Doekle Terpstra

16 november 2006 Fontysmedewerker blogs 18

onderwijsnieuws

Doekle Terpstra: ‘Kritiek op hogescholen onterecht’

donderdag 16 november 2006, door Hoger Onderwijs Persbureau, Hein Cuppen en Thijs den Otter
HBO-raadvoorzitter Doekle Terpstra vindt de aanhoudende golf van kritiek op de hogescholen onterecht. Actiegroep Beter Onderwijs Nederland heeft volgens hem een sterk verouderd beeld van het onderwijs. Dwarsliggende hbo-docenten kunnen niet op zijn eindeloze sympathie rekenen: ‘Een professional gaat na een goed inhoudelijk debat weer aan het werk. Wie dat niet wil, kan beter opstappen.’

Het hbo ligt de laatste maanden zwaar onder vuur. De onderwijskwaliteit zou ernstig gevaar lopen door het competentiegerichte leren. Docenten die niet mee willen doen met de didactische nieuwlichterij zouden worden geïntimideerd en zelfs ontslagen. Het nieuwe functiewaarderingssysteem zou een ordinaire bezuinigingsmaatregel zijn en de invoering van leerrechten werd dankzij de ‘obstructie’ van hogescholen en universiteiten een jaar uitgesteld.

HOP: De kritiek is ongemeen fel. Een commentator van NRC Handelsblad noemde het hbo onlangs het afvoerputje van het hoger onderwijs en econoom Arnold Heertje vergeleek Fontys Hogescholen met een criminele organisatie die kritische docenten de tent uit werkt.

Terpstra: ‘Het is inderdaad erg populair om iets negatiefs over het hbo te roepen, maar de beelden kloppen niet met de feiten. Zo’n oprisping van Heertje is natuurlijk schandalig. Geen misverstand, ik ben van het slag mensen dat openstaat voor kritiek. De kerntaak van het hbo – het verzorgen van hoogwaardig onderwijs – moet goed worden uitgevoerd. Dat gebeurt ook. We staan er internationaal mooi op: the Design Academy, de Haagse Hotelschool en veel van onze kunstopleidingen zijn echt internationale pareltjes. Maar daar hoor je Heertje niet over. Die is er op uit om het hbo te schofferen, zonder dat hij weet wat er werkelijk speelt.’

De vereniging Beter Onderwijs Nederland (BON) wordt behoorlijk serieus genomen: zelfs premier Balkenende zei onlangs tegen BON-voorzitter Ad Verbrugge dat hij ‘hartstikke blij’ is met diens kritische bijdragen en ook minister Van der Hoeven ging met hem in debat.

‘Ik vind het opmerkelijk dat zo’n kleine club in korte tijd zoveel aandacht genereert. Iets vergelijkbaars heb ik als CNV-voorzitter gezien toen het Alternatief voor Vakbond werd opgericht. Een clubje van niets, maar iedereen had het er over. Kennelijk appelleert ook BON aan een gevoel van onbehagen. Het hbo pareert die kritiek niet duidelijk genoeg, terwijl er echt wel wat op af te dingen is.’

Zoals?

‘BON schetst een romantisch, maar sterk verouderd beeld van de docent. Vroeger stond een docent inderdaad op een voetstuk en kon hij min of meer zijn eigen gang gaan. Maar de afgelopen jaren zijn hogescholen autonome, professionele organisaties geworden die hun eigen strategie bepalen. Docenten zijn een schakel in een keten van professionals die samen het hogeschoolbeleid uitvoeren.’

Volgens BON degradeert het competentiegerichte onderwijs docenten tot veredelde activiteitenbegeleiders, die studenten veel te weinig inhoudelijke kennis bijbrengen.

‘De eerste hogeschool die geen kennis meer overdraagt heeft een enorm probleem. Ook bij competentiegericht leren doen studenten eerst inhoudelijke kennis op, daarna wordt die in een simulatie getoetst en vervolgens passen studenten het geleerde toe in de praktijk. Daarmee levert het hbo professionals af die hun kennis meteen kunnen benutten. Inderdaad vraagt het nieuwe leren om een andere rol van de docent. Die kan niet meer alleen met een krijtje in zijn hand voor het schoolbord staan, zoals in de tijd van Arnold Heertje. De moderne docent moet veel ondernemender zijn en kunnen inhaken op problemen die studenten hebben met het toepassen van hun kennis.’

Toch klaagt de helft van de afgestudeerden in uw eigen HBO-Monitor dat hun opleiding best wat pittiger had gemogen. Ook het aantal contacturen is soms erg gering.

‘In het competentiegerichte leren worden studenten geacht veel dingen zelf te regelen, maar het mag inderdaad niet doorslaan. Ik zie dat verschillende hogescholen, waaronder Inholland, nu als eis stellen dat studenten hoe dan ook twintig contacturen per week moeten hebben. Dat lijkt me een duidelijk signaal van bestuurders die hun verantwoordelijkheid nemen.’

Wat adviseert u docenten die moeite blijven houden met hun nieuwe rol?

‘Wie het niet eens is met de didactische methode moet dat aankaarten. Kritiek houdt instellingen scherp. Maar daarna geldt net als in het bedrijfsleven het devies: ‘mouwen opstropen en aan de slag’. Het alternatief is dat zo’n docent uiteindelijk zijn conclusies trekt en opstapt. Het belang van het collectief gaat uiteindelijk boven dat van het individu.’

Het nieuwe functiewaarderingssysteem in het hbo draagt volgens critici ook al niet bij aan de arbeidsvreugde van docenten. Het zou een slecht verholen bezuinigingsoperatie zijn.

‘Dat nieuwe functiegebouw is juist een zegen, want het geeft mensen veel meer carrièreperspectief dan het oude. Daarin zat de helft van de medewerkers aan het eind van zijn salarisschaal en waren er weinig prikkels voor verdere ontwikkeling. Dat wordt nu doorbroken. Mensen krijgen niet langer jaarlijks hun periodiekje erbij, maar kunnen behoorlijke sprongen voorwaarts maken. Bijvoorbeeld door seniordocent te worden of lid van een kenniskring rond een lector.

Niemand van het zittende personeel is er in salaris op achteruitgegaan, alleen de schaalindeling is anders. Ik kan me goed voorstellen dat iemand schrikt van een brief waarin staat dat hij niet langer in schaal twaalf zit maar in schaal tien, zeker als daar vooraf niet goed over gepraat is. Maar het systeem zelf is echt een verbetering, ook volgens de vakbonden. Als dit een bezuiniging was zouden we een wel erg vreemd signaal afgeven. We krijgen de komende jaren te maken met een gigantische uitstroom van mensen. Die moet op een goede manier worden opgevangen. Het nieuwe functiegebouw is daar onderdeel van, maar er moet nog veel meer gebeuren. We gaan daar zeker over doorpraten met de vakbonden.’

Wordt ook Beter Onderwijs Nederland uitgenodigd?

‘BON is de afgelopen weken meermalen uitgenodigd voor een gesprek. Er zijn mails gestuurd, er is ingesproken op een antwoordapparaat, maar we krijgen geen reactie. Dat is toch interessant? En intussen blijven ze dingen roepen die simpelweg niet kloppen. Onlangs beweerde Verbrugge nog dat de HBO-raad de opleidingen zelf op kwaliteit beoordeelt. Van de accreditatie door de NVAO, met alle bureaucratische druk die dat oplevert, heeft hij kennelijk geen weet. Dan roep je dus maar wat.’

Een ander kritiekpunt betreft de overhead in het hbo. Oud-staatssecretaris Rutte zei onlangs dat negentig procent van de extra’s die hogescholen hebben ontvangen bij de managementlaag terecht zijn gekomen.

‘Dat is aantoonbare onzin. Uit de salarissystemen van hogescholen blijkt dat er op dit moment niet méér, maar juist mínder managers zijn in het hbo dan pakweg tien jaar geleden. Daarnaast geldt dat het aantal docenten is toegenomen. Als iemand dat zou moeten weten, is het voormalig staatssecretaris Mark Rutte zelf. Ik heb hem meermalen uitgenodigd om met me in debat te gaan over dit verhaal, maar hij reageert niet. Omdat hij weet dat hij een verkeerd beeld schetst.’

Als staatssecretaris had Rutte een duidelijke visie op het hoger onderwijs. Toch is zijn erfenis klein gebleken. Wat ging er mis?

‘Hij roept als VVD-leider dat hij veel heeft bewerkstelligd in het hoger onderwijs. Als hij doelt op de frustratie die hij teweeg heeft gebracht, geef ik hem gelijk. Hij zei als staatssecretaris tot vervelens toe dat bestuurders wat hem betreft met knikkende knieën naar de medezeggenschapsraad moeten om daar verantwoording af te leggen. Ik heb hem vaak gevraagd wat voor bestuurscultuur hij beoogde. In mijn visie moeten bestuurders in harmonie samenwerken met medezeggenschapsraden. Confrontaties horen erbij, maar ze zijn niet de regel. Ik ben vanuit mijn vakbondstijd pittige vergaderingen gewend. We vochten elkaar soms de tent uit, maar je wist wel wat je aan elkaar had. Na een bestuurlijk overleg in het hoger onderwijs weet je dat niet: de staatssecretaris en de koepels wantrouwen elkaar en de relatie met de Tweede Kamer is ook niet goed. Dat werkt als een mes in de rug: het is moordend voor een goed beleid.’

Dat werd duidelijk bij het debat over het uitstel van leerrechtenbekostiging. De HBO-raad is een van de partijen die de zwartepiet kreeg toegespeeld.

‘En dat is dus volkomen onterecht. Alle hogescholen zijn van mening dat ons bekostigingssysteem zo goed als failliet is. Daarom zijn we altijd voor leerrechten geweest en hebben we ons constructief opgesteld. Maar het huidige compromis waarbij studenten hun leerrechten per maand mogen inzetten en instellingen bekostiging in hele jaren ontvangen, is niet uitvoerbaar. Dat hebben wij de Eerste Kamer laten weten. En als Bruins dan een brief naar de Tweede Kamer stuurt waarin hij uitstel van een jaar aankondigt, dan heeft het hbo het ineens gedaan en zouden wij helemaal geen leerrechten willen. Voor mij is dat op de grens van het toelaatbare. Inmiddels hebben we met de staatssecretaris een stevig gesprek gevoerd en afgesproken dat we over en weer met vertrouwen gaan werken aan de invoering van leerrechten in 2008. Dat vertrouwen is essentieel als Nederland vasthoudt aan de doelstelling dat straks de helft van de beroepsbevolking hoogopgeleid moet zijn. Die taak ligt voor het grootste deel op ons bord. Dat betekent dat het hbo steeds meer studenten moet opleiden. Een aantal hogescholen kon de aanwas dit jaar al nauwelijks aan, zeker gezien de krappe arbeidsmarkt. De ambitie is er, maar het is een hels karwei om het gedaan te krijgen. Het hbo krijgt daarbij nog onvoldoende steun van politiek en overheid.’

18 Reacties

  1. Het is mobilisatie tijd
    De messen worden geslepen, de troepen worden opgesteld. Men is bang.
    We doen het dus erg goed!

    Overigens: de opmerking dat ook bij competentiegericht onderwijs studenten éérst inhoudelijke kennis opdoen is werkelijk kul.
    Kenmerk van dat type “onderwijs” is nu juist dat kennis opgedaan wordt door middel van die practische opdrachten. Anders zijn het gewoon toepassingen van theorie, en dat doen we in het onderwijs al sinds mensenheugenis.
    Waar haalt die man zijn onderwijskundige kennis trouwens vandaan. Na de sociale academie heeft hij bestuursfuncties vervuld. Geen enkele onderwijsachtergrond, geen enkele kennis. En toch pretendeert ook hij het opnieuw beter te weten.

    Val aan!

  2. Ziek
    Ik wordt echt ziek van die man: Rutte liegt, de studenten liegen , Ad verbrugge liegt, de studenten liegen, enz.

    De fout ligt bij iedereen maar niet bij Doekle en zijn mooie club. Deze man heeft een aantoonbaar neurologisch gebrek, hij confabuleert: zijn spraakorgaan onttrekt woorden aan zijn strot zonder dat de module die concepten en betekenissen toevoegt er aan te pas komt. Spreken om mensen te bewerken en te overtuigen, niet om iets te zeggen.

    Verschrikkelijk!

    (En alweer die ’techniek’ om te wijzen op de ‘pareltjes’: wat moet dat bewijzen? Dat kritiek op andere opleidingen niet terecht is? -Mijnheer de dokter, ik heb hier een vreemd gezwel? -Oh dat kan geen kwaad hoor, want u heeft hier en hier en hier en hier geen gezwel: volgende patient graag.)

  4. Doekle Terpstra
    Je kunt merken dat hij geen vakbondsleider meer is, zie ‘Loon van top HBO neemt flink toe’ , www.volkskrant.nl/binnenland/article370063.ece/Loon_van_top_hbo_neemt_flink_toe .

    De docentsalarissen namen slechts met 0,6 % toe.
    HBO-raad-voorzitter Doekle Terpstra ziet niet zo veel problemen in de geconstateerde inkomensstijgingen. ‘Ik constateer dat veel hogescholen zich keurig houden aan de afspraken. Als mensen daar schande van spreken, kan ik daar niet zo veel mee. Het is de consequentie van het systeem’.

    • Veranderde wereld
      Volgens mij bedoelen ze dit als ze het tegenwoordig hebben over ‘de maatschappij’ is veranderd. Vandaag ben je vakbondsman en dan pleit je voor A; morgen ben je voorzitter van de HBO-raad en pleit je voor niet-A. Dan zorg je ervoor dat je ook een beetje graait uit de ruif en heb je geen enkel begrip meer voor de ‘mensen’ op de werkvloer. Zo iemand geeft er blijk van dat hij niet meer is dan ‘de huidige functie’. Echte innerlijke waarden heeft zo’n man niet. Als zijn functie vereist dat hij mensen op straat moet zetten, dan doet hij dat.

      Het erge is dat die hoge lonen ‘gratis’ zijn: er staat geen enkele verantwoordelijkheid tegenover: wat zijn de voorwaarden onder welke deze mensen kunnen falen? Hier en daar worden er wat flauwe doelstellingen genoemd.

        • Ik weet niet…
          … wanneer je een bonus verdient: dat is mij nooit overkomen… -Nee, zonder gekheid: daar zijn toch al die flauwe doelstellingen voor? Als je twaalf studenten met een blauw oog elk binnen twee kwartaal aan zes certificaten weet te helpen, en dergelijke.

          Dus: altijd kans op een bonus, maar verder nergens verantwoordelijk voor. (Verdorie Corgi, je hebt gelijk: die mensen zijn nog veel slimmer dan ik dacht!)

  5. Reactie op Doekle
    Je weet eigenlijk gewoon niet waar je moet beginnen. Voor mij zit de man in de ontkenning fase. Het gaat goed en we gaan de goede kant uit ,verder niet zeuren en ophouden met deze onzinnige kritiek en stemmingmakerij.
    Beste Doekle, hierbij een aantal vragen en opmerkingen:
    – Wij zijn geen oude mensenclub die achter achterhaalde ideeën aanlopen. Ons bestuur bestaat uit jonge docenten en professoren. De kern is nog geen 50 jaar oud en een deel daarvan zelfs geen 40 jaar. Hoe oud zijn de bestuurders van de Hbo’s eigenlijk?
    – Heertje is nog niet seniel en verricht eerst gedegen onderzoek voor hij wat roept.
    – Bon bestaat pas een half jaar en groeit in een steeds hoger tempo. We zijn begonnen met vier en dat werden er acht. Allen mensen uit het onderwijsveld. Nu zijn we al met duizenden en beginnen er ook steeds meer studenten en ouders bij te komen. U kunt dit feit ook niet wegbagatelliserend naast U neerleggen. Met hoeveel bent U eigenlijk? Wie steunen de huidige gang van zaken nu echt. De HBO-raad en dan …?
    – Hoe goed is uw dossierkennis eigenlijk? Hoe komt U aan uw beeld van de werkelijkheid? Van de HBO-raadsleden misschien?
    – Sinds wanneer is er eigenlijk sprake van al dat wantrouwen tussen de verschillende partijen? Voor of na dat de huidige beleidslijnen zijn ingezet?
    – Voor mij is echter het belangrijkste vraagstuk hoe het toch mogelijk is dat een vakbondsman het feit dat iemand die 2 ton verdient en er 14% bij krijgt ofwel 28000, – gaat verdedigen t.o.v. een docent die er 0.6% bij krijgt ofwel zo’n 200 tot 300 euro. Hoe vaak heeft U dit argument in het verleden gebruikt om meer dan 0.6% af te dwingen in de onderhandelingen. Hiermee verliest U voor mij alle geloofwaardigheid als gesprekspartner.

    Corgi

  6. Doekle Terpstra
    De zaken gaan nu goed voor Doekle, hij claimt nu 5 % van de onderwijsbegroting, lees ‘Groot akkoord over onderwijs’,
    www.bndestem.nl/binnenland/article834933.ece .

    Er komt een gezamenlijk innovatiebudget, waaruit alleen projecten gefinancierd kunnen worden waarover onderwijsinstellingen, bedrijfsleven en vakbonden op regionaal niveau overeenstemming hebben bereikt.
    „Dit is een opdracht aan onszelf. Wij vragen van de overheid alleen een bescheiden financiële bijdrage van aanvankelijk enkele miljoenen euro’s per jaar, bij gebleken succes oplopend tot vijf procent van de onderwijsbegroting“, zei Doekle Terpstra, de voorzitter van de HBO-Raad (koepel van hogescholen).
    Terpstra: „Voor het eerst zetten onderwijs en partijen in het bedrijfsleven samen de schouders onder een aanpak van
    het probleem dat het onderwijs ontevreden is over het bedrijfsleven en het bedrijfsleven over het onderwijs.

    “het probleem dat het onderwijs ontevreden is over het bedrijfsleven”, ik moet hier echt over nadenken. Maar over de bescheiden financiële bijdrage van 5 % van de onderwijsbegroting, daar hoeft niet lang over nagedacht te worden.

    • …stijlbloempje…
      Doekle spreekt: ”Voor het eerst zetten onderwijs en partijen in het bedrijfsleven samen de schouders onder een aanpak van het probleem dat het onderwijs ontevreden is over het bedrijfsleven en het bedrijfsleven over het onderwijs.“

      Samen de schouders zetten onder een ‘aanpak’? Die Doekle weet wel van aanpakken! (Al die schoolleiders weten overigens van aanpakken: pakken zomaar duizenden euro’s tegelijk aan. Kijk, dat is pas een plan van aanpak! Onder dergelijk aanpakken zou ook ik de schouders wel eens willen zetten.)

      Doekle waarschuwing voor vandaag: er zijn inmiddel drie dagen verstreken = Doekle zal ONBARMHARTIG TOESLAAN over niet eindeloos veel dagen minus 3. Weest op uw hoede!

      • Hulde Simon!
        Elders op het forum zijn we nogal kritisch over elkaars schrijftalent. Als tegenwicht wil ik hier hulde brengen aan Simon. De Doekle waarschuwing is een running gag zonder einde. Het soort grap die je ziet aankomen, maar daardoor enkel leuker wordt. Bezorgt me een langdurige glimlach telkens weer. Dank!

  7. BON-CERTIFICAAT
    Ook Doekle Terpstra zou eerst een paar jaar voor de klas moeten staan alvorens
    zijn mond open te doen. Hij zou dan anders praten.
    Dat geldt ook voor de Fontysmedewerker die zijn geblaat baseert op een papieren werkelijkheid.

    Kom ik toch weer uit bij mijn prinsesje op het paard (elders op dit forum),
    die het probleem in het noorden van het land alléén oploste
    onder de slogan:”Je moet gewoon verstand van paarden hebben”.
    terwijl alle organisaties en structuren (papieren werkelijkheid) met hun mond vol tanden stonden.
    De onderwijsorganisaties hebben hoofdzaak en bijzaak verwisseld.

    Wellicht moet BON het BON-certificaat gaan invoeren
    en dat onder luid getoeter en trompetgeschal gaan uitreiken aan dié scholen,
    die de leerling en de vakinhoud centraal hebben staan.

    Wij sturen dan onze kinderen en masse naar een school met een BON-certificaat.

    • Doekle
      Doekle Terpstra is sinds de Sosjale Akademie alleen maar als apparatsjik aktief geweest. Dat zegt genoeg. Ik wil niemand beledigen, maar ik geloof dat die sosjale akademies vooral bedoeld waren voor lui die met zo weinig mogelijk moeite iets aan de dingen wilden veranderen. Niet dus door sociologie te studeren en een wetenschappelijk analyse van de maatschappelijke werkelijkheid te maken. Als opleiding an sich kun je het vergelijken met de huidige MBO’s, inclusief het niveau.
      En Doekle moet niet voor de klas. Dan zit hij binnen veertien dagen overspannen thuis.

      • Blijf bij de zaak
        Beste Hals en Jaques,
        Probeer jezelf te blijven richten op de boodschap en niet op de boodschapper.
        Corgi

Reacties zijn gesloten.