Berichten door cornelis verhage

Bezuinigingen

Ik zou niet graag zeggen dat de overheid moet bezuinigen op onderwijs maar ik ben er wel van overtuigd dat er binnen het onderwijsstelsel zuiniger en doelmatiger met het geld omgegaan kan worden. Ik neem een paar dingen over uit een artikel van Fenna Vergeer in het decembernummer van Amphora : ‘Vrijwel al het extra geld dat de afgelopen twintig jaar naar het onderwijs gaat , komt niet terecht bij het onderwijs van leerling en student.’
En: ‘Het overheadbudget neemt in 20 jaar met 80% toe.’
En: ‘Het primaire proces kreunt onder de zware beheers- en verantwoordingslasten die de bestuurlijke en financiële autonomie met zich meebrengt.’
En uiteraard, het aantal ‘bovenschoolse’ managers, vaak met zeer riante salarissen is enorm toegenomen.

Brutaal of naïef

Ik vond een leuk bericht in BNdeStem van 15 januari. Dhr Luyten is één van onderzoekers die onlangs verklaard heeft dat het Nederlandse onderwijs het bèst goed doet. In de krant zegt hij: ‘Wat ons als wetenschappers stoort, is dat er selectief wordt omgegaan met de gegevens. Als we melden dat het goed gaat, dan worden onderzoeken in twijfel getrokken. Maar als een meting op lichte achteruitgang duidt, dan wordt dat wel geloofd.’ Daar zit volgens hem ook een andere kant aan: ‘Voor sommige beleidsgroepen is het gevaarlijk om te zeggen dat het goed gaat. Want dan krijgen ze geen geld meer.’

Het rad van fortuin

Homo economicus

Het dagblad Trouw van 18 december was voor een deel gewijd aan de door de krant jaarlijks opgestelde lijst van schoolprestaties. Ik hecht niet zo veel waarde aan dergelijke lijsten, ik herinner mij nog te goed hoe het blad tot voor kort die schoolprestaties bijna volledig relateerde aan het percentage geslaagden per school en daarmee het kwantitatieve principe nog dominanter maakte dan het al was.

De valkuil

Sedert de tijd van van Kemenade zijn er honderden nota’s, rapporten, verslagen en voorstellen uitgebracht over noodzakelijk geachte veranderingen in het onderwijs.
Het meest recente rapport is dat van de Verkenningscommissie Klassieke Talen en eerlijk is eerlijk, het logenstraft de gedachte dat alles steeds slechter wordt: dit rapport is beduidend beter dan het merendeel van de ondertussen al weer vergeten rapporten uit het verleden.
Het is goed geschreven, het is overzichtelijk en ordelijk opgebouwd, de data die erin worden gebruikt zijn niet onjuist en worden veelal zakelijk gepresenteerd.

Van Haperen kort door de bocht

Enkele weken geleden schreef Ton van Haperen een artikel in NRC Handelsblad waarin hij de aanbeveling deed het ontslagrecht te versoepelen en slechte leraren veel eerder te ontslaan dan nu gebruikelijk is.

Prestatieloon

Het klinkt, in het regeerakkoord, misschien niet alarmerend, maar het is het wel: ‘Er komt meer ruimte voor prestatiebeloning, zowel van personen als teams’. Het is een heel gemene verschuiving van de optiek: eerst, onder andere door de commissies Rinnooy Kan en Dijsselbloem, werd er gezegd dat leraren beter moesten worden betaald, alle leraren dus en dat ze meer inspraak moesten krijgen, nu wordt er impliciet, maar tegelijk keihard, gezegd dat er ‘gewone’ leraren zijn en ‘betere’ en dat die betere leraren meer moeten verdienen.

De status van een beroep

Anja Vink, die in 2008 de Prijs voor de Onderwijsjournalistiek won met een artikel over onderwijssegregratie schrijft in een column in het blad ‘Didaktief’(oktober 2010): ‘Het is wonderlijk en zorgwekkend dat de huidige onderwijsjournalistiek steeds verder wegzakt.’ Ze bedoelt daarmee dat er nauwelijks nog sprake is van een aparte vorm van journalistiek voor en over het onderwijs en zegt daarover: ‘Dat heeft niet alleen met geld maar ook met de status van de onderwijsjournalist te maken.’ Die status is gering: ‘Vaak rouleert de functie om de twee jaar of doet een redacteur onderwijs ‘erbij’.’

Bijles, maar niet voor iedereen

Het artikel van Lydia Sevenster-van der Lelie, lerares aan het Stedelijk Gymnasium in Haarlem over bijles en examentraining (NRC Handelsblad 25 september 2010), verdient het in brede kring gelezen te worden.
Uit een enquête op haar school bleek dat in de zesde klas de helft van de meisjes en een vijfde van de jongens bijles volgde en dat 66 procent van de meisjes en 30 procent van de jongens examentraining volgde. Vooral scholieren met een exact profiel volgden examentrainingen.
Nu is het nemen van bijles, ik zou bijna zeggen, van alle tijden. Maar zo frequent en zo algemeen gebruikelijk als nu is het waarschijnlijk niet eerder geweest.

Bevoegd en bekwaam

Mijn stelling is dat onderwijssociologen – op grond van hun studie – niets toevoegen aan de kennis van de onderwijspraktijk. Als ze van tijd tot tijd iets verstandigs zeggen is er geen toegevoegde waarde boven het gezonde verstand.
Zo heeft Prof Dronkers ontdekt dat leerlingen er baat bij hebben als ze voldoende lessen krijgen en bevoegde leraren hebben. De prestaties gaan achteruit als er een tekort is aan (bevoegde) leraren. Dronkers concludeert dit na bestudering van de gegevens van de OESO in de internationale vergelijkende onderzoeken van het programma PISA.