Berichten door Fred de Haas

Een vergeten groep: leraren met een bijnaam

Vroeger hadden leraren en leraressen vaak een bijnaam. Dat kwam omdat ze waren vergroeid met de school en minder mobiel als tegenwoordig. Zij konden beklijven, zorgden voor vastigheid en vormden een dankbaar onderwerp van gesprek in huis. De oudste zus of broer wist precies wat de jongste doormaakte en kon deze, 18 of meer jaar na dato nog van advies dienen waar het de juiste aanpak van een bepaalde leraar betrof. Dat was leuk en dat zorgde voor sfeer.
Sommige leraren of leraressen hadden géén bijnaam. Dat kon verschillende redenen hebben. Òf ze hadden een korte,bevredigende naam van zichzelf òf ze vielen niet op (maar dat kwam zelden voor) òf het waren notoire rotzakken. Er zullen ook nog wel andere redenen zijn geweest.

Geen chaos zo chaotisch als die, welke het leven van middelbare scholieren kenmerkte in de jaren vijftig van de vorige eeuw.

Als speelballen heen en weer geslingerd tussen vakken en leraren, die na enkele jaren onderwijs geven het contact met de werkelijkheid soms hadden verloren en zich schikten in de onvermijdelijke hospitalisatie van zichzelf en hun leerlingen, zochten zij hun onbekende weg door een onbekend land naar onbekende bestemmingen. Zij leefden dicht bij hun instincten en hun meningen waren gegrondvest op vooroordelen van opa’s, oma’s, ouders, ooms, tantes, grote broers, zussen, vriendjes en vriendinnetjes. Voeg hierbij de gigantiese kennis die zij zich moesten verwerven op straffe van Blijven Zitten en men kan zich bij benadering een idee vormen van de staat van innerlijke wanorde die heerste in deze beginnende mensen.

Over het algemeen heeft men in Nederland een verkeerd of helemaal géén idee hoe de moedertaal van onze Antilliaanse rijksgenoten tot stand is gekomen. Zelfs onze betrouwbare dikke van Dale heeft tot een verwrongen beeldvorming rondom het Papiamentu bijgedragen.
Hoewel het Papiamentu door het overgrote deel van de bevolking van de ABC eilanden wordt gesproken is het Nederlands nog steeds de enige officiële taal op de eilanden. Het heeft tot in de late 20e eeuw geduurd voordat men op de scholen toestond dat de leerlingen zich met elkaar in hun moedertaal onderhielden en het duurde nog langer voordat men aarzelend begon om het Papiamentu tot taal van instructie op scholen toe te staan.

Op dit moment is er veel politieke activiteit omtrent de nieuwe betrekkingen met de Antillen. Men hoort hier in de kranten vrij weinig over. Dit is echter een onderwerp dat meer aandacht verdient, ook al omdat het erop begint te lijken dat Saba, St Eustatius en Bonaire een soort ‘Gemeentes’ van Nederland gaan worden.
Met Curaçao en St. Maarten zijn de onderhandelingen nog druk gaande.
Met het oog op de toekomst van de eilanden is het van belang ook na te denken over het onderwijs in die gebieden en ook over welke taal / talen er gehanteerd zou(den) moeten worden als taal / talen van instructie. De moedertaal van de bevolking is het Papiamentu en met dit feit zal rekening gehouden moeten worden. Ook de geografische plaats van de eilanden in het Caraïbisch gebied dwingt tot nadenken over de toekomst.