ONDERWIJSHERVORMINGEN
NEDERLANDSE LITERATUUR
MARIA RIETDIJK-HELMER (red.) – STEEDS MINDER LEREN
Maria L.A. Rietdijk-Helmer (red.) – Steeds minder leren. De tragedie van de onderwijshervormingen.
• Maria L.A. Rietdijk-Helmer (red.) – Steeds minder leren – De tragedie van de onderwijshervormingen, 2005. De vereniging van Vrienden van het Gymnasium stond aan de wieg van dit boek.
“In deze bundel maken ruim 30 prominente wetenschappers, hoogleraren en anderen de balans op van veertig jaar onderwijsvernieuwing in Nederland. De politicus en de beleidsmaker zijn minder ongerust over de toekomst dan de (hoog)leraar en de cultuurfilosoof, maar dat er iets ernstig mis is met ons onderwijs komt in dit boek luid en duidelijk naar voren. Geen wollige verhalen van onderwijskundigen, maar kritische geluiden van betrokken experts.”
www.gymnasiumnu.nl
BoekenRoute
www.boekenroute.nl/gasten/gtn1Boek.aspx?BoekID=5280
RECENSIES
Is het studiehuis een schoolstrijd waard?
• Prof. dr. Piet de Rooy (1944, PvdA; hoogleraar Nederlandse geschiedenis, Universiteit van Amsterdam), Nederlands Peil, Is het studiehuis een schoolstrijd waard?, De Academische Boekengids, ABG 55, begin 2006 www.academischeboekengids.nl/abg/do.php?a=show_visitor_artikel&id=483
Allemaal dom
• Marcel Boere, ‘Allemaal dom’, HP/De Tijd, 14 oktober 2005
“Sinds de onderwijshervormingen hoef je nog maar bedroevend weinig te kunnen om je bul of diploma te halen, met dank aan de gelijkheidsideologie.
De ideologie achter de onderwijsvernieuwingen is het gelijkheidsdenken: de misvatting dat van nature intelligentie, talent en ambitie gelijk zijn verdeeld over sociale klassen, seksen en etnische groepen. Als een van deze groepen gemiddeld minder goed blijkt te scoren dan de andere, is er volgens het gelijkheidsdenken sprake van een maatschappelijke misstand die door de overheid moet worden aangepakt.”
(vervallen: www.blikopdewereld.nl/Onderwijs/allemaal_dom.htm) en www.blikopdewereld.nl/Ontwikkeling/onderwijs.html
De gewillige geschiedenis. Drie redenen om niet meer te sollen met geschiedenisonderwijs.
• Alexander Albicher, ‘De gewillige geschiedenis. Drie redenen om niet meer te sollen met geschiedenisonderwijs.’ (kritisch over HNL), 3 februari 2006, in het –jonge – interdisciplinaire tijdschrift Blind! voor studenten, docenten en onderzoekers aan de UvA, www.ziedaar.nl/article.php?id=231 (of via www.gymnasiumnu.nl, ‘publicaties’).
Zoekmogelijkheid naar ‘onderwijs’ en meer artikelen op www.ziedaar.nl/index.php?theme=7 (onder meer van voorstander Prof. dr. P. Robert-Jan Simons, IVLOS, Universiteit Utrecht).
Recensie: Steeds minder leren. De tragedie van onderwijshervormingen
• Drs. B.W.J.M.Banning (theoloog, docent vo, adviseur po), Recensie: Steeds minder leren. De tragedie van onderwijshervormingen.
www.gymnasiumnu.nl/tempora.htm
De teloorgang van het Bildungsideaal
• Jeroen Vanheste, ‘De teloorgang van het Bildungsideaal’, Civis Mundi, nr. 2, 2006
www.civismundi.nl/issues/62-vanheste.doc (of www.caissa.nl/essays/bildung.html en www.caissa.nl of
www.gymnasiumnu.nl/62-vanheste.htm)
Zie ook: www.intensievemenshouderij.nl/www/2007/02/23/koning-voetbal-wijst-ons-onderwijs-de-weg en www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/1510 en www.opodordrecht.nl/contenttool/showpage.php3?iPageID=378
Gemengde berichten. Onder Onderwijzers (7)
• Martin Sommer, ‘Onder Onderwijzers (7)’, Gemengde Berichten, de Volkskrant, 20 oktober 2005
www.gymnasiumnu.nl/sommers.htm of via www.rijnlandmodel.nl/alternatieven/rijnlands_onderwijsbeleid_inhoud.htm en (vervallen: www.rationelepolitiek.nl/alternatieven/rijnlands_onderwijsbeleid_inhoud_bron_sommer7.htm)
Onderwijshervormingen in een breed sociaal-cultureel perspectief (uit Steeds minder leren)
• Dr. C.W. Rietdijk (wis- en natuurkundige, oud-docent in het middelbaar onderwijs), ‘Onderwijshervormingen in een breed sociaal-cultureel perspectief’, uit: ‘Steeds minder leren. De tragedie van de onderwijshervormingen.’, 2005
“Het lukt de verontrusten over de al veertig jaar durende ‘onderwijsstorm’ in het Westen niet om veel greep op de situatie te krijgen. De betrokkenen klagen over vele veranderingen afzonderlijk, maar komen niet met een eigen coherente filosofie. Evenmin willen ze in feite terug naar 1950.
Wat is er in concreto nu vooral veranderd?”
www.beteronderwijsnederland.nl/files/active/0/Wim_Rietdijk.pdf
LEO PRICK – DRAMMEN DREIGEN DRAAIEN
Leo Prick – Drammen dreigen draaien. Hoe het onderwijs twintig jaar lang vernieuwd werd.
• Leo Prick (comité van aanbeveling BON), ‘Drammen dreigen draaien. Hoe het onderwijs twintig jaar lang vernieuwd werd’, 2006
“Gedreven door de heilsverwachting van een betere wereld, hebben politici de afgelopen twintig jaar het voortgezet onderwijs onophoudelijk ‘vernieuwd’. Het onderwijs werd de speelbal van omstreden experimenten, waarbij de verantwoordelijke bewindslieden zich lieten leiden door politiek prestige, de waan van de dag en de angst voor gezichtsverlies.
Dit onder aanvoering van de Partij van de Arbeid, die daarbij de steun kreeg van andere partijen wanneer die daar politiek belang bij hadden. Voor hen diende het onderwijs als wisselgeld voor sociaal-economische ingrepen. Ontluisterend was bij dit alles de rol van de Tweede Kamer: het gebrek aan kennis van zaken bij velen en de meegaandheid van de rest. De kranten gedroegen zich zelden kritisch. Zij hadden meer oog voor het politieke spel dan voor de consequenties van het beleid.”
www.metsenschilt.com/info/9789053304617.html of www.metsenschilt.com/info/9053304614.html
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/355 (samenvatting)
Zie ook:
• Leo Prick Archief, NRC Handelsblad, periode 23 oktober 1999 – 21 april 2001
www.nrc.nl/W2/Columns/Prick/archief.html
• Artikelen uit NRC Handelsblad, Onderwijs (met Leo Prick), periode 17 november 2001 – 29 juni 2002 (niet alle verbindingen werken)
docenten.nrc.nl/artikelen
RECENSIES
Interviews met Leo Prick
• Theodor Holman, hoofdgast: onderwijsspecialist Leo Prick, Humanistische Omroep, dinsdag 28 februari 2006, Radio 747 (met audio link, nog beschikbaar?)
“Ter gelegenheid van het verschijnen van dit boek is er een symposium in De Rode Hoed, 10 maart aanstaande, aanvang 14.00 uur, onder leiding van Paul Schnabel, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau.”
www.humanistischeomroep.nl/human/hos/html/programs/program.jsp?program=38588&episode=43622
• Guus Valk, ‘Geruisloze blindheid’ (interview), NRC Handelsblad, 1 maart 2006
“Leo Prick onderzocht 20 jaar Kamerdebatten over onderwijsvernieuwing. ‘Je gelooft je ogen niet.”
home.hetnet.nl/~bollier/geruisloze%20blindheid.html
• Robin Gerrits, ‘Een zware onvoldoende’, De Volkskrant, 10 maart 2006
www.rationelepolitiek.nl/alternatieven/rijnlands_onderwijsbeleid_inhoud_bron_prick.htm
• Leo Prick, ‘Hoe de PvdA het onderwijs vernieuwde’, Trouw, de Verdieping, 11 maart 2006
www.trouw.nl/deverdieping/letter-geest/article244233.ece/Hoe_de_PvdA_het_onderwijs_vernieuwde
Symposium Leo Prick te Amsterdam
• Marius Broekmeyer en Paul Neve, ‘Tekst uitgesproken op het symposium in De Rode Hoed te Amsterdam op 10 maart 2006 naar aanleiding van het verschijnen van het boek – Drammen dreigen draaien – van Leo Prick’, 10 maart 2006
www.gymnasiumnu.nl/voor%20u%20van%20u/Marius%20Broekmeyer%20en%20Paul%20Neve.htm en www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/1692
• Muriel Muyres, ‘Symposium Leo Prick te Amsterdam’, nav symposium in de Rode Hoed op 10 maart 2006, 11 maart 2006
www.murielmuyres.nl/test/pivot/entry.php?id=156
Recensies
• Redactioneel, ‘Opkomst en ondergang van de basisvorming’, Aob, Het Onderwijsblad, nr, 5, 4 maart 2006
www.aob.nl/hobarchief/resultaat.asp?ArtikelID=5299
• Bart Tromp (1944-2007, socioloog en politicoloog, PvdA), ‘Verziende onderwijspolitiek’, Het Parool, 16 maart 2006
www.denhaag.pvda.nl/oud/tromp/2006/ver.htm en www.elsevier.nl/nieuws/nederland/artikel/asp/artnr/157615
• Evert van Dijkhuizen, ‘Prick deelt dolksteek uit’, Reformatorisch Dagblad, 17 maart 2006
www.refdag.nl/artikel/1253515
• Drs. Pieter Hettema (voorzitter Schoolmanagers_VO; PvdA), ‘Eindelijk lente’, Voorjaarscongres Schoolmanagers_VO 2006, Nieuwegein, 30 maart 2006
www.schoolmanagersvo.nl/ledenservice/voorjaarscongres/2006
• Pieter Hettema, voorzitter, ‘voorwoord Pricken, porren, paaien’ Schoolmanagers_VO, #5 maart/april 2006, p. 3
downloads.schoolmanagersvo.nl/magazines/jrg11/magazine_5/Voorwoord_mag5_jrg11.pdf en
www.blikopdewereld.nl/Onderwijs/pricken,%20porren,%20paaien.htm en videotheek.surfnet.nl/asset-view/15440 en pvda.nl/renderer.do/menuId/37301/sf/45523/returnPage/45523/itemId/33814/realItemId/33814/pageId/37207/instanceId/42742 en www.vo-raad.nl en www.vo-raad.nl/persberichten/gratisleermiddelen en
www.cms.uva.nl/ilo/object.cfm/objectid=180B1748-CC8A-45C7-A84E21CA6A87E616/templateid=B10DC801-7DC7-4E17-BE57A33BE3DB437C
• Anet Bleich, ‘Het nieuwe analfabetisme’, De Volkskrant, 26 april 2006
www.rationelepolitiek.nl/alternatieven/rijnlands_onderwijsbeleid_inhoud_bron_bleich.htm
• Rob H. van de Beeten (lid van de Eerste Kamer voor het CDA), ‘Handicap past vaak niet op de gewone school’, Trouw, 1 augustus 2006
www.trouw.nl/deverdieping/podium/article402832.ece/Handicap_past_vaak_niet_op_de_gewone_school
• Maarten de Heer, ‘Socialisme & Democratie: verkiezingen en vreemde landen’, zaterdag 23 september 2006
www.denhaag.pvda.nl/nieuwsbericht/1252
• Drs. R.H.A.M. Kraakman, voorzitter Raad van Bestuur OMO (Ons Middelbaar Onderwijs) in Voorwoord OMOlogie, ‘De leraar en zijn ambt’, schooljaar 2005-2006, nr. 5
www.omo.nl/FilesPage/1001758/omologie_2006_05.pdf en www.vo-raad.nl/vo-raad/bestuur-hshss/samenstellingbestuur en www.vo-raad.nl/vo-raad/bestuur-hshss en www.kpcgroep.nl/publicaties/publicatie/index.asp?pubID=456
SCRIPTIE
Het onderwijs als laboratorium. De tweede fase en het studiehuis in retrospectief.
• Wieger Hemmer (student journalistiek/geschiedenis; Rijksuniversiteit Groningen), ‘Het onderwijs als laboratorium. De tweede fase en het studiehuis in retrospectief. Over idealen en werkelijkheidsbeleving.’, afstudeerscriptie, S 1319531, september 2006 – februari 2007
Inhoud: Inleiding; H.1 Tussen idee en praktijk; H.2 Waarom het traditionele onderwijs op de schop moest: Onderwijsvernieuwing als modeverschijnsel; H.3 De theoretische context; H.4: De docenten; H.5: Ouderlijke zorg; H.6: Ideologische grondslagen; Conclusie; Slotbeschouwing; Bronnenmateriaal en literatuuropgaaf.
www.nrc.nl/redactie/Doc/masterscriptie_hemmer.pdf
ARTIKELEN
Laat het onderwijs aan de burgers!
• Hans van de Breevaart (dr. J.O. van de Breevaart, Geschiedenis en Godsdienstwetenschap, Universiteit Leiden), Laat het onderwijs aan de burgers! – Pleidooi voor een klassiek-liberale onderwijspolitiek, Libertarian.nl, 30 juli 2004 (Libertarian.nl, de Startpagina voor Individuele Vrijheid, www.libertarian.nl, onderwijs: www.libertarian.nl/NL/topics-6.php)
“Al langer wordt er geklaagd dat het onderwijs in Nederland in een belabberde staat verkeert. Van kennisoverdracht is nauwelijks nog sprake. De overdracht van normen en waarden—één van de zogenaamde kerndoelen in het onderwijs—lijkt niet erg succesvol. Gezagsverhoudingen zijn zoek. Toenemende agressie zorgt voor onveiligheid. Plezier en vrijblijvendheid zijn ten koste gegaan van discipline en moraal. Presteren op school—het is als vloeken in de kerk. Het spreekt vanzelf dat onder een dergelijk regiem het moreel bedroevend laag is. Het ziekteverzuim onder leraren is schrikbarend toegenomen, spijbelende leerlingen geen uitzondering.”
Inhoud: 30 jaar klassiek-liberale onderwijspolitiek: 1848-1878; Het ideaal van de maakbare samenleving: kosten en uitkomsten; Naar een vrije en verantwoordelijke samenleving: aanpak en kosten; Wat de overheid te doen staat; Besluit: terug naar een klassiek-liberale onderwijspolitiek; Referenties; Reacties
www.libertarian.nl/wp/2004/07/laat-het-onderwijs-aan-de-burgers en (vervallen: www.libertarian.nl/NL/archives/000441.php)
Van Mammoetwet tot VMBO
• Cindy Castricum, ‘Van Mammoetwet tot VMBO, PM 5, 15 maart 2007 (overzichtsartikel)
“Dit [parlementair] onderzoek zou zich, volgens Tweede Kamerlid Mariëtte Hamer, moeten richten op de vraag waarom de vernieuwingen in het onderwijs aanvankelijk populair waren, maar later tot grote onvrede leidden. Over welke ontwikkelingen in het voortgezet onderwijs hebben we het eigenlijk en wie moeten straks voor de onderzoekscommissie verschijnen?”
cindycastricum.wordpress.com/2007/03/15/van-mammoetwet-tot-vmbo en (vervallen: www.pm.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=406&Itemid=104), PM, ‘onafhankelijk vakblad voor de gehele publieke sector’, zie ‘Onderwijs’, www.pm.nl en www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/2933#comment-24512 e.v., drs. M.I. Hamer (1958, PvdA; lerarenopleiding Nederlands en omgangkunde; algemene taalwetenschappen UvA), www.parlement.com/9291000/biof/02221
Alle feiten op een rij
• (Onderwijshervormingen 1963-1999), ‘Alle feiten op een rij’, 25 oktober 2009
“De Mammoetwet werd ingevoerd door de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen Jo Cals en trad in werking op 1 augustus 1968, maar werd in 1963 reeds door de Eerste Kamer aanvaard. Door de nieuwe wetgeving werden de MULO, MMS en HBS afgeschaft en vervangen door de MAVO, havo en vwo. Ook ontstond op dat moment het lager beroepsonderwijs LBO, later “voorbereidend beroepsonderwijs” (VBO) genoemd.”
beteronderwijsnederland.net/node/6268
En zo werd de leraar gesloopt
• Ton van Haperen, ‘En zo werd de leraar gesloopt’, Trouw, deVerdieping, 1 december 2007
“Het parlementair onderzoek naar de onderwijsvernieuwingen riekt naar folklore, schrijft leraar Ton van Haperen. De beleidsmakers van toen vinden nog steeds dat ze gelijk hadden. Ondertussen heeft „de onderwijspolitiek van de jaren negentig een neutronengranaat in de scholen gegooid; de muren staan nog overeind, maar daarbinnen ligt iedereen op apegapen.”
www.trouw.nl/deverdieping/letter-geest/article857971.ece en www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/3342
Onderwijs als criminele organisatie
• Yoram Stein, ‘Onderwijs als criminele organisatie’ – interview met prof. dr. Arnold Heertje (1934, PvdA, emeritus hoogleraar Staathuiskunde, Universiteit van Amsterdam; Comité van aanbeveling BON), het Filosofisch Elftal, Opinio, 7-13 december 2007, p. 14-15
“Deze week: de parlementaire enquête naar de onderwijsvernieuwingen. Waren die vernieuwingen noodzakelijk omdat de maatschappij veranderde en zijn ze mislukt omdat ze niet lang genoeg met voldoende financiële middelen zijn doorgezet, zoals voormalige bewindslieden tegenover de commissie-Dijsselbloem beweren? Of heeft Arnold Heertje gelijk als hij stelt dat de onderwijsvernieuwingen nooit noodzakelijk zijn geweest, en dat iedereen destijds al kon zien dat het om onderwijsverslechteringen ging?”
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/3382
Veelgestelde vragen
• Veelgestelde vragen
“Ik wil graag meer weten over hoe de problemen in het Nederlandse onderwijs zijn ontstaan. Zijn daar boeken over?”
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/322 ,