De volkskrant en BON

Journalisten van De volkskrant hebben al van oudsher moeite met spellen, en hoewel de onderwijsredacteuren er in het verleden flink hebben bijgeklust op het Ministerie van Onderwijs, zodat je zou denken dat ze in elk geval beter zijn in rekenen, blijkt dat evenmin het geval. En dan lukt het hun ook maar zelden feiten van meningen te scheiden, al is dat vermoedelijk eerder een kwestie van ideologie dan van intelligentie, wat trouwens geenszins wil zeggen dat het met die laatste zo goed is gesteld. Het stukje dat Gerard Reijn wijdde aan de bijeenkomst van Bon, begin januari, is een typerend geval. Jarenlang heeft De volkskrant de onderwijsvernieuwing door dik en dun gesteund, ongeacht hoe dwaas. En nu dan – onder groeiende druk van de publieke opinie – ook bij de Volkskrant langzamerhand het tij aan het keren is, dobbert Reijn nog halverwege. Het bloed kruipt per slot van rekening waar het niet gaan kan.

Ondergetekende – naam verkeerd gespeld, leeftijd foutief weergegeven – werd voor het stukje dat Gerard Reijn schreef een kwartier à twintig minuten ondervraagd. Drie keer word ik direct geciteerd. Reijn meldt eerst dat BON wit is, over de vijftig en dat vrouwen zijn ondervertegenwoordigd, waarmee de vereniging op de zondenlijst der Volkskrant drie keer scoort. Na een zinswending die de heer Reijn ongetwijfeld tot diepe tevredenheid zal hebben gestemd vanwege de vlijmscherp flitsende ironie, namelijk de vraag wat deze bruisende vereniging beweegt, citeert Reijn de woorden waarmee ik de zaal verliet tijdens de toespraak van hoogleraar Van der Wende: wat een gelul. Ik heb dat zeker gezegd. Ik vond de eindeloze opsomming van feiten waarvan de status onduidelijk is, geen wetenschap. Mevrouw Van der Wende kan wat mij betreft ook sterren gaan wichelen. Onderwijskunde is geen wetenschap. Het is metafysica. Ze is bovendien een namesdropper van formaat, die denkt dat ook de namen als bewijs fungeren, en die er verder niet eens in slaagt een helder betoog te construeren. Onderwijskundigen terroriseren het Nederlandse onderwijs nu al veel te lang. Hoe dan ook, verderop in het stuk word ik voorgesteld als leraar Nederlands op een Alkmaars gymnasium. Overigens, toen Reijn vroeg of het een categoraal gymnasium was, antwoordde ik, schoolmeester die ik ben, zeker, het is een categoriaal gymnasium. Op mijn school schrijf ik, zo deelt hij mee, aan het begin van elk jaar op het bord: gymnasium is elite. Zeker, dat heb ik wel eens gedaan. Het kan geen kwaad dat de Noord-Hollandse elite van boven het Noordzeekanaal beseft dat ze het met een gymnasium in onderwijsland, zolang als het nog duurt, goed heeft getroffen. Maar elk jaar, nou nee hoor. Ten slotte citeert hij twee zinnen uit het met hem gevoerde gesprek: De laatste decennia is er immense schade toegebracht aan het onderwijs. Het ergste is dat er steeds meer geld wordt besteed aan management.

Ik had geen getrouwe weergave verwacht van het gesprek dat ik met Reijn heb gevoerd, maar het zou toch plezierig geweest zijn als hij recht had gedaan aan de strekking ervan. Twee van de drie citaten zijn zodanig gebruikt dat ze BON in een kwaad daglicht plaatsen. Achteraf was het dom van me hem daartoe de kans te geven. Ik zal proberen het goed te maken en hier in het vervolg wat kritische lektuur plaatsen, met de bedoeling een eigen bijdrage te leveren aan de strijd voor beter onderwijs. Zo zal ik in een vervolg mijn wederwaardigheden beschrijven die hebben geleid tot mijn ambtelijke berisping wegens kritiek op het management. Aanstaande donderdag (1 februari) dient het beroep in die kwestie, en als dat is afgehandeld ben ik wat mij betreft vrij mijn commentaren daarop publiek te maken.