen moesten het zelf allemaal uitzoeken en rapporteren aan de groep. In alle eerlijkheid kan ik melden dat hier dus geen fluit van terechtkwam en dat ik als begeleidend docent iedere keer zag gebeuren dat er tijd werd verprutst, er niets werd gedaan en dat de leerlingen de pest aan de ‘pgo-uren’ hadden; ze leerden niets en vonden dat ze aan hun lot overgelaten werden.
Gewoon klassikaal les krijgen vonden ze veel leuker. Vooral als ze het gevoel hadden dat ze aan het eind van de les wat geleerd hadden en dat er een leraar was die aandacht voor hen had. En ook omdat ze weer als klas bij elkaar zaten in een vertrouwde omgeving met een leraar die wat vertelde, en even tijd voor je had als de les afgelopen was.
Ik kan dat zeggen omdat ik naast die onzalige pgo-uren ook nog, gelukkig, gewoon les kon geven.
Nu heeft het mbo dus te maken met het ‘competentiegericht leren’. Daarbij ligt de nadruk minder op feitenkennis dan op ‘competenties’, het aanleren vaardigheden als presenteren, samenwerken en zelfstandig werken. Eén op de vijf mbo’s werkt hier al mee, de andere zouden in 2009 moeten volgen, zijn de plannen.
De grootste ramp van het competentiegerichte leren in het mbo is in alle berichtgeving van de laatste weken onderbelicht gebleven.
Mbo-leerlingen die veelal een vmbo-achtergrond hebben, hebben behoefte aan structuur bij hun leerproces en snakken naar pedagogische begeleiding van goed opgeleide docenten.
De verlegen-, zwakke- of niet zo snelle leerling raakt volledig ondergesneeuwd in dit systeem van competentiegericht leren. Hij moet het allemaal zelf uitzoeken en z’n eigen weg vinden.
En dat is nu juist iets dat mbo-leerlingen slecht kunnen. Dit systeem van zelfstandig werken past niet in dit type onderwijs voor leerlingen die vooral praktisch zijn ingesteld en zeker niet als je dit systeem integraal invoert.
De lesboer voor de klas is uiteraard niet meer van deze tijd. Toch kan het niet zo zijn dat mbo-leerlingen het zelf maar moeten uitzoeken.
Dat de invoering van dit vermaledijde systeem, dat overigens in mijn ogen ook een verkapte bezuinigingsmaatregel is, een jaar wordt uitgesteld omdat nu ook leerlingen gaan klagen is natuurlijk een teken aan de wand. Dit systeem moet nooit ingevoerd worden!
Mbo-leerlingen hebben een docent nodig die les geeft. Een docent die zorgt voor sfeer in de klas en die tevens een mentorfunctie heeft.
De leerlingen van het middelbaar beroeps onderwijs in Nederland hebben een appèl gedaan op de onderwijsgevers en onderwijsbeleidsmakers. En dat appèl is duidelijk: geef ons weer gewoon onderwijs. Met een docent voor de klas! En laat ons alstublieft niet in groepjes werken waar vaak het recht van de, verbaal, sterkste heerst.
Met de invoering van het competentiegerichte onderwijs gaat een complete generatie toekomstige beroepsbeoefenaren verloren. Dat mag niet zo zijn.
De auteur, Bert Klaver, is oud-docent MBO en oud-voorzitter van de PvdA Overijssel.
============================================