70 Studeren in Frankrijk: Marktwerking met pervers resultaat
12 december 2011
€ 13.712,00 (1). Dit is het collegegeld van dochterlief voor het academische jaar 2011/2012 van haar handelshogeschool (ESSEC in Parijs). Na een één-jarige bachelor’s (€ 9.500) volgt een mastercyclus van twee betaaljaren, maar die 3½ à 4 jaar in beslag nemen vanwege de stages en buitenlandervaring. Dit is haar tweede jaar. Vorig jaar was dat € 12.000. Volgend jaar wordt het € 17.000. Ter herinnering: In het Franse veredelingscircuit volgen na de middelbare school 2 jaren van voorbereiding voor de technische en economische richting en ook, zij het anders, de litteraire filière. Het zijn de ‘classes préparatoires’ (in principe gratis) met het accent op taalbeheersing, wiskunde en ‘culture générale’. En met een veeleisende intellectuele discipline. Gezamenlijk representeren de ‘classes préparatoires’ zo’n 6 à 7% van het universiteitsbestand, het is al jaren min of meer stabiel (2). Daarna vindt een zifting plaats (concours = afvalexamens) waarbij de leerlingen een plaats vinden op een hoge school die correspondeert met hun rangschikking. De beste instellingen zijn altijd in de hoofdstad. De universitaire filières zoals rechten en medicijnen zijn ook uitermate selectief. Met de massificatie van het eindexamen (baccalauréat), waarbij er naar gestreefd wordt dat 80% van een leeftijdsklasse dat examen haalt (71,6% in 2011), is de intellectuele waarde van dat examen behoorlijk ingezakt, met het gevolg dat 1) men hoge cijfers moet hebben om tot bepaalde instellingen toegelaten te worden en 2) de ‘classes préparatoires’ die ooit 1 jaar duurden, nu altijd 2 jaar in beslag nemen. Het is een duaal systeem, want voor wat de ‘classes préparatoires’ en de ‘grandes écoles’ te bieden hebben, kan men ook – zonder selectie en vrijwel gratis – op de universiteit terecht. Maar dan wel met veel minder studeerdiscipline en minder goede professoren…