Goed onderwijs is geen toeval

Ik schotel mijn leerlingen dagelijks actieve ICT-kost voor in de vorm van e-commerce en sociale en mobiele marketing. Ik ben een fervent aanhanger van online middelen en lesmaterialen, maar ook een profeet van de stelling “Goed onderwijs is geen toeval”.

Ik ben en blijf wel van mening, dat op dit moment de voordelen van de ICT-hulpmiddelen in het onderwijs niet opwegen tegen de nadelen. Dit komt omdat heel veel jeugdigen de essentiële vaardigheden ontberen om er op de juiste wijze mee om te kunnen gaan. De afgelopen jaren heb ik bij mijn leerlingen hun latente kennis en kunde op het gebied van ICT-hulpmiddelen in een sneltreinvaart achteruit zien hollen. Geheel in de geest van het boek “Digitale Dementie” van Manfred Spitzer, zie ik dit zich voor mijn ogen voltrekken. Leerlingen wier blikveld letterlijk niet groter is dan het schermpje op hun mobieltje. Leerlingen die al niet meer weten waar ze moeten kijken als het scherm groter is dan 10 inch. Leerlingen die uitgaan van het adagium; To save everything, click here, de titel van het boek van Evegeny Morozov. In dit boek waarschuwde Morozov drie jaar geleden al voor een steeds exponentieel groeiend digibetisme onder de nieuwe generaties leerlingen. De vraag is dus gerechtvaardigd of de massale gerichtheid op het ‘mits goed toegepast’ wel een uitweg biedt uit de huidige onderwijsmalaise.

Uit ervaring weet ik dat leerlingen pas tot ontwikkeling en wasdom komen als ze van het begin af aan de vaardigheden van het goede handschrift hebben eigen gemaakt. Dit heeft als voordeel dat hun taal- en rekenvaardigheid zich als van nature ontwikkelt, doordat ze niet worden afgeleid worden door allerlei virtuele onzin. Wetenschappelijk onderzoek heeft al duidelijk aangetoond dat handgeschreven zinnen en getallen beter hun weg vinden in het menselijk brein. Wetenschappelijk onderzoek heeft bovendien aangetoond, dat de nucleaire explosie aan virtuele prikkels niet of nauwelijks door ons huidige menselijk brein verwerkt kunnen worden en zelfs leiden tot digitale dementie.

Digitale dementie is trouwens in Zuid Korea een officieel erkend ziektebeeld bij jongeren. Rijtjes uit je hoofd leren en dan feilloos kunnen opdreunen is bovendien een goede stimulatie van het brein. Er is weinig tegen het aanleren van parate kennis in te brengen. Daar kun je wel iets mee. Maar wat als parate kennis ontbreekt; wat kun je er dan mee? Historisch gezien lijkt het mij dat er niet zoveel mis is met een terugverlangen naar een tijdperk waarin nog al wat innovaties hebben plaatsgevonden (microscoop, duikboot, zaagmolen, kaasschaaf, aandelen, etc.) de schilderkunst op de hoogste toppen verkeerde.

Maar wat mij vorige week opviel was, dat de onderwijsinspectie nu eindelijk wakker schrok. En ik vraag me dan ook af wat deze club de afgelopen 20 jaar voor toegevoegde waarde heeft gehad voor het onderwijs.