* weblogs: beteronderwijsnederland.net/blog/24 *
Inhoud:
A. Beleid Hoger Onderwijs
1. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap(pen); 2. Onderzoek over Hoger Onderwijs; 3. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
B. Wetenschappelijk Onderwijs
1. Wetenschappelijk Onderwijs (algemeen); 2. Beleid Wetenschappelijk Onderwijs
C. Media over Wetenschappelijk Onderwijs
1. Media over Wetenschappelijk Onderwijs (algemeen); 2. Lezingen over onderwijs
D. Politiek over Hoger Onderwijs
1. Algemeen; 2. Marktwerking; 3. Fusie universiteit met HBO
E. Management in het Hoger Onderwijs
F. Het Europese Project
1. Europa 2020; 2. Competence creep; 3. Bachelor Master Stelsel; 4. Het Bologna-proces; 5. Tuning Educational Structures in Europe; 6. Het London Communiqué; 7. University – Business Cooperation.
G. Hoger Beroepsonderwijs
1. HBO Beleid (formeel); 2. HBO Beleid (interviews); 3. Bedrijfsleven over HBO; 4. Management in HBO; 5. Media over HBO; 6. ICT in het HBO; 7. Onderwijs en onderzoek Hogescholen.
H. Intimidatie Docenten
I. Accreditatie Hoger Onderwijs
***
Zie ook:
weblog Wet- en regelgeving, CAO’s, verdragen, EU en OESO beleid
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/642
****
A. BELEID HOGER ONDERWIJS
A 1. MINISTERIE VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAPpen
Dossier Hoger Onderwijs
• Ministerie van OCW, Dossier Hoger Onderwijs
“In onze kennisintensieve samenleving is onderwijs de motor. Het hoger onderwijs (wetenschappelijk onderwijs en hoger beroepsonderwijs) moet voldoen aan de toenemende vraag van de arbeidsmarkt naar hoger opgeleiden.”
www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/hoger-onderwijs (verouderd: www.minocw.nl/ho en ‘publicaties’, www.minocw.nl/ho/publicaties (met o.m. Wetsvoorstel Wet op het hoger onderwijs en onderzoek –WHOO- van juni 2006))
Zie ook (WHOO): www.awt.nl/?id=425 en www.vno-ncw.nl/web/show/id=94403/framenoid=158903/dbcode=766/filetype=letters
Financiering Hoger Onderwijs
• Ministerie van OCW, Dossier Hoger Onderwijs, ‘Financiering hoger onderwijs’
“Het hoger onderwijs kent drie type onderwijsinstellingen: bekostigde, aangewezen en particuliere instellingen. Daarnaast zijn er aanbieders die alleen geaccrediteerde postinitiële masteropleidingen verzorgen.
Met: Open bestel; Particuliere Instellingen; Aangewezen instellingen; Bekostigde instellingen.”
www.minocw.nl/ho/407
Nader rapport inzake het voorstel van wet
• Ministerie van OCW, ‘Nader rapport inzake het voorstel van wet tot vaststelling van een nieuwe regeling voor het hoger onderwijs en het onderzoek (Wet op het hoger onderwijs en onderzoek – WHOO)’, ‘7. Europeesrechtelijke aspecten’, p. 12-14, 6 juni 2006
“Om deze ontwikkelingen in beeld te blijven houden is bijvoorbeeld een Commissie Experimenten Open Bestel Hoger Onderwijs ingesteld die de experimenten open bestel begeleidt. Onder begeleiding van deze commissie zullen zowel positieve als negatieve effecten van het open bestel in kaart worden gebracht. Daaronder vallen ook de consequenties van nationaal en Europees mededingingsrecht en de voorschriften over staatssteun. Ook zullen eventuele andere effecten op het hoger onderwijsbestel worden bezien. Dit onderzoek is ook toegezegd aan de Tweede Kamer (zie Kamerstukken II 2004-2005, 29 891, nr. 1). Verder zijn enkele onderzoeken in gang gezet om de Europeesrechtelijke gevolgen van mogelijke nieuwe beleidskeuzes in kaart te brengen. Wij noemen hier als voorbeeld het onderzoek naar winstuitkering bij publieke dienstverlening (onderwijs, sociale woningmarkt en gezondheidszorg) dat het Kenniscentrum voor Ordeningsvraagstukken op dit moment laat uitvoeren.” (p. 12 en 13)
“De Raad stelt dat het wetsvoorstel onvoldoende waarborgt dat de Europese regels inzake de mededinging en de interne markt door de instellingen worden nageleefd. Dergelijke waarborgen zijn echter opgenomen in het wetsvoorstel tot wijziging van de Mededingingswet (voorheen: wetsvoorstel Markt en Overheid). Dat wetsvoorstel creëert gelijke concurrentieverhoudingen en een level playing field tussen overheden die als aanbieder van goederen of diensten aan derden optreden (ondernemer), ondernemingen die van overheidswege over een bijzondere positie beschikken en – aan de andere kant – (andere) particuliere ondernemingen.” (p.14)
www.rijksoverheid.nl/zoeken?search-keyword=whoo en www.rijksoverheid.nl/zoeken?main-search-keyword=whoo+nader+rapport&main-search-submit=
(verouderd: www.minocw.nl/documenten/Naderrapportwhoo.pdf) en Beleidsnotitie experimenten met een open bestel in het hoger onderwijs, 1 juli 2005, www.hbo-raad.nl/upload/bestand/briefOCenW20087.pdf en www.rijksoverheid.nl/zoeken?main-search-keyword=experiment+open+bestel (verouderd: Installatie commissie experimenten open bestel hoger onderwijs, 18 januari 2006, www.minocw.nl/nieuws/35028 en
Instellingsbesluit Commissie Experimenten Open Bestel Hoger Onderwijs, 25 april 2006, www.minocw.nl/documenten/commissie_openbestel.pdf en Tijdelijke regeling subsidie experimenten open bestel, 15 oktober 2006, www.minocw.nl/documenten/openbestel_nov_2006.pdf) en HBO-Raad, ‘Heroverweging experimenten open bestel nodig’, 28 september 2005, www.hbo-raad.nl/index.cfm?i=637&t=news of www.hbo-raad.nl/index.cfm?id=110&t=archief&item=&y=2005
Hoger onderwijs ziet niets in experimenten met het open bestel
• LSVB, ‘Hoger onderwijs ziet niets in experimenten met het open bestel’, 11 november 2004
www.lsvb.nl/actueel/persbericht/471 of www.lsvb.nl/actueel/persberichten/overzicht/17 en www.fnv.nl/binary/vander%20hoeven%20mei%202007_tcm7-9515.pdf en www.fnv.nl/binary/Lees%20de%20nota%20over%20marktwerking_tcm7-7376.pdf
Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek
• Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek
Wet van 8 oktober 1992, houdende bepalingen met betrekking tot het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek
wetten.overheid.nl/cgi-bin/deeplink/law1/title=WHW
***
A. 2 ONDERZOEK OVER HOGER ONDERWIJS
Center for Higher Education Policy Studies (CHEPS)
• Center for Higher Education Policy Studies – CHEPS
“CHEPS produces and disseminates knowledge with respect to higher education policy, especially at the system and institutional levels. CHEPS contributes to the advancement of the study of higher education as well as to the development of theory grounded in the disciplines as a means of increasing our understanding of institutional, national and international issues that bear upon higher education.”
“CHEPS has a five year research programme, which guides its activities. The research programme for the period 2006-2010 carries the title The Transformation of Higher Education in the Knowledge Society. The profile of this research programme can be found here.”
www.utwente.nl/cheps en www.utwente.nl/cheps/about_cheps/our_mission en www.onderzoekinformatie.nl/nl/oi/nod/organisatie/ORG1237220
Forum on the Future of Higher Education
• Meeting of OECD Education Ministers, ‘Forum on the Future of Higher Education’, June 27-28 2006, Athens, Greece.
OECD Ministers discussed several scenarios developed by the OECD. www.utwente.nl/cheps/whats_new/latest_news/archive/2006/marijkscenarios.doc
Open Universiteit Nederland
Competentiegericht onderwijs in de context van de innovatie van het Hoger Onderwijs
• E. Bos, M. Valcke, R. Martens (Onderwijstechnologisch expertisecentrum, Open Universiteit Nederland), ‘Competentiegericht onderwijs in de context van de innovatie van het Hoger Onderwijs’, Tijdschrift voor hoger onderwijs (TvHO), tweede kwartaal 1999
“Dit artikel is niet opgezet als een onderzoeksbeschrijving. Het is vooral bedoeld als een positioneringsstuk waarbij we de discussie met betrekking tot ‘competenties’ enerzijds willen verbreden en anderzijds zo instrumenteel als mogelijk willen benaderen. Getracht wordt het probleem van de onduidelijkheid van veelgebruikte termen als ‘competentie’ te verminderen aan de hand van concrete uitwerkingen aan de Open Universiteit Nederland. We sluiten het artikel af met een modelmatige schets van de relatie tussen deze concepten en andere variabelen en processen in een mogelijk nieuw onderwijsconcept dat hierop verder bouwt.”
www.tvho-online.nl/publish/articles/000198/article.htm en www.tvho-online.nl en www.ou.nl
Themanummer Wijnand Wijnen
• Redactioneel, Tijdschrift voor hoger onderwijs, Themanummer Wijnand Wijnen, voorjaar 1999
“De gebieden die beschreven worden, zijn – u raadt het al – beoordeling en toetsing, studeerbaarheid, kwaliteitsbewaking, het studiehuis en probleemgestuurd onderwijs.”
[Sympathisant: voor mensen met een sterke maag. De productielijn in het hoger onderwijs wordt centraal geperfectioneerd. Zonder sturing van bovenaf zijn wij immers niets. Waarom is het toch zo benauwd in Nederland? Mensen zijn niet gelijk en ook niet gelijk te maken. In het huidige massaonderwijs verdrinkt het aanwezige talent. Men dient zijn licht onder de korenmaat te zetten. De studenten -en docenten-worden tot productiemiddel gemaakt (de Karl M.-belijders laten de ‘self fulfilling prophecy’ zelf uitkomen ;-). Wie anders wil, wordt opgelegd te zwijgen of wordt onder de voet gelopen door een horde managers. Het onderwijs is van overheidswege -EU breed- instrumenteel gemaakt. Bureaucraten zijn verzekerd van werk. (Europese) accreditatie -de boekhouders meten ‘kwaliteit’ met eenvormige normen-, studeerbaarheid, harmonisatie, mobiele internationale studenten, vermarkting met Engels als de lingua franca. De bureaucratische schil breidt zich uit. We verliezen de bezieling van de individuele mens. De academische vrijheid wordt een leeg begrip. De westerse cultuur is hierdoor tot bloei gekomen. Nederland: ‘put your money where your mouth is’ bij het belijden van de Europese kenniseconomie – met het accent op ‘kennis’. ‘Europese’ en ‘economie’ zijn reeds de leidende mantra’s. De ‘50% hoger opgeleiden’ als bureaucratische goocheltruc ook. Zuidoost-Azië en Oostelijk Europa bezitten steeds meer hoogwaardige kennis. De Europese focus op de sociaal-economische invalshoek getuigt echter van kortzichtigheid. Kennis is één van de belangrijke pijlers onder een westers ingerichte samenleving. De concurrentiepositie en de EU mogen niet de belangrijkste richtsnoeren zijn bij het bepalen van het Nederlandse onderwijsbeleid.]
www.tvho-online.nl/publish/articles/000188/article.htm (vervallen) – Tijdschrift voor hoger onderwijs heeft een nieuwe uitgever, www.lemma-tijdschriften.nl
H. Schmidt, ‘De tovenaar van Bunde’
www.tvho-online.nl/publish/articles/000189/article.htm ,
Jacques Herraets, ‘Het onverstoorbare gelijk van Wynand Wijnen, onderwijsvernieuwer’
www.tvho-online.nl/publish/articles/000190/article.htm ,
W.K.B. Hofstee, ‘Ritualisering van het onderwijs?’
www.tvho-online.nl/publish/articles/000191/article.htm ,
D. de Bie, A. Pilot, ‘Wijnen, de man van vijfhonderd miljoen’
www.tvho-online.nl/publish/articles/000192/article.htm ,
F.J.H. Mertens, ‘Kwaliteitsbewaking in het hoger onderwijs: enkele persistente problemen van het Nederlands hoger onderwijs’
www.tvho-online.nl/publish/articles/000193/article.htm ,
P.R.J. Simons, J.G.G. Zuylen, ‘Leren en leren leren in het studiehuis’
www.tvho-online.nl/publish/articles/000194/article.htm en library.wur.nl/wasp/bestanden/LUWPUBRD_00065641_A502_001.pdf , p. 14
***
A. 3 CENTRAAL BUREAU VOOR DE STATISTIEK (CBS)
Algemeen
• CBS, Cijfers Hoger Onderwijs
www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/onderwijs/cijfers en www.cbs.nl
Heeft Nederland wel zo weinig hoger opgeleiden?
• Mies Bernelot Moens, ‘Heeft Nederland wel zo weinig hoger opgeleiden? Associate degree vult gaten in onderwijssysteem’, Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), 6 september 2005
“Bij een andere interpretatie van de internationale onderwijsclassificatie ISCED 1997 is het aantal hoger opgeleiden in Nederland 39 procent in plaats van 24 procent. In de leeftijdsgroep van 25–29 jaar is dat zelfs 55 procent in plaats van 33 procent. In het komende studiejaar (2005/’06) zullen experimenten worden opgezet met nieuwe korte opleidingen in het hbo. Die beslaan in beginsel de eerste twee jaar van een volledige hbo-bacheloropleiding. De tweejarige opleidingen moeten bewijzen te voldoen aan een behoefte daaraan in de arbeidsmarkt. Het niveau van deze opleidingen zal liggen tussen mbo-4 en hbo-bachelor. In vergelijking met andere landen heeft Nederland weinig van dit soort opleidingen. Dit is één van de redenen waardoor het lijkt alsof Nederland relatief weinig mensen heeft die tertiair (hoger) onderwijs hebben afgerond.” – ook in weblog ‘(Voorbereidend) Middelbaar Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie’ opgenomen.
www.cbs.nl/nr/rdonlyres/a4c2e8d0-6a97-4176-8f17-2d9ff8fe6e11/0/2005heeftnederlandwelzoweinighoogopgeleidenart.pdf en www.ib-groep.nl/particulier/Informatie/Naar_het_hoger_onderwijs/Associate_degree.asp en www.minocw.nl/toespraken/617 en www.minocw.nl/ho/413 en en.wikipedia.org/wiki/Associate's_degree (in ‘adres’ kopiëren)
*****
B. WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS
B.1 WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS (ALGEMEEN)
Vereniging van Universiteiten (VSNU)
• Vereniging van Universiteiten (VSNU)
www.vsnu.nl
Kansen voor kennis
• VSNU Vereniging van Universiteiten, ‘Kansen voor kennis. Prioriteiten voor de universitaire branche voor de kabinetperiode 2007-2011’, position paper, augustus 2006 (VSNU: www.vsnu.nl/web/show)
www.vsnu.nl/upload/79791_8970_1157355696018-VSNU032PPverkiezingenWT3.pdf
Zie ook: www.vsnu.nl/web/show/id=73134/langid=43/framenoid=41685/langid=43
Verslag symposium
• Verslag symposium ter gelegenheid van het afscheid van Ed d’Hondt (voorzitter VSNU), ‘De universiteit, een vitaal organisme’ (bundel van voordrachten sprekers), 64 pagina’s, november 2006.
www.vsnu.nl/web/show/id=84326/langid=43 (met download)
****
B.1 BELEID WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS
Netherlands’ House for Education and Research (Neth-ER)
• Netherlands’ House for Education and Research (Neth-ER)
De huidige lidorganisaties van Neth-ER zijn:
o – Brancheorganisatie voor middelbaar beroepsonderwijs en volwasseneneducatie (MBO Raad)
o – Europees Platform
o – Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW)
o – Nederlandse organisatie voor internationale samenwerking in het hoger onderwijs (Nuffic)
o – Nederlandse Organisatie voor Toegepast-Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO)
o – Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)
SURFfoundation (SURF)
o – Vereniging van Hogescholen (HBO-raad)
o – Vereniging van Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (COLO)
o – Vereniging van Universiteiten (VSNU)
[Sympathisant: alle gremia in één orgaan verenigd! :-)]
www.neth-er.eu
Raad van Bestuur (RvB) van Neth-ER
“Neth-ER wordt bestuurd door een Raad van Bestuur (RvB), samengesteld uit personen voorgedragen door de leden, waarbij de aandachtsvelden onderzoek, innovatie en onderwijs naar evenredigheid vertegenwoordigd zijn. De RvB bestaat uit vier leden en een onafhankelijke voorzitter. De samenstelling van de Raad van Bestuur is:
Frans Van Vught – Voorzitter, member of the Group of Societal Policy Advisors (GSPA) of the European Commission – under the leadership of EC-President Barroso – and member of the Executive Board of the European University Association (EUA)
Hans Huibers – Penningmeester, MBO Raad
Jos Engelen – Bestuurslid, NWO
Doekle Terpstra – Bestuurslid, HBO-raad
Laurens Hoedemaker – Bestuurslid, TNO”
“Om de vakinhoudelijke activiteiten van de vereniging Neth-ER vorm te geven, zijn door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en het ministerie van Economische Zaken / SenterNovem (EZ) een tweetal (senior) beleidsmedewerkers gedetacheerd bij de Vereniging.”
portaal.neth-er.eu/Dutch/Nether/Organisatie/Pages/default.aspx en portaal.neth-er.eu/SiteCollectionDocuments/cv_%20eng_%20Frans%20van%20Vught.doc (in ‘adres’ kopiëren) en Ministerie van OCW, www.minocw.nl en SenterNovem, Agentschap voor duurzaamheid en innovatie, www.senternovem.nl
Synergies Expert Group
• Neth-ER, ‘Van Vught: “Synergies is about cooperation”’, 31 mei 2011
“Frans van Vught is the chair of the Synergies Expert Group. This group was set up by the Directorate-General for Research and Innovation (RTD) with the goal to advise the European Commission (EC) on how to foster more synergies between the different European programmes, that support research and innovation activities. In the past Van Vught was closely involved in the early developments of the European Institute for Innovation and Technology (EIT) and is now a member of the board of the EIT foundation.
Neth-ER: What is the main message of the report of the Synergies Expert Group?
Frans van Vught: The main message is that, if we in the EU really want to develop our innovation capacities, we need to align the various EU policies and programmes, make them more interoperable and combine their financial resources. We need to integrate policies, coordinate procedures and instruments, and combine funding arrangements in order to reach our Europe2020 ambitions. This is what we mean by ‘Synergies’.”
portaal.neth-er.eu/contenttypes/Artikelen/Artikel4665.aspx?Source=http%3A%2F%2Fportaal%2Eneth%2Der%2Eeu%2FDutch%2FPages%2Fdefault%2Easpx of via www.neth-er.eu/Dutch/Pages/default.aspx
ESMU
• ESMU – European Centre for Strategic Management of Universities
“ESMU was created in 1986 as an international think tank non profit association to promote the strategic management of European universities. By offering management development programmes, benchmarking exercises and a learning environment on good management practices, ESMU brings valuable support to European universities striving to further their strategic developments.
….
The Secretariat executes the policy of the General Assembly and the Board. The Secretariat co-ordinates all activities and projects and liaises with project partners mainly but not exclusively in the European Union.”
www.esmu.be, bestuursvoorzitter ESMU, prof. dr. F.A. (Frans) van Vught (1950, planoloog en socioloog, oud-hoogleraar Planningsmethodologie bij de faculteit Bestuurskunde, Universiteit Twente en voormalig rector Universiteit Twente, adviseur EC President Barroso, oprichter en directeur van CHEPS, the Center for Higher Education Policy Studies)
www.onderwijsraad.nl/over-ons/externe-adviseurs/de-heer-prof.dr.-f.-van-vught en www.onderwijsraad.nl en www.utwente.nl/cheps/The%20CHEPS%20Team/Staff/Chairs/VughtCV09.pdf (in ‘adres’ kopiëren) en www.utwente.nl/cheps
****
C. MEDIA OVER WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS
C.1 MEDIA OVER WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS (ALGEMEEN)
Academisch klimaat
• Redactie onderwijs, ‘Studenten Nijmegen lijken wel scholieren’, NRC Handelsblad, 5 december 2003
“Studenten aan de Katholieke Universiteit Nijmegen gedragen zich als middelbare scholieren. Een wetenschappelijke houding is ver te zoeken, ze willen alleen maar weten of een onderwerp tentamenstof is. Bovendien zijn de studenten akelig braaf: ze steken in een collegezaal hun vinger op om te vragen of ze naar het toilet mogen, en melden zich af voor een hoorcollege als ze naar de tandarts moeten.”
biod.info/student/artikel/20031205infantiel.htm en biod.info/student/artikel/20031223arme.htm
• Rick van der Ploeg (1956, PvdA, hoogleraar economie, Europees Universitair Instituut, Florence en Universiteit van Amsterdam; programmaleider openbare financiën, CESifo-netwerk, Ludwig-Maximilians-Universität, München), ‘Doorbreek de heilige coalitie tussen pretstudenten, middelmatige professoren en angstige bestuurders.’, NRC Handelsblad, 12 maart 2005.
“Universiteiten moeten zoveel mogelijk studenten laten afstuderen, ze mogen geen toelatingsexamens houden, ze kunnen geen verschillende collegegelden vragen voor verschillende studies en ze worden gerund als bedrijven. Dat alles is slecht voor het academische klimaat. Kleine studies moeten geholpen worden, net als goede studenten. Verder moeten universiteiten concurreren met het buitenland en energie steken in hun beste opleidingen – niet in alle opleidingen tegelijk.”
www.eui.eu/Personal/RickvanderPloeg/nrc%20universiteiten.pdf
• Prof. dr. Geert Buelens (1971, hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde, Universiteit Utrecht), ‘Universiteit hoort elitair te zijn. Docent moet geen sherpa worden van talentloze student.’, De Volkskrant, 29 december 2005.
“De Vlaming Geert Buelens gaf eerst les in Antwerpen en in Berkeley voordat hij naar Utrecht kwam. Hij is verbijsterd over het onderwijsbeleid alhier.”
www.rationelepolitiek.nl/alternatieven/rijnlands_onderwijsbeleid_hbo-universiteit.htm en www.onserfdeel.be/nl/uit_act.asp?pub=3&jr=2006&nr=1 en www.spectator.co.uk/archive/features/22369/farewell-to-the-young-ones.thtml en en.wikipedia.org/wiki/Mickey_mouse_degrees
• Eén onzer redacteuren, ‘Universiteiten gaan strenger selecteren’, NRC Handelsblad, 4 september 2006
“Universiteiten gaan studenten strenger selecteren op talent en ambitie. Studenten die niet kunnen meekomen, krijgen dit jaar op verscheidene universiteiten te horen dat ze niet langer welkom zijn.
Dit blijkt uit de toespraken van collegevoorzitters en rectores magnifici, vandaag, bij de opening van het academisch jaar.”
www.nrc.nl/binnenland/article471138.ece
• Persbericht, ‘Van Wieringen (Onderwijsraad) op de bres voor cultureel-educatieve functie universiteiten’, website Erasmus Universiteit Rotterdam, mei 2005
www.eur.nl/perskamer/persberichten/archief05/mei2005/ooprijs (Sympathisant: brrrrrrrrrrrrrr doe ik van het instrumentele denken. Beleidsmakers: denk eens een dag niet. Daar klaart de lucht van op.).
Universitair bestel
• Universitair bestel is bijna gesloopt, 5 januari 2007 (nav dr. J. Duindam, 1962, senior docent onderzoeker, Instituut voor Geschiedenis, Universiteit Utrecht, De Volkskrant, 5 januari 2007)
“De universiteiten staan op de drempel van een afbraak die te vergelijken valt met die van het middelbaar onderwijs, vindt Jeroen Duindam. Een nieuwe coalitie moet de basisvoorwaarden voor solide hoger onderwijs herstellen.”
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/1057
• Prof. dr. ir. Louise Fresco (1952, universiteitshoogleraar, Grondslagen van duurzame ontwikkeling in internationaal perspectief, Universiteit van Amsterdam), Diesrede ‘Het einde van de universiteit’ (ter gelegenheid van de 375e Dies Natalis van de Universiteit van de Amsterdam)
www.liefdevoordewetenschap.nl/375/object.cfm/objectid=1BB7FD2D-BE95-4B78-969D6B5D00274468 of www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/1078 en www.uva.nl/onderzoek/object.cfm/objectid=D0A5261A-5268-4284-952398C1FABF3471
Internationalisering
• Bart van Ark (1960), Arjen van Witteloostuijn (1960) (beiden hoogleraar vakgroep International Economics and Business, Rijksuniversiteit Groningen), ‘Hele universiteit internationaliseren is onzin’, NRC Handelsblad, 8 september 2005
www.nrc.nl/economie/article517505.ece en www.murielmuyres.nl/test/pivot/entry.php?id=112
• O. de Wiljes, ‘Studiekeus: waarom Nederlandse universiteiten afvielen’, Mare (Leids universitair weekblad), nr. 2, opinie, 07 september 2006
“Een Nederlandse universiteit was mooi geweest, maar het werd toch de grande école. Een bezorgde ouder in Frankrijk, O. de Wiljes, doet verslag van de zoektocht naar een universiteit voor zijn kinderen.”
www.leidenuniv.nl/mare/2006/02/11.html
***
C. 2 LEZINGEN OVER ONDERWIJS – HEAR HEAR
De onmenselijke maat en de crisis in het onderwijs
• Grahame Lock (hoogleraar politieke en rechtsfilosofie Universiteiten van Nijmegen en Leiden, Fellow in European Philosophy, Universiteit Oxford), ‘De onmenselijke maat en de “crisis in het onderwijs”’, Beter Onderwijs Nederland (BON)-symposium, 4 april 2009
“De Franse hoogleraar rechten Alain Supiot schrijft: “wat het kapitalisme kenmerkt is niet [zozeer] het najagen van materiële rijkdom [als wel] de onderschikking van de verscheidenheid van mensen en dingen aan de regel van kwantiteit”. Het doel lijkt dus om het gehele onderwijs, met inbegrip van de scholen, te veranderen in een instrument dat de meetkundige economie dient in de gewone kapitalistische zin. Dit betekent in de beleidstaal waaraan we zo gewend zijn geraakt de “vermarkting” van lesgeven en onderzoek; of beter gezegd, de onderwerping van het onderwijs aan de religie van de markt, met zijn eigen God, Efficiency, en zijn hogepriesters, de voortdurend uitdijende kaste van New Public Managers. Deze inquisiteurs van de marktreligie hebben als taak om zowel de marketspeak als de rituelen van “rationalisatie”, “evaluatie”, “accreditatie”, “audit” en zo meer in te voeren, die in hun hypergebureaucratiseerde institutionele vorm de onmisbare tegenhanger zijn van de “draai naar de markt”.
Dit is de onderliggende logica van vrijwel de hele hedendaagse onderwijspolitiek, d.w.z. van het paradigma van het beleid.”
beteronderwijsnederland.net/files/Graham%20ALV2009BON-Lock%20(3).pdf (in ‘adres’ kopiëren) of via beteronderwijsnederland.net/node/100
*****
D. POLITIEK OVER HOGER ONDERWIJS
D.1 POLITIEK OVER HOGER ONDERWIJS (ALGEMEEN)
Politieke partijen
• Balkenende slaat “piketpalen voor kabinetsformatie”, ScienceGuide, 31 oktober 2006.
“Eén miljard extra voor onderwijs en geen verdere collegegeldverhoging zijn de financiële kernpunten die CDA-lijsttrekker premier Balkenende noemde bij de presentatie van de bundel essays ‘De nieuwe schoolstrijd’. Tegen ScienceGuide erkende hij dat uitstel van de invoering van leerrechten “een tegenvaller” is. “Ik vind dat jammer, want het past inderdaad in de verdere verdieping van de klassieke vrijheid van onderwijs, die ik bepleit.”
www.chn.nl/weblog/2006/11/balkenende-slaat-piketpalen-voor.html
• UT-Nieuws, ‘Vertrouwen is niet te koop – of toch?’, jaargang 41, nr. 32, 9 november 2006
“De politieke partijen beloven gouden bergen voor onderwijs, wetenschap en innovatie. Het kon wel eens het wondermiddel zijn om het zo langzamerhand enorme wantrouwen tussen politiek en instellingen te doorbreken. De specialisten van vijf kamerfracties vertellen waar het de komende jaren heen moet met het hoger onderwijs.”
www.utnws.utwente.nl/utnieuws/data/41/32/af.plus,_hop.html of www.utnws.utwente.nl/new/index.php?artikel_id=69367
• ScienceGuide, Lot OCW speelbal in formatie, 23 november 2006
www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=102308
• Sheila Kamerman, Guus Valk, ‘Paarse’ vakbondsleider Jacques Tichelaar ging het onderwijsdebat uit de weg’, NRC Handelsblad, 29 april 2002.
docenten.nrc.nl/artikelen/2002/19belangen.html (curriculum vitae wijkt af van www.parlement.com/9291000/biof/02339)
• AOb, 30 november 2006
“De formatie is begonnen en lijkt te gaan in de richting van een christelijk-sociaal kabinet. Wie ziet u van de volgende kandidaten het liefst op onderwijs terecht komen?
o Maria van der Hoeven (CDA)
o Agnes Kant (SP)
o Jacques Tichelaar (PvdA)
o Andre Rouvoet (ChristenUnie)”
www.aob.nl
***
D.2 POLITIEK OVER HOGER ONDERWIJS (MARKTWERKING)
Debat marktwerking
• HOP (MtW), ‘Hoger onderwijs moet vrije markt worden’, U-blad (Utrechts Universiteitsblad), jaargang 32, nummer 16, 14 december 2000
“Hans Wijers, oud-minister van Economische Zaken, wil dat universiteiten en hogescholen elkaar meer gaan beconcurreren. Daarbij mag er soms best eentje failliet gaan.”
www.ublad.uu.nl/WebObjects/UOL.woa/2/wa/Ublad/archief?id=1015794 en www.ert.be/members_by_country.aspx
• Het Financieele Dagblad, dossier ‘Debat marktwerking in het onderwijs’, voor het laatst bijgewerkt: 15 september 2005
“Het ministerie van Onderwijs wil experimenten. Sleutelwoorden daarbij zijn marktwerking en concurrentie.
Moet er een vrije markt komen voor hoger onderwijs, zodat ook particuliere aanbieders overheidsgeld krijgen? Verbetert een open onderwijsbestel kwaliteit, toegankelijkheid en doelmatigheid van het onderwijs? Of zetten we ons rijkgeschakeerde onderwijsaanbod bij het vuilnis? Wat vindt u ervan?” (met bestuurders, politici en belanghebbenden; voor sommige stukken registratie verplicht.)
www.fd.nl/Dossier.asp?Context=N%7C10&DossierId=543
• Interview met Mark Rutte, ‘Heren van het kartel, wij doen het zonder U!’, ScienceGuide (interviewer onbekend), 26 juli 2006.
“En we moeten doorgaan met het innovatiebeleid voor de lange termijn. Uitvoeren dus, de Commissie Chang, het Innovatieplatform, die rapporten moeten we concreet gaan realiseren. Dus keuzes maken bij de eerste geldstroom naar het universitair onderzoek bijvoorbeeld. Daar moet meer gedaan worden aan vermarkting en vertaling van onderzoek naar de praktijk.”
www.scienceguide.org/article.asp?articleid=101267
Leerrechten
• Plasterk acht leerrechten niet reëel, ScienceGuide, 6 november 2006
“Kandidaat-minister Ronald Plasterk (1957, PvdA) wijkt op twee centrale punten af van de lijn van zijn partij. In een lezing voor UU-alumni sprak hij met waardering over het Innovatieplatform van het kabinet – volgens Wouter Bos “mislukt, een ijsblokje dat weg smolt” – en tegen de invoering van de leerrechten in het HO. Plasterk, lid van de programcommissie van de PvdA, noemde de nadruk die dankzij het Innovatieplatform is gekomen op het thema kenniseconomie “een belangrijk signaal dat je moet waarderen.”
www.scienceguide.org/article.asp?articleid=102177#intro
Ommezwaai PvdA contra leerrechten, ScienceGuide, 7 november 2006
www.scienceguide.org/article.asp?articleid=102181
• Thomas von der Dunk (1961, PvdA), ‘Leerrechtenstelsel is definitieve zege voor managersdictatuur’, de Volkskrant, 14 November 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/818
Pedagogische en maatschappelijke opdracht hoger onderwijs [sic]
• ScienceGuide, ‘Universiteiten moeten eigen talentbeleid voeren’, 2 oktober 2006
“Senator Trude Maas (1946, PvdA) vindt het leerrechtdebat kenmerkend, zo stelde zij in het ‘VSNU-café’: “De hele lobby er omheen is veelzeggend. Het gaat daarin nooit over de pedagogische en maatschappelijke opdracht van het hoger onderwijs,…”
“UvA/HvA-bestuurder Ankie Verlaan (1948, PvdA; voorbereiding VMBO-wet als topambtenaar van ministerie OCW jaren negentig vorige eeuw) bracht hierbij naar voren, … ‘We waren al in de vijftiger en zestiger jaren lang niet zo succesvol in de ‘verheffing’ van nieuwe groepen in de samenleving, als we zelf meenden’.”
“Om hier verandering in te brengen bepleit Verlaan aanzienlijke ingrepen. ‘Dat rijtje is niet zo moeilijk op te sommen: een echte tenure-track voor onderwijs en onderzoek in het HRM-beleid, een werkelijke assessment-aanpak met consequenties in die tenure-track, het veel meer rouleren van docenten, zowel tussen universiteiten als met het hbo’.”
www.scienceguide.org/article.asp?articleid=101737 en , www.trude.nl/onderwijs en reporter.kro.nl/uitzendingen/2004/20041201samennaarschool/20041201sprekers.aspx#
• De krant lezen.. lang niet altijd leuk, 18 januari 2007
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/1131
***
D.3 POLITIEK (FUSIE UNIVERSITEIT MET HBO)
Commissie Veerman
• Besturenraad, ‘Commissie Veerman onderzoekt het hoger onderwijs’, ‘laatst gewijzigd 8 oktober 2009’
“Minister Plasterk (Onderwijs) heeft oud-minister van Landbouw Cees Veerman (CDA) bereid gevonden om een commissie te leiden die gaat onderzoeken hoe toekomstbestendig ons stelsel van hoger onderwijs is. Plasterk had het onderzoek eind augustus 2009 aangekondigd in een rede op de Technische Universiteit Twente bij de opening van het academisch jaar.
Die redevoering maakte nogal wat reacties los in de wereld van het hoger onderwijs, met name de door Plasterk gesuggereerde opheffing van de scheiding tussen hoger beroepsonderwijs (hbo) en wetenschappelijk onderwijs (wo). Volgens de bewindsman is dit binair stelsel achterhaald door de tijd en zijn er tal van opleidingen die een hbo-karakter hebben, maar nu toch tot het universitair onderwijs worden gerekend, zoals bij rechten, bedrijfseconomie en geneeskunde.”
Commissie:
Cees Veerman, voorzitter, directeur Bracamonte BV
Alexander Rinnooy Kan, voorzitter SER
Koen Geven, voormalig voorzitter European Students Union
Ron Bormans, voorzitter College van Bestuur, Hogeschool van Arnhem, Nijmegen
Ellen Hazelkorn, director Research and Enterprise, dean of the Graduate Research School, Dublin Institute of Technology
Robert Berdahl, voorzitter van de Association of American Universities, voormalig collegevoorzitter van Berkeley.
“De commissie is gevraagd om, op basis van een vergelijking van het Nederlandse hoger-onderwijsstelsel met toonaangevende hoger-onderwijsstelsels elders in de wereld, een oordeel te geven over de toekomstbestendigheid van het Nederlandse stelsel op de langere termijn, aldus het ministerie van OCW in een toelichting.
De commissie zal uiterlijk in februari 2010 haar advies uitbrengen.”
[Sympathisant: is het een oriënterend onderzoek of is de keuze al gemaakt? Eerst wordt de term ‘Hoger Onderwijs’ geïntroduceerd, wordt iedereen ‘student’ genoemd, worden er soortgelijke titels verstrekt – bachelor, master – en vervolgens worden WO en HBO daadwerkelijk samengevoegd. Een beproefde salamitactiek. MBO blijft een separate onderwijsvorm. Het is duidelijk waar de inspiratie voor het onderzoek vandaan komt – commissieleden uit het ‘Angelsaksische’ onderwijsbestel. Waarom geen andere Europese landen? Vanwege de EU Bolognaverklaring en de Lissabonagenda?
Plasterk: sinds wanneer behoren opleidingen bij rechten, bedrijfseconomie en geneeskunde eigenlijk meer bij het HBO? Is het de bedoeling havisten toe te laten tot deze opleidingen? Of gaat het om de emancipatie van HBO-eerstejaars die willen overstappen naar de universiteit? Is het VWO-niveau niet al voldoende gezakt? Studenten die het abstractievermogen voor wetenschappelijk onderwijs niet bezitten zullen het algemene niveau verder naar beneden halen. Wilt u aangeven welke WO-opleidingen als HBO dan wel als WO zouden kunnen worden gekwalificeerd? Anders blijft het bij goedkope retoriek. Fijne artsen en specialisten worden de ‘hoger opgeleide havisten’. Er wordt naar beneden aangepast, niet naar boven. De HBO-lobby is stevig. Wordt het universitair onderwijs door de politiek als managementopleiding gezien – vertrouwd terrein? Op basis van het uit Amerika overgewaaide pragmatisme groepswerkstukken maken? De theorie is dood, want kennis is maar subjectief. Naar mijn mening is een gedegen wetenschappelijke theoretische opleiding juist het zuurstof voor de westerse wereld: de basis voor innovatie, technologische vooruitgang en creativiteit. Ook voor juristen, bedrijfseconomen en toekomstig artsten is academische reflectie onontbeerlijk. Wordt het PvdA masterplan tot de volledige nivellering van het onderwijs in het laatste jaar van het kabinet eindelijk voltooid – advies gereed in februari 2010; Tweede Kamerverkiezingen op 11 mei 2011?
We hadden één van de beste onderwijsstelsels ter wereld. Men keek met schuine ogen naar Nederland. Nu gaat ons onderwijs al meer dan veertig jaar mee met de vaart der volkeren dankzij visionaire politici en innovatieve beleidsambtenaren (er moet brood op de plank). Spaar ons voor het verdere verval van Nederland. Kunnen we tekenen voor een emigratiepremie voor academici naar het koude Siberië? Ja, Nederland loopt als beste kind van de klas voorop in de EU totalitaire planeconomie – de EU is een inspirerend internationaal werkterrein voor ambtenaren van 27 lidstaten ;-). Een klein land is nu eenmaal beter te (over-)organiseren.]
www.besturenraad.nl/main_1-4-1-514.html en www.besturenraad.nl en www.scienceguide.nl/batman,-bormans,-veerman.aspx
Door Europa opgelegde BAMA-structuur als excuus voor verdere kaalslag
• ‘Twee experts’ (Boris Dittrich, 1955, D66; Jacques Tichelaar, 1953, PvdA), In Duplo (vereniging voor mr. drs. studenten, Erasmus Universiteit Rotterdam), De Duplomaat, jaargang 7, nr. 2, januari 2006
“In een speech bij de opening van het academisch jaar van de Hanzehogeschool in Groningen gaf PvdA-leider en premierkandidaat Wouter Bos vijf spelregels die tot meer maatwerk en dus meer kwaliteit zouden moeten leiden in het hoger onderwijs. Eén van die punten, het opheffen van het verschil tussen HBO en universiteit, komt hier ter sprake.”
“Kritiek op het idee van Bos kwam snel. Studenten van HBO verschillen te zeer van studenten van een universiteit. Dit geldt ook voor de docenten. Het onderbrengen van beide typen onderwijs onder één noemer zou dan ook alleen tot onduidelijkheid leiden. Ook het argument van Bos dat het onderbrengen van hoger onderwijs onder één noemer tot betere internationale (h)erkenning zou leiden, lijkt niet overeind te blijven. Het invoeren van de BAMA-structuur heeft (immers) ook niet geleid tot internationaal vergelijkbare studenten. Opvallend is dat uit een vorig jaar verschenen peiling (verricht door Elsevier/ITS) naar voren kwam dat tweederde van de docenten op universiteiten van mening is dat er teveel studenten rondlopen op universiteiten die eigenlijk thuishoren op het HBO.”
www.induplo.nl/duplomaat/artikel/5bSr8h5R en en.wikipedia.org/wiki/Mickey_mouse_degrees en www.marxists.org/archive/bukharin/works/1920/abc/10.htm#082
• ScienceGuide, ‘Jacques Tichelaar’ (1953, PvdA), 8 november 2006
“Bewerkstellig de komst van één organisatie voor de belangen van het onderwijs en onderzoek, met andere woorden fuseer de VSNU met de HBO-raad.”
www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=102204 en www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=102198 en www.parlement.com/9291000/biof/02339 –
[Sympathisant dixit: dit staat niet in het partijprogramma. “Als de vos de passie preekt, boer, let op uw kippen.” Zal het een succesverhaal van de partijbonzen worden -ondanks het spectaculaire zetelverlies? Het hoger onderwijs is vergeven van de prominente partijleden. Wat doen politici in onderwijsinstellingen? Waar komt die virulente drang tot nivelleren vandaan? Het wordt tijd dat de grote b* eens niet wint, maar de wijsheid, deskundigheid en ervarenheid van mensen zonder politiek belang. Een zware opgave in de huidige verkleurde constellatie. Politiek en onderwijs: rust en herstel graag. Stop de Lissabonhysterie. Is er heldere wetgeving omtrent de verantwoordelijkheid (aansprakelijkheid) voor publieke taken (vrijheid van onderwijs; kwaliteitscriteria; harde eisen; sancties) en middelen (financiering wijzigen; sancties) vast te stellen zonder dat de bureaucratie groeit? Wie controleert de toezichthouders? Is er een parlementaire enquête te organiseren? Staat er straf op grenzeloos opportunisme -of waren het toch ‘goede bedoelingen’, hahaha -? De maatschappelijke, persoonlijke, personele en financiële schade is ongehoord. Laten we geen middenschool van het hoger onderwijs maken. We worden verder op achterstand gezet. De dieren staan inmiddels op de politieke agenda; nu de mensen nog.]
• Rationele politiek, ‘Linkse denkfouten’.
“Het gelijkheidsideaal heeft ook geleid tot de samenvoeging van allerlei schoolvormen tot massascholen, tegen alle gezonde verstand en alle adviezen uit het veld en ervaringen elders in. Zelfs nu nog wordt gestreefd naar het samenvoegen van universiteiten en hoger beroepsonderwijs; de argumenten daarvoor zijn weer loze argumenten, want ze gelden ook voor de samenvoeging van hoger beroepsonderwijs en middelbaar beroepsonderwijs (ook hier zegt het gezond verstand weer dat het onzin is, omdat de culturen totaal verschillen, om voor de hand liggende reden: de studenten hebben andere capaciteiten en houdingen).
www.rijnlandmodel.nl/politiek/ned/linkse_denkfouten.htm of via www.rijnlandmodel.nl en (vervallen: www.rationelepolitiek.nl/politiek/ned/linkse_denkfouten.htm en www.rationelepolitiek.nl/politiek/ned/linkse_denkfouten_onderwijs_bronnen.htm)
“De oppositieleider schaart zich daarmee achter de lobby van de hogescholen, die willen concurreren met de universiteiten in het aanbieden van wetenschappelijk onderwijs.”
www.rijnlandmodel.nl/politiek/ned/linkse_denkfouten_onderwijs_bronnen.htm
• Dr. F.W. Steutel, Basisvorming in het hoger onderwijs? HBO en WO’, Cursor (informatie- en opinieblad van de Technische Universiteit Eindhoven), Opinie, jaargang 42, 23 september 1999
www.tue.nl/cursor/cursor1999092303.pdf (pagina 4) of www.tue.nl/cursor/bastiaan/jaargang42/cursor03/opinie.htm
*****
E. MANAGEMENT IN HET HOGER ONDERWIJS
De top 10 van sleutelfiguren in het hoger onderwijs
[Sympathisant: tenenkrommende jubelpropaganda met ‘subtiel’ politiek sausje. ScienceGuide: blablabla – denk aan schapen en geiten. Voorstel: haal ‘science’ van de titel ‘ScienceGuide’ af dan wel laat beginnende communicatiemedewerkers zich op andere wijze nuttig maken. Alternatieven: omscholingscursus aanbieden aan het overschot aan communicatie’wetenschappers’ in Nederland of bouw de subsidies af.]
• ScienceGuide Top 10 van sleutelfiguren in het hoger onderwijs, 2010
1 Cees Veerman (rapport-Veerman)
2 Richard T. Clark (CEO van Merck; MSD R&D in Oss)
3 Bert van der Zwaan – Yvonne van Rooy – Robbert Dijkgraaf (EIT-programma naar Nederland; ‘UU trekt het Europese consortium van kennisinstellingen en bedrijven dat het klimaatonderzoek van het hele continent een forse impuls moeten geven.’)
4 Theo (Theo-route voor versoepeling afstudeertrajecten voor sterk vertraagde HBO-studenten)
5 Martin Bosma en Mariëtte Hamer (HO-woordvoerder van PVV, en PvdA, ‘zij heeft het onderwijs behoed voor forse bezuinigingen’, tevens formuleren van ambitie Top 5 kennislanden in 2020, ‘Zou zij eerder in deze kabinetsformatie al in een sleutelpositie gekomen zijn, dan was Mariëtte Hamer in 2010 vermoedelijk de nummer 1 van de Top 10 geweest.’)
6 Marja van Bijsterveldt (minister van OCW)
7 Appy Sluijs – Eveline Crone – Erik Verlinde (drie jonge hoogleraren)
8 Dirk Jan van den Berg en Ron Bormans (HAN-voorzitter en vm. lid Commissie Veerman; ‘TU-voorman’, kennisagenda)
9 Robert-Jan Smits en Frans van Vught (‘kennisbeleid in Europa kent een forse Nederlandse inbreng’; DG Research bij EC respectievelijk leve de U-map Europees HO van Van Vught)
10 Jasmijn Koets (bestuurslid en interim-voorzitter LSVb)
www.scienceguide.nl/201009/de-scienceguide-top-10-2010.aspx
• ScienceGuide Top 10 van sleutelfiguren in het hoger onderwijs, 2009
1. Alexander Rinnooy Kan (‘IP-lid, KIA-ambassadeur en hoogste polderadviseur van de regering’)
2. Mariëtte Hamer (‘PvdA-fractieleider’)
3. Sylvester Eijffinger (‘Rotterdams-Tilburgse econoom’)
4. Jo van Ham (TUe), Yvonne van Rooy (UU), Jasper Tuytel (HRO)
5. Kees Rutten (‘VU-penningmeester’)
6. Arnout Boot (‘UvA-professor’), Jaap Koelewijn (‘INHolland-lector/Nyenrode-hoogleraar’)
7. Dany Jacobs (‘lector kunsthogeschool ArtEZ; HAN, hoogleraar innovatie UvA’)
8. Annette Schavan, Arne Duncan, Henna Virkunen (ministers van Onderwijs van respectievelijk Duitsland, de Verenigde Staten van Amerika en Finland)
9. Hans Uiterwijk (NHTV)
10. Marian van Os (‘CvB-lid Hanze Hogeschool’)
[Sympathisant: de motivatie staat in de vlot geschreven tekst! 🙂 – zie link]
www.scienceguide.nl/200908/rinnooy-kan,-hamer-en-eijffinger-bovenin-top-10.aspx en www.scienceguide.nl/batman,-bormans,-veerman.aspx
• ScienceGuide Top 10 van sleutelfiguren in het hoger onderwijs, 2008
1. Frans van Vught, ‘oud-rector UT, meer dan ooit invloedrijk adviseur, denker en doener in Europa’;
2. Robbert Dijkgraaf, ‘volop aanwezig als nieuwe president van de KNAW’;
3. Karl Dittrich, ‘zet als geliefd kwaliteitsbewaker de lijnen voor beleid uit’;
4. Yvonne van Rooy (UU), ‘houdt Utrecht en Den Haag scherp’; Theo Bovens (OU),
jaagt discussie aan in SER en ver daarbuiten’; Sijbolt Noorda (VSNU), ‘kan Brussel veroveren’;
5. Ron Bormans (HAN), ‘is opinieleider-HBO geworden’;
6. Trude Maas, ‘zet kosmopolitische kennissector op de agenda’;
7. Gert Dales (INHolland), ‘investeert fors’; Marcel Wintels (Fontys), ‘rijdt een nieuwe koers’; Robert Veenstra (Stenden), ‘verovert Drenthe en het Witte Huis’;
8. Robert-Jan Simons (UU), Frans de Vijlder (HAN) en Mirko Noordegraaf (UU), ‘geven populistische discussies tegengas’;
9. Doekle Terpstra (HBO-raad), ‘komt na ‘rampjaar’ met nieuwe visie’;
10. Ronald Plasterk (OCW), ‘is overal en toch nergens’.
www.scienceguide.nl/200808/van-vught-op-1,-plasterk-op-10.aspx
• De ScienceGuide Top 10 2006 van sleutelfiguren in het hoger onderwijs.
www.scienceguide.org/article.asp?articleid=101353
2005:
www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=100341
2004:
www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=100417
2003:
www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=100420
*****
F. HET EUROPESE PROJECT
F.1 EUROPA 2020
Introductie
• Europa 2020
ec.europa.eu/europe2020/index_nl.htm
• Nationaal Hervormingsprogramma 2011 Nederland
ec.europa.eu/europe2020/pdf/nrp/nrp_netherlands_nl.pdf
• Country-specific Recommendations 2011
ec.europa.eu/europe2020/tools/monitoring/recommendations_2011/index_en.htm en ec.europa.eu/research/innovation-union/index_en.cfm?pg=keydocs
Strategie voor werkgelegenheid en groei (Europe2020)
• Strategie van werkgelegenheid en groei (Europa 2020)
“Om de groei te bevorderen wil de EC, met name ten aanzien van onderwijs, onderzoek en innovatie:
* De Europese Unie (EU) aantrekkelijker maken voor investeerders en werknemers ten behoeve van verdere ontwikkeling van de interne markt;
* Kennis en innovatie stimuleren door een betere investering in onderzoek en ontwikkeling, toepassing van informatie- en communicatietechnologieën (ICT), een duurzaam gebruik van middelen en een bijdrage aan de totstandbrenging van een sterke industriële basis in Europa;
* Meer mensen aan het werk helpen en de sociale zekerheid moderniseren;
* Het aanpassingsvermogen van werknemers en bedrijven en de flexibiliteit van de arbeidsmarkt vergroten (onder andere door de wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties) , zodat Europa zich beter aan de herstructureringen en aan de marktontwikkeling kan aanpassen;
* Meer in menselijk kapitaal investeren door verbetering van het onderwijs en van de beroepsvaardigheden. De EC heeft hiervoor onder andere het Leven lang leren programma (LLP) ingesteld.”
portaal.neth-er.eu/contenttypes/Dossiers/Dossier14.aspx?Source=http%3a%2f%2fportaal.neth-er.eu%2fDutch%2fPages%2fdefault.aspx of via portaal.neth-er.eu/Dutch/Dossiers/Pages/default.aspx en www.neth-er.eu/Dutch/Pages/default.aspx
***
F.2 COMPETENCE CREEP
Sluipende verruiming van EU-bevoegdheden (‘competence creep’: van economische en monetaire unie naar politieke unie)
Zie ook:
Wet- en regelgeving, CAO’s, verdragen, EU en OESO beleid – circa op de helft van de blog.
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/642
[Sympathisant: ‘EU competence creep’ is de sluipende verruiming van EU-bevoegdheden naar beleidsterreinen die volgens harde EU-afspraak op nationaal niveau dienen te worden bepaald. Denk aan het onderwijs. Voor onderzoek en innovatie geldt dit wat minder.
Het vrije verkeer van kapitaal, goederen, diensten en personen is één van de grondbeginselen van de Europese Unie. De EU heeft met het introduceren van de begrippen EU kennis + EU economie = EU kenniseconomie het bestaan van ‘Europese burgers’ met ‘Europese kwalificaties’ die werken in de ‘Europese economie’ mogelijk gemaakt. De droom van de Europese projectleiders – denk aan Jean Monnet (1888-1979) – is dat van de EGKS naar EG naar EU naar ‘Europa’ – ‘Europese integratie’ – wordt geschoven, dat wil zeggen van de Europese Gemeenschappen naar een economische en monetaire unie naar een politieke unie. De EU noemt zichzelf ‘Europa’. De EU subsidies stimuleren de nationale beleidsterreinen richting ‘EU kenniseconomie’. Stinkt geld? Nee toch? De juridisch niet verbindende Europese aanbevelingen worden in het onderwijs van sommige landen uitgevoerd als ware het een wel verbindende Europese richtlijn. Met andere woorden, formeel hebben nationale staten een vrije beleidsagenda op onderwijsterrein, maar materieel fungeren de ambtenaren van bijvoorbeeld het ministerie van OCW en ELI veelal als instrumenten om deze Europese aanbevelingen op nationaal niveau gestalte te geven.
De Europa 2020 agenda – de opvolger van de Lissabonagenda – geeft de EU-bureaucratie de mogelijkheid op het gebied van de ‘EU kenniseconomie’ invloed op de nationale beleidsagenda’s uit te oefenen. Denk aan ambtenaren van het ministerie van OCW en ELI die nationale voorstellen uitwerken die aan het nationale parlement kunnen worden voorgelegd teneinde een meerderheidsbeslissing te bereiken. Soms kun je deze minutieus uitgewerkte voorstellen als ‘fait accompli’ beschouwen en blijft er voor het nationale parlement, ook vanwege een schrijnend gebrek aan inhoudelijke kennis, weinig discussieruimte over. Het voortraject heeft vanaf de EU-bureaucratie tot het nationale parlement die de democratische beslissing mag nemen jaren in beslag genomen. Nationale politici lijken in het licht van de voortdenderende EU-bureaucratie een kleinere invloed te hebben dan we op grond van hun nationale, en democratische, mandaat zouden verwachten. Volg de websites van de EU, CHEPS, Neth-ER enzovoort en u ziet welke beleidsvoorstellen en wetgeving er over een paar jaar in het nationale parlement wellicht met een meerderheid van stemmen zullen worden aangenomen, of sterker nog, reeds in het onderwijsveld worden geïmplementeerd. Het Europese project met 27 lidstaten – met een paar op de wachtlijst – is mooi. Full stop. Onze meest machtige Europese ambtenaren zijn Robert-Jan Smits, DG Onderzoek van de Europese Commissie, en Frans van Vught – lid van D66, pro-Europese projectpartij met voormannen als Kohnstamm, Brinkhorst, en ook natuurlijk Jos Elbers van Inholland 😉 – oprichter CHEPS, voorzitter Synergies Expert Group en adviseur van de voorzitter van de Europese Commissie, Barroso.
Bij het voorbereiden van beleid worden degenen die kennisoverdracht en -verwerving in het beroepsprofiel hebben staan, zoals leraren, docenten, hoogleraren enzovoort, niet steeds van tevoren geconsulteerd. Neem als voorbeeld de invoering van het competentiegericht onderwijs. Hiermee worden deze beroepsgroepen gedegradeerd tot goedkope uitvoerders van machtig beleid dat niet altijd hoeft te werken. Dit is het democratisch deficit van de EU, en soms: de start van intimidatie op de werkvloer. De kikkers worden langzaam gekookt. Als uitsmijter een YouTube filmpje met Barroso – sociaal-democraat – over ‘innovation’ ihkv ‘Europe 2020’ waarin hij ‘skills’ boven ‘knowledge’ plaatst: www.youtube.com/watch?v=1_li1AlFjMs. Zie vanaf 1:23: ‘rethink education’; ‘soft skills’; ’to learn to learn’. De ‘kenniseconomie’ is nationaal beleid. Doorlopen.]
***
F.3 BACHELOR MASTER STELSEL
Introductie
• Sheila Kamerman, ‘Graaien in het Bama-model.’, NRC Handelsblad, 8 juli 2000
“ Het bachelor/mastermodel bestaat niet. De invoering van zo’n model in het Nederlandse hoger onderwijs is dan ook een lastige zaak.”
www.nrc.nl/W2/Nieuws/2000/07/08/Vp/wo.html
Ministerie van OCW
• Ministerie van OCW, ‘BACHELOR-MASTER: Indrukwekkende invoering, maar nog niet volgroeid’, Directie communicatie, Persbericht, 23 mei 2005
“Bijna 90% van de opleidingen in het hoger onderwijs is omgezet in een bachelor-master (BaMa) variant. Die omzetting heeft in veel gevallen geleid tot inhoudelijke vernieuwing van het onderwijs en meer keuzemogelijkheden. Het hoge tempo van de invoering van de BaMa kent ook enkele schaduwkanten.”
www.minocw.nl/persberichten/7871
Onderwijsinspectie
• Onderwijsinspectie, ‘BaMa ontkiemt’, 23 mei 2005
“Op verzoek van de staatssecretaris van onderwijs volgt de inspectie tot aan de formele evaluatie van de BaMa-wet in 2007 de invoering van BaMa door middel van een reeks onderzoeken: de BaMa-monitor. De inspectie heeft drie vragen gesteld:
1. Verloopt het invoeringsproces ordelijk?
2. In hoeverre zijn de doelen bereikt en zijn er signalen dat deze wel/niet
te realiseren zijn?
3. Welke gevolgen heeft de invoering van BaMa voor de kwaliteit van het
onderwijs?”
www.onderwijsinspectie.nl/publicaties/BaMa_ontkiemt (met download) en ‘Zoek’, ‘BaMa’, www.onderwijsinspectie.nl/publicaties/
• Inspectie van het onderwijs, ‘Bama stroomt door; BaMa-onderzoek naar de toelating tot de wetenschappelijke masteropleidingen’, Rapportnummer 2007-1, 5 april 2007
“Bama stroomt door is een vervolg op het rapport ‘Bama ontkiemt’ uit mei 2005, waarin de inspectie een aantal zorgen over de toelating tot de wetenschappelijke masteropleidingen uitte. Uit het nieuwe onderzoek blijkt dat de voornaamste zorgen op dat gebied zijn weggenomen. Dat wil niet zeggen dat er geen ruimte voor verbetering is. Die verbeterpunten betreffen onder meer de eisen die opleidingen stellen en de selectie die zij toepassen en de harde knip tussen bachelor- en masteropleiding, Ook wijst de inspectie op het ontbreken van bekostiging voor de deficiëntievoorzieningen en van studiefinanciering voor studenten die van deze voorzieningen gebruik maken. De inspectie stelt voor nader onderzoek te doen naar de eenjarige masteropleidingen.
www.onderwijsinspectie.nl/publicaties/Bamastroomtdoor en www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/2005
***
F.4 HET BOLOGNA-PROCES
Zie ook:
weblog Wet- en regelgeving, CAO’s, verdragen, EU en OESO beleid, ‘het Bologna-proces’ – een aantal artikelen staat tevens hier.
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/642
Het Bologna-proces in Nederland
• Het Bologna-proces in Nederland
“De Europese Commissie stelt sinds 2004 subsidie beschikbaar voor de promotie van het Bologna-proces in de EU-lidstaten. In alle EU-landen zijn groepen specialisten – de Bologna promotoren – aan de slag gegaan om op nationaal niveau het Bologna-proces een extra duwtje te geven en de Bologna-afspraken na te komen. Ook in Nederland is een team van Bologna promotoren actief. Het Nederlandse team van Bologna promotoren heeft als taak de kennis en het begrip van het Bologna proces onder de Nederlandse hoger onderwijsinstellingen en andere betrokkenen te bevorderen.”
www.bologna-in.nl
Bolognaverklaring: terug naar af?
• Machteld Verbruggen, Het Europees onderwijsbeleid en de Bolognaverklaring: terug naar af?, Tijdschrift voor onderwijsrecht en onderwijsbeleid (T.O.R.B.), 2001-2002, p. 173-189
“Het Vlaamse hoger onderwijs is in de ban van het voorontwerp van decreet ‘betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen’. Dit decreet zal, eenmaal goedgekeurd, de grootste hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen sinds de Tweede Wereldoorlog inhouden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er zoveel belang aan wordt gehecht. Hoewel er nog andere redenen zijn om het hoger onderwijs in Vlaanderen te stroomlijnen, is de belangrijkste reden dat men nú overgaat tot weer een grootscheepse hervorming – terwijl bijvoorbeeld het hogescholendecreet nog nauwelijks verteerd is – de ‘uitvoering van de Bolognaverklaring’. Vlaanderen wil niet achterblijven in de Europese ontwikkelingen en past daarom zijn hoger onderwijs nu ook aan internationale tendensen aan. Maar wat staat er precies in die Bolognaverklaring en wat houdt dat Europees onderwijsbeleid eigenlijk in? Dat is merkwaardigerwijs door slechts weinig mensen gekend.”
www.onderwijsrecht.be/TijdschriftPDF.asp?TPNummer=20 en www.onderwijsrecht.be
Harmonisatie van het Europese onderwijs
• Tijl Vereenooghe, ‘Machteld Verbruggen over harmonisatie van het Europese onderwijs’ (doctoraatthesis over harmonisatie en transparantie in Europese onderwijsinstellingen), Veto (onafhankelijk studentenweekblad KU Leuven), Jaargang 28, academiejaar 2001-2002, nr. 4, 8 oktober 2001
“Harmonisatie en transparantie zijn tegenwoordig de modewoorden in Europese onderwijsmiddens. Mooie principes en idealen worden op een bijna sloganeske manier vertaald in diverse verklaringen. Machteld Verbruggen, die in het kader van haar doctoraatsthesis onderzoek deed op dit vlak, plaatst hierbij toch enkele kritische kanttekeningen.”
www.veto.student.kuleuven.ac.be/jg28/veto2804/machteld.html en www.veto.student.kuleuven.be/jg28/veto2804
De universiteit aan het eind van haar Latijn
• Ruben Ramboer (handelsingenieur, Vrije Universiteit Brussel –VUB), ‘De Bolognaverklaring en het ‘structuurdecreet’: De universiteit aan het eind van haar Latijn’, 17 september 2004 (of april 2002)
“Dertig Europese onderwijsministers ondertekenden in 1999 te Bologna een amper 2 bladzijden tellend documentje met als titel The European Higher Education Area. Vandaag maakt de Vlaamse Executieve zich op om de Bolognaverklaring in decreet te gieten. Voor sommigen leek er destijds nog weinig aan de hand. Uitgangspunten als de competitiviteit van hoger onderwijs (HO) en employability (“tewerkstelbaarheid”) mochten dan al een niet erg welriekend geurtje verspreiden, de ordewoorden van de voorgestelde hervormingen brachten verluchting. Mobiliteit, levenslang leren (LLL) en autonomie doen het immers al eeuwenlang goed in academië. Ook met de noodzaak aan kwaliteit in de kennismaatschappij lijkt op het eerste gezicht weinig mis. Intussen wordt echter duidelijk dat de hervormingen zowat alles onderuit halen waar universiteiten voor staan.”
homepages.vub.ac.be/~kverelst/Artikel_Ramboer.pdf of www.mariagederaison.be/aarderond/van_universiteit_naar_supermarkt.htm (met notenapparaat)
Europese besluitvorming
• Ruben Ramboer (handelsingenieur, Solvay, Vrije Universiteit Brussel –VUB-, 1999), fragment licentiaatsthesis
“De Europese Conferentie van Rectoren (CRE) waarvan sprake in bovenstaand citaat blijkt trouwens in nauw overleg met de ERT te staan. Zo brachten bijvoorbeeld ERT en CRE in 1992 gezamenlijk volgende publicatie uit: ‘European Approaches to Lifelong Learning’. Dit is trouwens geen eenmalige samenwerking. Zij opereren in verscheidene situaties als één instelling, namelijk CRE-ERT of de ‘European University-Industry Forum’. De ondertitel van genoemd werk geeft al een vrij sterke indicatie wat gans de hype rond het levenslang leren inhoudt: ‘Trends in industry practices and industry-university cooperation in adult education and training’ (Otala, 1992). De ERT is dan ook voor verschillende projecten van de CRE de voornaamste sponsor. Andere sponsors zijn de EC en enkele stichtingen zoals de Romanzi Foundation en de Soros Foundation, van de gelijknamige financiële magnaat.”
homepages.vub.ac.be/~kverelst/economische_belangen.pdf en European round table of industrialists (ERT), www.ert.be en ERT, Education Working Group (1987-1999), www.ert.be/working_group.aspx?wg=15 en European University Association (EUA), www.eua.be en www.minocw.nl/persberichten/11746 en www.unu.edu/hq/rector_office/rector-cvL.html
Pourquoi est-il si facile d’harmoniser?
• François Schreuer, ‘Enseignement supérieur européen: Pourquoi est-il si facile d’’harmoniser’?’, Liège, le 9 septembre 2004 .
“Elaboré par des experts, vendu aux politiques, “Bologne” n’est en rien le résultat d’un débat public.”
francois.schreuer.org/IMG/pdf/20040909_bologne.pdf
***
F.5 TUNING EDUCATIONAL STRUCTURES IN EUROPE
• Tuning Educational Structures in Europe
“A pilot project supported by the European Commission in the framework of the Socrates programme.”
“The name Tuning has been chosen for the project to reflect the idea that universities do not look for harmonisation of their degree programmes or any sort of unified, prescriptive or definitive European curricula but simply for points of reference, convergence and common understanding. The protection of the rich diversity of European education has been paramount in the Tuning project from the very start and the project in no way seeks to restrict the independence of academic and subject specialists, or damage local and national academic authority.” [zullen we de EU daaraan houden?]
ec.europa.eu/education/policies/educ/tuning/tuning_en.html en ec.europa.eu/education/programmes/tempus/events/cairotuning.pdf en ec.europa.eu/education/sitemap_en.html
Project Tuning – hear, hear!
• Project Tuning Educational Structures in Europe
“The project Tuning Educational Structures in Europe is at the heart of the Bologna – Prague – Berlin – Bergen process. It is one of the few projects in Europe that actually links the political objectives set in the Bologna Declaration of 1999 to the higher education sector. Tuning is a project developed by and meant for higher education institutions.
The Tuning project focuses not on educational systems, but on educational structures and content of studies. Whereas educational systems are primarily the responsibility of governments, educational structures and content are that of higher education institutions. As a result of the Bologna Declaration the educational systems in all European countries are in the process of reforming. This is the direct effect of the political decision to converge the different national systems in Europe. For Higher Education institutions these reforms mean the actual starting point for an other discussion: the comparability of curricula in terms of structures, programmes and actual teaching. In this reform process the required academic and professional profiles and needs of society (should) play an important role.”
tuning.unideusto.org/tuningeu en een kijkje in het gruwelvoorstel ‘Higher Education Reform in Europe’ (inclusief competenties :-), www.bologna-in.nl/Inleiding%20ECTS.ppt bij de bijeenkomst op 27 juni 2006, zie www.bologna-in.nl/bijeenkomst2.html of www.bologna-in.nl/bijeenkomst.html en www.bologna-in.nl/team.html en www.rug.nl/corporate/universiteit/international/europe/tuningeurope en www.rug.nl/staff/r.wagenaar – en ook – www.lofnet.nl/actueel/nieuwsitem.php?nieuws_id=402 en www.unimaas.nl/default.asp?template=werkveld.htm&id=6W2A2WCQ44TS753XIW0P&taal=en
Verwante ‘clubs’
www.jointquality.nl (zie ‘sitemap’, ‘time schedule’)
www.ecaconsortium.net
***
F.6 HET LONDON COMMUNIQUÉ, 2007
Figel plaatst hogeronderwijshervorming in mondiale context
• Europa NU, ‘Figel’ plaatst hogeronderwijshervorming in mondiale context’, 10 mei 2007
“Naar aanleiding van de op handen zijnde ministersbijeenkomst in Londen [op 17 en 18 mei 2007] merkte Europees commissaris voor onderwijs, opleiding, cultuur en jeugdzaken, Ján Figel’, op:
‘De Bolognahervormingen zijn belangrijk, maar Europa moet nu verder gaan, aangezien de universiteiten ook de inhoud van hun curricula moeten moderniseren, virtuele campussen moeten creëren en bestuurlijke hervormingen moeten doorvoeren. Zij moeten ook hun management professionaliseren, hun financiering diversifiëren en zich openstellen voor nieuwe soorten lerenden, het bedrijfsleven en de maatschappij in het algemeen, zowel in Europa als daarbuiten. De landen moeten hun hogeronderwijsstelsels op alle werkterreinen – onderwijs, onderzoek en innovatie – moderniseren om ze coherenter en flexibeler te maken en beter te laten inspelen op de maatschappelijke behoeften. Dat zou een grote stap vooruit zijn in de richting van de doelstellingen van de Europese hogeronderwijsruimte en de Europese onderzoeksruimte.’”
www.europa-nu.nl/9353000/1/j9vvh6nf08temv0/vhkmx6nqo5xg?ctx=vg9pjpilytz0
Towards the European Higher Education Area: responding to
challenges in a globalised world, 18 May 2007
“We, the Ministers responsible for Higher Education in the countries participating in the Bologna Process, have met in London to review progress made since we convened in Bergen in 2005.”
Zie hoofdstukken ‘Mobility, Degree structure, Recognition, Qualifications Frameworks, Lifelong Learning’. Voor 2009: ‘Mobility, Social Dimension, Data collection, Employability, The European Higher Education Area in a global context, Stocktaking’ en dan natuurlijk de plannen voor 2010 en verder.
Als uitsmijter een obligaat politieke doelstelling:
“Higher education should play a strong role in fostering social cohesion, reducing inequalities and raising the level of knowledge, skills and competences in society. Policy should therefore aim to maximise the potential of individuals in terms of their personal development and their contribution to a sustainable and democratic knowledge-based society. We share the societal aspiration that the student body entering, participating in and completing higher education at all levels should reflect the diversity of our populations. We reaffirm the importance of students being able to complete their studies without obstacles related to their social and economic background. We therefore continue our efforts to provide adequate student services, create more flexible learning pathways into and within higher education, and to widen participation at all levels on the basis of equal opportunity.” (2.18)
“Our next meeting will be hosted by the Benelux countries in Leuven/Louvainla-Neuve on 28-29 April 2009.” (4.6)
www.jointquality.nl/content/engeland/LondonCommuniquefinalwithLondonlogo.pdf en www.jointquality.nl en 23 juni 2008, “ScienceGuide komt daarom met een Engelstalige nieuwsbrief [de ScienceGuide Europa – sic – Newsletter] die ruimte biedt aan de discussies over excellentie en kwaliteit.” – met daarin een vooraankondiging van het al bejubelde ministeriële Leuven overleg onder leiding van de BeNeLux.
www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=105684, ‘New focus’: making diversity transparent, social responsibility and responsiveness, global attractiveness, zie www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=105537 [we wachten met spanning af wat de wurgende bureaucratie ons volgende keer gaat brengen.]
***
F.7 UNIVERSITY – BUSINESS COOPERATION
European Forum on cooperation
• University – Business Cooperation
“In March 2007 the Commission raised the idea to launch a European Forum on cooperation between Higher Education’s Institutions and the economic actors of the society. During a Seminar organised in Brussels in July 2007 involving several stakeholders from the academic and economic world, all participants welcomed and supported the establishment of the forum.”
ec.europa.eu/education/policies/educ/business/index_en.html
*****
G. HOGER BEROEPSONDERWIJS
G.1 HBO BELEID (FORMEEL)
Zie weblog Wet- en regelgeving, CAO’s, EU en OESO beleid, bij ‘Beroepsonderwijs in EU’.
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/642
HBO-Raad
• HBO-Raad
www.hbo-raad.nl
• HBO-Raad, ‘De Strategische agenda van hogescholen 2007-2011, Investeren in participatie, innovatie en personeel’, juli 2006.
“Ambitie 1: Toename van zowel het aantal studenten dat een opleiding in het hbo begint, als een toename van het aantal studenten dat de studie afrondt.
Ambitie 2: Meer kennisuitwisseling tussen hogescholen, bedrijven en publieke instellingen en verdere ontwikkeling van het toepassingsgerichte onderzoek.
Ambitie 3: Investeren in de docent als professional.
Willen de hogescholen adequaat invulling kunnen geven aan de taakstelling voor het hbo, dan zal er fors moeten worden geïnvesteerd in de docent als professional. Zij zullen invulling moeten geven aan meer aandacht voor aandacht en reflectie in de bacheloropleiding, toename van het aantal afgestudeerden op masterniveau en versterking van de kenniscirculatie en toegepast. De investering in de docent betreft een toename van docenten met een mastergraad èn een groei van het aantal gepromoveerde docenten.” (www.hbo-raad.nl/index.cfm?id=108&t=showall)
www.hbo-raad.nl/upload/bestand/positionpaper_%20investeringsagenda.pdf
***
G.2 HBO BELEID (INTERVIEWS)
Interviews
Het beroep van leraar wordt leuker
• Erno Mijland, ‘Het beroep van leraar wordt leuker’ (interview met Doekle Terpstra, 1956, voorzitter van de HBO-raad, CDA), Computers op School, Q & A, jaargang 18, nummer 5, 2006, p. 6-7 (COS, Vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ICT, www.cos-online.nl).
‘De leraar wordt steeds meer een procesbegeleider, die actief interacteert met de arbeidsmarkt’, zegt Doekle Terpstra, sinds een jaar voorzitter van de HBO-raad. ‘Het beroep van leraar kent daardoor meer differentiatie en dynamiek. Het wordt leuker in en om de klas.’
www.ernomijland.com/doekleterpstra.pdf (‘Alles kan altijd beter’, weblog van Erno Mijland – schrijft, coacht, traint, adviseert)
Veramerikanisering onderwijs niet acceptabel
• ‘Veramerikanisering onderwijs niet acceptabel’, interview met Doekle Terpstra (voorzitter HBO-raad, NRC Handelsblad, 26 januari 2005
www.intensievemenshouderij.nl/start/index.php?option=com_content&task=view&id=49&Itemid=2, zie ook www.intensievemenshouderij.nl (website behorend bij boek ‘Intensieve Menshouderij’ van Jaap Peters en Judith Pouw, 2004)
Doekle Terpstra pleit voor meer lef in het HBO
• Peter Elshout, ‘Doekle Terpstra pleit voor meer lef in het HBO’, Fontys Hogescholen, 9 januari 2006
“Het hbo mag meer lef tonen en moet zich niet bang laten maken door de boze buitenwereld. … Bestuursvoorzitter Norbert Verbraak van Fontys presenteerde bij die gelegenheid de nieuwe buitenlandse naam van Fontys: University of Applied Sciences en kondigde een aantal kennisdebatten aan over competentiegericht leren.”
www.fontys.nl/pers/januari.121594.htm en www.fontys.nl/generiek/bronnenbank/sendfile.aspx?id=70426 en www.fontys.nl/rubrieken/jaarverslag.51411.htm en nl.wikipedia.org/wiki/Norbert_Verbraak (1948)
HBO-raad heeft geen oog voor eisen kenniseconomie
• Arnold Heertje (1934, PvdA, emeritus hoogleraar Staathuiskunde, Universiteit van Amsterdam; Comité van aanbeveling BON), ‘HBO-raad heeft geen oog voor eisen kenniseconomie’, RTL Z, 7 november 2007
“Tijdens het debat deed hij een onbekookte aanval op de eerstegraads leraren die over vakkennis beschikken en op basis daarvan inspirerend en gedreven les geven. Daar moeten we vanaf, aldus [Doekle] Terpstra. Docenten wiskunde, Frans, geschiedenis en Nederlands zijn overbodig. We moeten het hebben van teamleiders, die goed omgaan met leerlingen en ouders en die in het gelid de bevelen uitvoeren van de managers.”
www.rtl.nl/financien/rtlz/home/column_heertje.xml -onderaan overzicht columns- of dode link in ‘adres’ kopiëren www.rtl.nl/(/financien/rtlz/nieuws/)/components/financien/rtlz/redactie/column/18-column_heertje.xml
Zie ook:
• Leerlingen krijgen les van kwakzalvers, 2 november 2007
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/3126
• Een catalogus van drogredenen (om het onderwijs ieder jaar te vernieuwen), ‘1. De maatschappij verandert’; ‘2. Niet meer van deze tijd’ – laat u inspireren door één van de 28 drogredenen.
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/1762
• Mythen en waarheden (door Willem Smit)
Mythe 1: Kennis is voor even, vaardigheid voor het leven.
Mythe 2: Het idee achter HNL is goed; er zijn echter wat aanloopproblemen.
Mythe 3: In goed onderwijs doet de leraar minder, anders doet de leerling niet méér.
Mythe 4: Leren doe je zelf.
Mythe 5: Maar internationaal doen we het toch goed?
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/687 (onderaan doorbladeren)
Hoger onderwijs / ‘Scholen laten goudmijn liggen
• Trouw, Redactie onderwijs, ‘Hoger onderwijs / ‘Scholen laten goudmijn liggen’, 16 november 2006
“Veel allochtonen stoppen met hun studie. Zonde, meent de Haagse Hogeschool. „Zij zijn onze tweede gasbel.” Daarom moet er extra geld komen voor begeleiding.
Dat zegt Pim Breebaart, voorzitter van het college van bestuur van de Haagse Hogeschool. Hij denkt aan 1000 euro per student voor hogescholen in Den Haag, Amsterdam en Rotterdam. „Met dat geld zouden we ten eerste het contact met het voortgezet onderwijs intensiveren. Er gaat al veel fout bij de studiekeuze. Scholieren wiens ouders niet hebben gestudeerd, missen goede informatie.”
www.trouw.nl/deverdieping/opvoeding_onderwijs/article544701.ece/Hoger_onderwijs_Scholen_laten_goudmijn_liggen en www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/806
***
G.3 BEDRIJFSLEVEN OVER HBO
VNO-NCW
• VNO-NCW, ‘Dossier Onderwijs en scholing’, onderwijsnota’s van VNO-NCW, hoger onderwijs. (VNO-NCW is de grootste ondernemingsorganisatie van Nederland. VNO-NCW behartigt zowel op nationaal als op internationaal niveau de gemeenschappelijke belangen van het Nederlandse bedrijfsleven).
www.vno-ncw.nl/Publicaties/Dossiers/Pages/Onderwijs_en_scholing_76.aspx?source=%2fpublicaties%2fdossiers%2fPages%2fdefault.aspx of via www.vno-ncw.nl/publicaties/dossiers/Pages/default.aspx en algemeen: www.vno-ncw.nl
• Persbericht: BON blij met uitspraken VNO/NCW en MKB, 27 juli 2006
“In het onderwijs moet gesneden worden in de managementlagen en de leraar moet meer ruimte krijgen om kennis en vaardigheden over te dragen. Dat maakten VNO/NCW en MKB-Nederland gisteren bekend. De vereniging Beter Onderwijs Nederland is blij met deze uitspraak maar zeker niet verrast.”
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/348
• Wat wil het bedrijfsleven? De verkeerde weg ingeslagen… HBO, 16 november 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/819
MKB-Nederland
• Nieuwsbericht, ‘HBO-standpunt MKB-Nederland’, MKB-Nederland, 3 november 2006.
“De ondernemersorganisatie heeft haar eigen standpunt over het hbo eerder dit jaar duidelijk gemaakt in de nota ‘Partners in professie’.”
Nota Hoger Beroepsonderwijs 2006: “Hogescholen en branches: partners in professie. Uitdagingen voor mkb en hbo”, MKB-Nederland en VNO-NCW, september 2006, www.vno-ncw.nl/web/servlet/nl.gx.vno.client.http.StreamDbContent?code=1501 (met download) en www.mkb.nl/Nieuws/287.6015 of www.mkb.nl/Publicaties/Beleidsnota_s/287.6015 en www.mkb.nl/Nieuws/287.6341.
De Koninklijke Vereniging MKB-Nederland is de organisatie van ondernemers die per branche of per regionale/lokale vereniging zijn aangesloten en die met de overheid overlegt, onderhandelt en samenwerkt teneinde wetgeving en regels zo gunstig mogelijk af te stemmen op de wensen en belangen van het midden- en kleinbedrijf, www.mkb.nl, zie ‘Publicaties’ op website.
***
G.4 MANAGEMENT IN HBO
Interviews
• TU Delta, Hbo-man Frans Leijnse invloedrijkste bestuurder, 6 september 2001 (Delta is het onafhankelijke weekbald van de Technische Universiteit Delft).
“Frans Leijnse, voorzitter van de HBO-Raad, is volgens insiders de invloedrijkste man in hogeronderwijsland. De Twentse rector Frans van Vught staat op plaats vier. Delft ontbeert een man met invloed.”
www.delta.tudelft.nl/archief/j33/n26/3590 en www.parlement.com/9291000/biof/02785 en de Volkskrant Top 200 invloedrijke Nederlanders, juni 2006, nr. 94, extra.volkskrant.nl/bijlagen/macht/10051.html
• ScienceGuide, ‘Geef jezelf de kans van ze te gaan houden’ (interview met Frans Leijnse, 1947, socioloog, PvdA), omstreeks januari 2005
“Bij zijn afscheid als voorzitter van de hogescholenkoepel een gesprek met Leijnse, hoogleraar op de Willem Drees leerstoel, SER-Kroonlid, de eerste nummer 1 van een ScienceGuide Top 10, die in 2001, en binnenkort lector kenniscirculatie aan de Hogeschool van Utrecht.”
“Meteen bij je aantreden gaf je een interview aan het VSNU-blad Academia. Dat was toen nog ongebruikelijk. Je zei daarin dat het verschil tussen hbo en wo binnen niet al te veel jaren verdwenen zou zijn. Had je achteraf gezien nou wel of niet gelijk met die voorspelling? ‘Dat moment is duidelijk dichterbij gekomen, kijk maar naar de bewegingen naar fusies en intensieve samenwerkingvormen tussen universiteiten en hogescholen. Het fundamentele taakverschil blijkt veel minder scherp dan vaak gedacht.”
www.scienceguide.nl/print.asp?articleid=100366 en www.hetplatformberoepsonderwijs.nl/110–modernisering-vmbo-belangrijker-voor-kenniseconomie-dan-meer-geld-hog en www.eerstekamer.nl
Fontys Hogescholen
• Ondernemen!, ‘Hoger beroepsonderwijs is ziek’, nummer 10, november 2006 (Ondernemen! is een uitgave van MKB-Nederland, www.mkb.nl)
“Econoom/auteur Arnold Heertje (72) kruist in Ondernemen! maandelijks de degens met VVD-kamerlid Paul de Krom. Dit keer over het ‘bedrog’ in het hbo.”
(“In het novembernummer van ‘Ondernemen!’ veegt PvdA-econoom en onderwijsspecialist prof. Arnold Heertje de vloer aan met het hoger beroepsonderwijs. Zijn tamelijk harde woorden over met name de Fontys Hogescholen zijn in diverse andere media overgenomen. MKB-Nederland benadrukt dat de mening van Heertje niet de hare is.”)
www.mkb.nl/Ondernemen!/Artikelen/359_476.317 of via de website www.mkb.nl, Ondernemen!, Edities, november 2006 en www.mkb.nl/Nieuws/287.6341
• Bijt Fontys in eigen staart?, 1 november 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/720
• Hogeschool crimineel volgens Heertje, 3 november 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/728
• De Telegraaf, ‘Heertje noemt hogeschool criminele organisatie’, 2 november 2006 met reacties.
• Teun Borst, ‘Fontysvoorzitter Norbert Verbraak reageert ontsteld op uitspraken Heertje’, Fontys Nieuws, 3 november 2006
www.fontys.nl/nieuws.aspx?id=6185&soort=12 (met organogram: www.fontys.nl/rubrieken/rubriek.asp?id=30045)
• Daar is Fontys weer!, 8 november 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/761
• Opnieuw Heertje over het HBO, 20 november 2006 (nav ‘Management verrijkt zich ten koste van docenten en studenten; nieuw kabinet moet einde maken aan dubieuze praktijk’, het Parool, 18 november 2006)
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/842
• Fontys: intern debat over de kwaliteit van de studierichtingen ‘Applied Science’ en ‘Technische Natuurkunde’, 7 december 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/936, zie ook weblog Kenniseconomie (adviescommissies, media en exacte vakken).
• Het is echt waar !!!, 10 december 2006 (Fontys, werktuigbouw)
“Uit hoofde van die managementverantwoordelijkheid weet en ervaart mijn man dat er sprake is van ernstige intimidatie, machtsmisbruik en agressief gedrag van de Hogeschooldirectie en het College van Bestuur tegenover medewerkers en studenten.”
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/957
• Voor de rechter!, 12 maart 2007
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/1705
***
G.5 MEDIA OVER HBO
Doorstroming HAVO-VWO vervangen door HBO propedeuse-Universiteit
• Leo Prick, ‘Net kleine jongetjes’, NRC Handelsblad, 10 januari 2004
“Veel scholen raden leerlingen die eindexamen havo hebben gedaan af om door te stromen naar het vwo. Niet omdat zij die jongens en meisjes dat vwo niet gunnen, maar omdat de niveaus van die schooltypen in de loop der jaren zo ver uit elkaar zijn komen liggen, dat die doorstroming, die een van de pijlers was van de mammoetwet, niet langer haalbaar is.
Wat doen nu de jongens en meisjes met een havo-diploma die toch naar de universiteit willen? Voor hen heeft ons Wetenschappelijk Onderwijs een alternatieve route bedacht: ga met havo naar hbo, haal daar de propedeuse en kom vervolgens naar de universiteit.” biod.info/student/artikel/20040110prick.htm
• Gerard Reijn, Margreet Vermeulen, ‘Hakbijl laten vallen met 12 jaar kán niet’ (interview met Ria Bronneman), De Volkskrant, 10 november 2004
“Nu de doorstroom van havo en vwo-kinderen naar het hoger onderwijs stagneert, wil het kabinet nieuwe groepen aanboren. Een mbo-diploma geeft toegang tot het hbo, en havo-klanten met een hbo-propedeuse kunnen naar de universiteit. ‘Heel gevaarlijk’, vindt Bronneman. ‘Daarmee verlaag je het niveau van het hoger onderwijs. De meeste mbo’ers hebben niet genoeg abstractievermogen voor het hbo, en havisten niet voor de universiteit.”
www.volkskrant.nl/binnenland/article188599.ece/Hakbijl_laten_vallen_met_12_jaar_kan_niet
• Hogescholen laten gezakten toch aan studie beginnen, 24 mei 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/199
Transformatieproces in het HBO over de afgelopen 10 jaar
• Ton Willems (HBO docent), ‘Het echec van het HBO.’, UNIENFTO-Tijdschrift, 24 november 2006 (fusie van UNIE, BVE-veld en voortgezet onderwijs, met NFTO, HBO-personeel, UNIENFTO per 1 januari 2006, verenigt leden uit de gehele beroepskolom, www.unienfto.nl)
“De laatste tijd is er een grote stroom artikelen over de kwaliteit van het onderwijs in Nederland. Er wordt meestal niet veel goeds over gemeld. Het artikel in de NRC van 14 oktober jl. over het projectonderwijs bij Fontys somde de treurnis nog eens op. In het onderstaande wil ik een overzicht geven van het transformatieproces dat het HBO in ruim tien jaar doormaakte, van de erbij betrokken factoren en actoren, de gevolgen ervan en enkele suggesties ter verbetering.”
biod.info/student/artikel/hetechecvanhethbo.pdf en www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/1016
Hogescholen kleiner en vakkennis centraal
• Interview met Anne Marie Oudemans (HES-docent, BON), ‘Geen les geven is het allergoedkoopste’, ScienceGuide, 11 december 2006.
“Hogescholen moeten kleiner worden en vakkennis moet weer centraal staan. Dat vindt de landelijke vereniging Beter Onderwijs Nederland (BON), waar zich binnen een half jaar enkele duizenden leden hebben aangemeld. HES-docente Anne Marie Oudemans is een van de oprichters van de afdeling hoger onderwijs van BON en vertelde aan Havana, het blad van de HvA, over haar opvattingen.”
www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=102433#intro
Discussie over kwaliteitsverlies van HBO
• Hele artikel Ron Ritzen (mr. drs. R. Ritzen, Fontys Hogeschool Eindhoven, www.fontys.nl), ‘Kritiek op het onderwijs lijkt nergens naar’, Trouw, 7 november 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/757
• Daar hebben we Ron Ritzen weer!, 6 januari 2007 (nav artikel De Volkskrant, 6 januari 2007)
“Critici beweren dat het onderwijs afkalft. Cijfers staven die bewering niet. En wat verstaan ze eigenlijk onder kwaliteit? wil Ron Ritzen weten.”
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/1061
***
G.6 ICT IN HET HBO
Stichting Surf
• Stichting Surf
www.surf.nl en www.surf.nl/sitemap
• Stichting Surf, ‘Jaarplan 2006’ (laatste jaar van het meerjarenplan 2003-2006), Platform ICT en Onderwijs, 31 oktober 2005 .
Missie: duurzame verandering van het hoger onderwijs met behulp van ICT door een systematische aanpak van innovatie, kennisontwikkeling en disseminatie.
www.surf.nl/download/Jaarplan_2006_platform_ICT_en_Onderwijs.pdf
EduSite
• Dossiers EduSite (een initiatief van Stichting Surf).
Dossiers: E-learning; Illegaal downloaden; Innovatieplatform; Nieuwe technologie; Internetplagiaat; Portfolio’s; RSI; Spam, virus en hacking; Privacy op het internet; Open source; Gaming; Wetenschappelijk publiceren; Prinsjesdag; Educa Berlijn; Educause.
www.edusite.nl/edusite/dossiers en www.edusite.nl en www.edusite.nl/edusite/colofon
Invloed ICT op tijdsbesteding docenten
• Robert-Jan Simons (1949, hoogleraar ‘Didactiek in digitale context’, IVLOS, Universiteit Utrecht, tevens directeur Expertisecentrum ICT in het Onderwijs), ‘Efficiënter onderwijs met ict is mogelijk’, EduSite, 20 december 2006
“Jos Baeten houdt vanuit E-LearningPlaza al jaren bij hoeveel tijd studenten en docenten besteden aan en in het onderwijs. Zijn schrikbarende conclusie is dat de docenten het, sinds de introductie van ict in het onderwijs, steeds drukker hebben gekregen en de studenten steeds minder druk. De trend is dat dit verschil steeds groter wordt. Dat kan natuurlijk niet blijven doorgaan.”
www.edusite.nl/edusite/columns/17078 en www.ivlos.uu.nl/deorganisatie/wiewatwaar/medewerkers/simons/7480main.html
E-learning
• Dr. Marcel J.A. Mirande (vm. directeur Digitale Universiteit, vm. adjunct-directeur onderwijskundig adviesbureau IOWO – Nijmegen, vm. voorzitter SUNCOO), ‘Onderwijsrevolutie of nieuwe vorm van sociale uitsluiting? Marcel Mirande over internet-studeren.’, column EduSite.nl, 13 december 2006
“Op 28 februari 2005 stuurde Mark Rutte, de toenmalig staatssecretaris van hoger onderwijs, de notitie ‘E-learning in het hoger onderwijs’ naar de Tweede Kamer. Daarin legde hij uit dat e-learning opgevat als blended learning (e-learning in combinatie met contactonderwijs) een normale vorm van onderwijs is.”
www.edusite.nl/edusite/columns/17054, De Digitale Universiteit (DU), www.du.nl, interview met Mirande, directeur DU (10 januari 2003), www.edusite.nl/edusite/nieuws/11553, Marcel Mirande, ‘De onstuitbare opkomst van de leermachine.’ (‘Over de precaire verhouding tussen technologie en onderwijs in de periode 1925-2005’), 2006 en ‘Vernieuwing in het Hoger Onderwijs’, 2006, www.vangorcum.nl/nl (bij ‘onderwijskunde’) en www.edusite.nl/edusite/columns/14366.
Digitale Universiteit (DU)
• De Digitale Universiteit (DU) – beëindigd per 1 januari 2007 – is een samenwerkingsverband van negen hogescholen en universiteiten. De DU richt zich op het realiseren van onderwijsvernieuwing en het toepassen van ICT bij de participerende instellingen met als focus de transformatie van opleidingen.
“Het ministerie heeft de koers verlegd en de universiteiten en hogescholen moeten mee. “Wij beschouwen ons als een auto die steeds van rijbaan moet veranderen”, zegt Norbert Verbraak, voorzitter Raad van Toezicht DU en voorzitter Raad van Bestuur Fontys Hogescholen. “De aan de DU deelnemende instellingen vinden dat er zonder support van het ministerie geen goede basis meer is om het initiatief DU in stand te houden. En al eerder vonden we dat we continuïteit moesten zoeken in een veel sterkere samenbindende kracht in het hoger onderwijs en die vinden we in SURF. SURF bindt alle instellingen en heeft een goede succeshistorie.”
Deelnemende instellingen: Hogeschool Utrecht; Hogeschool Rotterdam; Fontys Hogescholen; Hogeschool van Amsterdam; Hogeschool INHOLLAND; Universiteit van Amsterdam; Saxion Hogescholen; Universiteit Twente; Open Universiteit.
www.du.nl/digiuni/index.cfm/site/Internet/pageid/57EBDAF3-4233-0E8F-953DB1A5C925C5F5/objectType/Article/objectID/19E0B877-F455-5245-9F82BA398BB3E5DC/LayoutTemplate/tekst/index.cfm en www.du.nl (tot 1 april 2007).
***
G.7 ONDERWIJS EN ONDERZOEK HOGESCHOLEN
Stichting Kennisontwikkeling HBO (SKO HBO)
• Stichting kennisontwikkeling HBO (p/a HBO-Raad)
www.skohbo.nl
Lectorenplatform
• Lectorenplatform (p/a HBO-Raad)
www.lectoren.nl
Hoe krijgen we iedereen het hoger onderwijs in?
• Paul Lieben, Carrière & Overheid Magazine, Hogeschool Utrecht, 2006, nr. 4, interview met Geri Bonhof (1954, voorzitter College van Bestuur)
“Vanuit Europa ziet ze een toenemende druk op ons binaire onderwijssysteem van afzonderlijke hogescholen en universiteiten: “In Europees verband begint het te kraken; we krijgen het niet uitgelegd.”
www.staf.nl/data/files/C&O,%20jaargang%203,%20nr%204.pdf
Hoe stel ik een bijzondere lector aan?
• Universiteiten stellen van oudsher bijzondere hoogleraren (met een wetenschappelijke onderzoeksachtergrond) aan. Hogescholen stellen sinds kort bijzondere lectoren aan afkomstig uit politiek, overheid, media en bedrijfsleven om daarmee het contact van de studenten met de beroepspraktijk (toegepast onderzoek) te bewerkstelligen. Deze bijzondere lectoren (niet aangesteld en geëvalueerd door SKO HBO) bezitten niet altijd een wetenschappelijke onderzoeksachtergrond (promotie in een voor het lectoraat relevant vakgebied). De individuele praktijk- en beroepskennis dient het toegepaste onderzoek en onderwijs te voeden.
Vragen van het SP Kamerlid Fenna Vergeer aan de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over lectoraten in het Hoger Beroepsonderwijs (Ingezonden 5 september 2006). Naar aanleiding van de benoeming van drs. Jacques Wallage (1946, PvdA; socioloog), drs. Pieter Broertjes (1952, PvdA; De Volkskrant; socioloog) en Ad van Liempt (1949, NOS/NPS/VPRO) als bijzondere lectoren aan de Hogeschool Utrecht voor ‘het versterken van kenniscirculatie en kennisontwikkeling binnen het HBO’ (zie: www.hu.nl/Onderzoek/Lectoraten/).
www.minocw.nl/documenten/2050618510.pdf
www.hbo-raad.nl/index.cfm?i=1130&t=news en www.trajectum.hu.nl/ACHTERGROND/DOSSIERS/tabid/166/newsid578/78/Default.aspx en www.parlement.com/9291000/biof/02686 en www.elsevier.nl/nieuws/nederland/artikel/asp/artnr/125257
Hoe stel ik een lector aan? (deel 2)
• Atrium (studentenkrant De Haagse Hogeschool), ‘Rob Oudkerk op nieuwste lectoraat leefstijlverandering bij jongeren’ (1955, PvdA), nr. 261 maart/april 2007
“De hogeschool profileert zich te weinig als kenniscentrum, vindt Oudkerk: ‘Ik ben onder de indruk van het gebouw. Maar zo’n grote instelling moet meer aan de weg timmeren. Hopelijk kan ik mijn steentje bij dragen.’ Hij is ambitieus: ‘De lat ligt hoog. De eerste tijd wil ik dat iedereen binnen de hogeschool zich bewust wordt van dit enorme maatschappelijke probleem. Over vier jaar wil ik dat de hogeschool door onderzoeken en opleidingen hét kenniscentrum is op het gebied van overgewicht. Ik zie zo al vijftien opleidingen waar het onderwerp bij past. Ook wil ik dat er een master voor komt. En ik reken mezelf af op de resultaten.”
portal.dehaagsehogeschool.nl/portal/page?_pageid=124,893384&_dad=portal&_schema=PORTAL en www.parool.nl/nieuws/2007/MEI/08/bin1.html en www.lectoren.nl/index.cfm?t=lector&lid=56 en www.parlement.com/9291000/biof/02533 en www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/2318 en
nl.wikipedia.org/wiki/Rob_Oudkerk
Lectorenmeting
• Mark Rutte (staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), ‘Aanbieding lectorenmeting’, 21 april 2006 aangeboden aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Onder verantwoordelijkheid van de onafhankelijke Stichting Kennisontwikkeling (SKO) HBO uitgevoerd op verzoek van de HBO-raad en de staatssecretaris en vervolgens aan hem aangeboden door de HBO-raad.
www.minocw.nl/documenten/15469.pdf (zie SKO HBO www.skohbo.nl/ en HBO-raad www.hbo-raad.nl/ en www.scienceguide.org en www.lectoren.nl en www.innovatie-alliantie.nl)
Fontys start met eigen-aardig hbo-onderzoek
• UM-prof decaan hbo-Graduate School, ScienceGuide, 10 januari 2007
“Prof. dr. F.C.B. Van Wijmen is door Fontys benoemd tot decaan van de Graduate School. Hij is sinds 1981 hoogleraar gezondheidsrecht aan de UM. Van Wijmen wordt belast met de dagelijkse leiding van de Fontys Graduate School. Dit instituut profileert en stimuleert de masteropleidingen van de hogeschool, haar lectoren en promovendi. ‘Dit eigen-aardig hbo-onderzoek voldoet aan alle kenmerken van wetenschapsbeoefening en is als anders (complementair) te beschouwen dan het universitair onderzoek’, is de stelling waarvanuit Van Wijmen zijn taak opvat.”
www.scienceguide.org/article.asp?articleid=102562 en www.fontys.nl/nieuws.aspx?id=6365&soort=12
University of applied sciences
• Hogeschool Leeuwarden wil universiteit worden, De Volkskrant, 7 november 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/754
Hogeschool INHOLLAND
• Collegejaaropening Hogeschool INHOLLAND 2006-2007, Speech door Jos Elbers, voorzitter College van Bestuur, Campus INHOLLAND Rotterdam, 31 augustus 2006 (met actuele observaties)
www.inholland.nl/documents/SpeechElbersJaaropening2006.pdf of www.inholland.nl/NR/rdonlyres/4BE7DDF9-8C92-4CDC-9A2C-944B8759588D/0/SpeechElbersJaaropening2006.pdf en 2005-2006, www.inholland.nl/NR/rdonlyres/876D2A4B-1D26-4CB7-BDC0-306C2EE04D54/0/Speech_JosElber_jaaropening_20052006.doc
• ‘InHolland werft burgervader’, Science Guide, 21 mei 2007
“Geert Dales wordt voorzitter van InHolland als de opvolger van Jos Elbers. Dales is nu nog burgemeester van Leeuwarden vanuit de VVD en sinds 2000 voorzitter van de Raad van Toezicht van het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Die hbo-bestuursfunctie zal hij moeten opgeven.”
www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=103295, mr. dr. G.D. (Geert) Dales (1952, VVD),
www.leeuwarden.nl/live/attachment.db?208515 en www.leeuwarden.nl/live/attachment.db?208507 en www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/2412
Strategische samenwerking CHN en Holland Casino
• Persbericht: ‘Strategische samenwerking CHN en Holland Casino’, 21 april 2007
“De Christelijke Hogeschool Nederland (CHN) en Holland Casino gaan een strategische samenwerking aan op het gebied van opleiding en de ontwikkeling van Holland Casino medewerkers. Op vrijdag 13 april 2007 is hiervoor in het Holland Casino Utrecht door beide organisaties een samenwerkingsovereenkomst ondertekend.” (nieuwe HBO-opleiding ‘leisure management’ sinds februari 2006 ipv de meer algemene opleiding toegespitst op commerciële economie;)
www.chn.nl/weblog/2007_04_01_rvchn_archive.html
Schaf de klassen toch af.
• Leo Lenssen (1947), ‘Het onderwijs is niet van de leraar’, De Volkskrant, 4 november 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/732 en ‘Schaf de klassen toch af.’, Trouw, 22 september 2003, www.trouw.nl/deverdieping/dossiers/article6972.ece en www.minocw.nl/documenten/kamervragen-2003-antwoorden-39695.pdf en www.minocw.nl/documenten/kamervragen-2003-antwoorden-49163.pdf en web.kennisnet2.nl/thema/innovatievo/informatie/achtergronden/leolenssen
• Profielen, ‘Masterkeuze: Wat je minimaal moet weten’, Hogeschool Rotterdam, Profielen nr. 28, 23 maart 2005 (Profielen is het redactioneel onafhankelijke informatie- en opinieblad van de Hogeschool Rotterdam www.hogeschool-rotterdam.nl en profielen.hro.nl.)
profielen.hro.nl/www/profielen28.pdf
Maatschappelijke ongelijkheid moet opgeheven worden.
• Frans Leijnse (1947, PvdA; socioloog), ‘Hooggeleerde domheid en andere gebreken, over kennisproductie in de polder’, ‘openbare les’ bij installatie als nieuwe lector Kenniscirculatie aan Hogeschool Utrecht (sinds 1 januari 2005).
“De onvermijdelijke democratisering van de toegang tot het hoger onderwijs wordt door de universiteiten vooral als een bedreiging gezien: voor de cultuur, voor de exclusiviteit en voor het niveau. Men hecht aan het elitaire karakter van de universitaire studie: iets dat slechts weggelegd zou mogen zijn voor een intellectuele elite. Dat dit in de uitwerking betekent dat de universiteit vooral toegankelijk is voor een sociale en economische elite wordt gezien als een gevolg van maatschappelijke ongelijkheid waarvoor de universiteiten niet verantwoordelijk zijn.” p. 15
“Om het binaire stelsel te legitimeren nam men zijn toevlucht tot de veronderstelling dat wetenschap en beroepsuitoefening elkaar min of meer logisch uitsluiten. Je hebt nu eenmaal ‘denkers en doeners’, er zijn nu eenmaal ‘havisten en vwo-ers’, en zo heb je ook academici en practici.” (p. 21).
(Met een opmerking van Sympathisant: de lector Kenniscirculatie spreekt hier tevens als h.t. senator van de Partij van de Arbeid ; fijn voor het objectieve kenniscirculatie-onderzoek.
Zou de uitkomst van de onderwijsvernieuwingen iets met de gang naar de universiteit te maken kunnen hebben…? 😉 Zijn we na decennia dan eindelijk bij het dramatisch slotakkoord van de democratisering aangeland: de fusie van universiteiten met hogescholen? Ik kan niet wachten. Ik was al bang dat de sloop van het hoger onderwijs vergeten zou worden. Het ‘sociale’ beleid zal wel weer averechts uitwerken. We zijn in Nederland niets anders gewend. De beuk erin! Kenniseconomie of kenniscirculatie, het scheelt niet veel. 😉 Laten we het halen en brengen van onze kennis eerlijk verdelen. De landen in het Verre Oosten zullen veel interesse in deze hoogwaardig verkregen kennis hebben, dus onze concurrentiepositie kan alleen maar verbeteren. Met uw welnemen permitteer ik me een kleine sociaal constructieve opmerking. Ik vind het jammer dat u het in uw toekomstvisie niet heeft over kwaliteit en intellect (bereikbaar voor iedereen), maar wel over macht en status. Het BaMa-stelsel is in uw optiek oneerlijk; het MBO, en gedeeltelijk het HBO, worden buitengesloten. Waarvan eigenlijk? Voor wie komt u eigenlijk op? Wie heeft bedacht dat het ‘geven’ van gelijke kansen aan mensen een gelijke uitkomst aan kwaliteit en intellect oplevert? Naast gelijke kansen zijn er ook talent en prestaties van belang, hetgeen helaas niet zo bevoogdend en sociaal klinkt. Goed onderwijs met goede docenten zijn een basisvoorwaarde voor het ‘leveren’ van gelijke kansen. Dit gaat toch van niemands zuurstof af? Het niveau hoeft toch niet omlaag? Warrige discussie! Ik wist niet dat het Nederlandse hoger onderwijs zo elitair en slecht toegankelijk was. Dan wordt het tijd dat men de ‘maatschappelijke verantwoordelijkheid’ daarvoor neemt ;-). Iedereen kan op eigen wijze een bijdrage aan Nederland leveren. Laten we beginnen met goed onderwijs door goede docenten op alle niveaus. Dit staat in de verkiezingsprogramma’s. Ik vrees voor de toekomst. Waarin een klein land groot kan zijn. Bereidt u maar voor op kennismigranten. We zullen ons werk zelf niet meer aankunnen.)
www.hu.nl/NR/rdonlyres/CB5454FA-71C9-429C-BB79-F2AD56551588/0/LS_Leijnse2308.pdf en www.rationelepolitiek.nl/politiek/ned/linkse_denkfouten.htm (of:
www.hu.nl/Onderzoek) en www.parlement.com/9291000/biof/02785 ,
Vergelijk: www.marxists.org/archive/bukharin/works/1920/abc/10.htm#77
*****
H. INTIMIDATIE DOCENTEN
• Docent-met-krijtje weer terug bij Fontys, 5 februari 2007
www.beteronderwijsnederland.nl/files/active/0/BON1.doc en www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/1329
***
• Thijs den Otter / Peter Elshout (Hoger Onderwijs Persbureau), ‘Fontys: ‘Wij intimideren niet’, Fontysnieuws, 7 september 2006
www.fontys.nl/nieuws.aspx?soort=12&id=6009
zie: www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/381 en www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/541
• Bas Belleman (Hoger Onderwijs Persbureau), ‘Winst en verlies in rechtszaken tegen Fontys’, Fontysnieuws, 25 september 2006
“Twee Fontysdocenten die op non-actief zijn gesteld, eisten in een kort geding hun baan terug. De één heeft gewonnen, de ander verloor.”
www.fontys.nl/nieuws.aspx?id=6071&soort=12
• BB/HOP, ‘Fontysdocenten op non-actief’, Punt., Hogeschoolkrant van Avans Hogeschool, 27 september 2006 (ongewijzigde versie)
punt.avans.nl/nieuws.asp?id=4946
• Gerard Reijn, ‘Docent met krijtje’ krijgt geen gelijk’, De Volkskrant, 25 september 2006
www.volkskrant.nl/binnenland/article351968.ece/Docent_met_krijtje_krijgt_geen_gelijk
• Aleid Truijens, ‘Een school is geen bedrijf, een leerling geen klant’, De Volkskrant, 9 september 2006
www.blikopdewereld.nl/Onderwijs/een_school_is_geen_bedrijf1.htm
• Lex Straaijer gaat weer lesgeven op Fontys!!, 15 november 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/808
• Fontys Hogescholen, redactie, ‘Fontys verliest beroepsprocedure CAO-HBO’, 15 november 2006
“Twee Fontysdocenten zijn door de Beroepscommissie CAO-HBO in het gelijk gesteld. Zij hadden bezwaar aangetekend tegen het feit dat zij bij de reorganisatie van de techniek-instituten daar niet werden herplaatst. Beide Fontysdocenten worden alsnog geplaatst.”
www.fontys.nl/nieuws.aspx?id=6228&soort=12, zie weblog ‘Wet-en regelgeving, CAO’s, verdragen, EU, OESO’, www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/642, voor informatie over de Stichting Geschillencommissies Onderwijs met onder ‘Commissies’, ‘Beroeps’, ‘Commissie van Beroep HBO’ op www.sgoweb.nl. Zie evt. ‘Uitspraken’ (10 november 2006).
• Hein Cuppen (HOP), ‘Terpstra: Kritische docent schikt zich of stapt op’, Fontyshogescholen, Onderwijsnieuws, 14 november 2006
“HBO-raadvoorzitter Doekle Terpstra vindt de aanhoudende golf van kritiek op de hogescholen onterecht. Hij vindt ook dat hbo-docenten die zich tegen onderwijsvernieuwing verzetten, niet op eindeloze sympathie kunnen rekenen.”
www.fontys.nl/nieuws.aspx?id=6223&soort=13 en
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/490#comment-3824
• Doekle Terpstra, 16 november 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/815
• Doekle opende mij de ogen, 16 november 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/814
• Hein Cuppen, Thijs den Otter (Hoger Onderwijs Persbureau), ‘Doekle Terpstra: ‘Kritiek op hogescholen onterecht’ (interview), Fontys Hogescholen, Onderwijsnieuws, 16 november 2006
www.fontys.nl/nieuws.aspx?id=6231&soort=13
• de school als eigen risicodrager van WW, 17 november 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/823
• Coen Theelen, ‘De docent als opgejaagd wild’, De Volkskrant, 1 november 2006.
‘Coen Theelen vertelt het verhaal van een docent die het slachtoffer werd van intimidatie door de in het huidige onderwijs oppermachtige managers.” (school voor voortgezet onderwijs)
www.blikopdewereld.nl/Onderwijs/de_docent_als_opgejaagd_wild.htm
• Niek Langeweg, ‘Vóórdat het echt mis gaat’, Onderwijsmagazine, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mei 2006, pagina’s 8-11.
“Vroeger werd er vooral niet openlijk over gepraat, laat staan dat er werd ingegrepen. Maar de tijden veranderen. Steeds vaker worden slecht functionerende leerkrachten aangesproken en aangepakt. Vóórdat het echt te laat is.”
www.minocw.nl/o/art/200605a.pdf of www.minocw.nl/o/art/200605a.html
*****
I. ACCREDITATIE HOGER ONDERWIJS
Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO)
• Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO)
“De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) is een bij verdrag tussen Nederland en Vlaanderen opgerichte publieke instelling die in beide regio’s de kwaliteit van het hoger onderwijs waarborgt.”
nvao.net en www.nvao.nl en www.enqa.eu
• Speech mr. Karl Dittrich (1952, voorzitter NVAO; PvdA), Eurotop for Top Students: Conference for European Top Students on the quality of the university of the future, Universiteit Maastricht, 16 november 2006
www.nvao.net/content.php?a=s&t=toe&id=277&menu_id=28 en www.unimaas.nl/default.asp?template=werkveld.htm&id=24E0X4EAH322C0QS41QD&taal=en
Quality Assurance Netherlands Universities (QANU)
• Quality Assurance Netherlands Universities (QANU)
“Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) is een onafhankelijke stichting voortgekomen uit de afdeling Kwaliteitszorg van de VSNU.”
“QANU is ‘full member’ van INQAAHE en ENQA en werkt samen met diverse andere internationale organisaties op gebied van kwaliteitszorg en accreditatie. QANU is door de NVAO erkend als Visiterende en Beoordelende Instantie.”
www.qanu.nl
Kwaliteit van het hoger onderwijs
• Redactie onderwijs, ‘Diploma uit hoger onderwijs soms onterecht uitgereikt’, Trouw, 10 februari 2006
“Hogescholen en universiteiten geven diploma’s af die niet voldoen aan de eisen. De betrouwbaarheid van diploma’s komt zo onder druk te staan, stelt de inspectie voor het onderwijs.” www.trouw.nl/deverdieping/opvoeding_onderwijs/article215010.ece/Diploma_uit_hoger_onderwijs_soms_onterecht_uitgereikt
• Anne Marie Oudemans, ‘Keizers in het HBO’, Lustrumconferentie Nederlands forum voor techniek en wetenschap, juni 2006
“Op 28 september 2003 waren er acht mensen bezig de Amercentrale van de binnenkant schoon te maken. Voor deze schoonmaakbeurt had men een hoge steiger gebouwd. Deze steiger is op die bewuste dag ingestort en vijf mensen vonden hierbij de dood. Zij worden nog steeds betreurd. Hoe heeft dit kunnen gebeuren. Het is een ongeluk dat in Nederland niet had mogen gebeuren.”
www.beteronderwijsnederland.nl/files/active/0/keizers%20in%20het%20hbo.pdf
Discussie over accreditatie hoger onderwijs
• ‘Verbrugge heeft het grondig fout’, ScienceGuide, 14 november 2006
“NVAO-voorziter Karl Dittrich laat het niet op zich zitten. De opmerking van BON-voorman en filosoof Ad Verbrugge over ‘slagers in het hoger onderwijs die hun eigen vlees keuren’ krijgt een stevige riposte. U leest Dittrichs veeg uit de pan hier.”
www.scienceguide.org/article.asp?articleid=102245
• Interview met Karl Dittrich (1952, PvdA; NVAO), “Stop vanuit loopgraven te denken”, ScienceGuide, 11 december 2006
“Karl Dittrich kan en wil zijn zorg niet langer inhouden. “Het gaat niet goed”, stelt de NVAO-chef. “Dit soort debat over het hoger onderwijs is niet goed, ook de reacties vanuit het HO zijn dat niet”. Kritiek als die vanuit Beter Onderwijs Nederland, prof. Arnold Heertje en anderen maken de NVAO-voorzitter even gramstorig als de toon en inhoud van de reacties daarop. Vanuit het HO “klinken daarop ook alleen maar verwijten en boosheid. Dat is net zo min goed, zelfs als je ook deze kritiek als wederwoord begrijpen kunt. Het onderwijs is echt te belangrijk om vanuit de loopgraven alleen maar op elkaar te schieten”. U leest zijn analyse, hartenkreet en voorstel tot een oplossing hier op ScienceGuide. ‘
www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=102430
Zie: Karl Dittrich: “Stop vanuit loopgraven te denken”, 11 december 2006
www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/961
• Drs. M. van Meerten (docent bedrijfseconomie HBO), ‘Inzicht in de grove onwaarheden volgens Karl Dittrich’, ScienceGuide, 15 januari 2007
“En dan naderen de twee dagen dat de deskundigen van de NVAO op bezoek komen om alles te checken. Voor deze dag wordt een aantal docenten en studenten geselecteerd. Onder leiding van onderwijskundigen en accreditatiekundigen wordt er vele uren geoefend op mogelijke vragen van de deskundigen. Zo is een ieder voorbereid om te zeggen wat de commissie wil horen.”
“Ik heb een opbouwend voorstel. Schaf het geldverslindende accreditatiecircus bij de HBO’s af en vervang dit door centrale landelijke examens per opleiding. Dat is een eerlijke manier om te kijken naar de kwaliteit, houdt de opleidingen scherp en bespaart geld en irriatie door de enorme vermindering van zinloze bureaucratie.”
www.beteronderwijsnederland.nl/files/active/0/meertens.pdf en
www.rationelepolitiek.nl/alternatieven/rijnlands_onderwijsbeleid_inhoud_bron_sommer8.htm en
www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=102584
• G. Verhoef (HBO-docent Almere), ‘Visiteren in de hbo-praktijk’, ScienceGuide, 16 januari 2007
“Met gefronste wenkbrauwen heb ik de polemiek tussen enerzijds Karl Dittrich voorzitter van de NVAO en anderzijds Oudemans en Heertje gevolgd. Wie het gelijk aan zijn zijde heeft, mag de lezer na mijn betoog zelf uitmaken. Hier volgt in ieder geval een bericht uit de praktijk.”
“Hoe begrijpelijk ook, ik denk dat deze manier van controleren eerder een marketing gevecht is dan dat het werkelijk inzicht oplevert in de kwaliteit van de opleiding. Dittrich doet zijn best uit te leggen dat de accreditatie wel degelijk op inhoud controleert. Vragen aan hogescholen of zij wel goed bezig zijn met de inhoud en of daar evaluaties van studenten voor zijn zegt niets over de inhoud van de opleiding maar wel of er voldaan is aan een proces.”
www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=102598
Commissie Accreditatie Hoger Onderwijs
• Wieland van Dijk, ‘Commissie bemoeit zich niet met onderwijsinhoud’, Observant (onafhankelijk weekblad van de Universiteit Maastricht), 22 maart 2001.
“De ‘kwartiermakers’, die de invoering van een onderwijskeurmerk voorbereiden, willen zich helemaal niet bemoeien met de inhoud van het onderwijs. De universiteiten hebben er niets van begrepen, zegt hun voorzitter Jan Franssen.” (VVD)
www.observant.unimaas.nl/default.asp?page=/jrg21/obs26/art43.htm
Zie ook: Wieland van Dijk, ‘Universiteiten furieus over accreditatie-notie’, Ublad, 8 maart 2001
www.ublad.uu.nl/WebObjects/UOL.woa/3/wa/Ublad/archief?id=1016150
• Commissie Accreditatie Hoger Onderwijs, ‘Prikkelen Presteren, Profileren’, Eindrapport, september 2001
“In ons land zal hiervoor het Nationaal Accreditatieorgaan (NAO) worden opgericht. De Commissie Kwartiermakers heeft zich in de afgelopen maanden georiënteerd op de inrichting van het accreditatieproces en de toetsingskaders voor de opleidingen. In dit rapport geeft zij haar bevindingen weer. Eén keer in de vijf jaar zullen opleidingen in het hoger onderwijs na een zelfevaluatie en visitatie door NAO worden getoetst op basiskwaliteit.”
www.minocw.nl/documenten/brief2k-2001-35515a.pdf
Inspectie van het Onderwijs
• Inspectie van het Onderwijs (ministerie van OCW), ‘Accreditatie in werking. Beoogde en niet-beoogde effecten’, Inspectierapport 2006-13, juni 2006, www.onderwijsinspectie.nl/watdoenwij/soortenonderwijs/hogeronderwijs en www.minocw.nl/documenten/31450a.pdf .
————-
* Zie ook beteronderwijsnederland.net/blog/24 *