Nog maar een keer Nijkamp gate

(Zie eerdere blogs over dit onderwerp hier en hier en hier).

De VU heeft inderdaad een commissie ingesteld om onderzoek naar datafabricatie door Nijkamp en zijn co-auteurs. Het rapport van deze commissie is nu openbaar gemaakt. De conclusie van de commissie is dat er geen sprake is van datafabricatie. Zie de berichtgeving in de volkskrant. Het rapport is hier te downloaden.

Het eerste opvallende aan het rapport is dat de commissie bij voorbaat stelt dat het onmogelijk is dat zij Nijkamp schulding zou gaan bevinden aan "schending van de wetenschappelijke integriteit". Op pagina 5 staat namelijk:

[U]it het onderzoek van de commissie [is] gebleken dat Nijkamp een ondersteunende en begeleidende rol heeft gespeeld en dat hij niet betrokken was bij de data-acquisitie of verwerking. Voor zover de klager bedoelt Nijkamp van datamanipulatie te beschuldigen, kan die beschuldiging geen doel treffen. Als in de desbetreffende onderzoeksprojecten sprake zou zijn van datamanipulatie, zou Nijkamp op dat punt eventueel tekort kunnen zijn geschoten in de begeleiding van de desbetreffende projecten. Met een schending van de wetenschappelijke integriteit heeft dit echter niet van doen.

De commissie geeft de volgende definite van wetenschapsfraude (pagina 6):

Fraude is opzettelijke misleiding om een voordeel te behalen. Wil sprake zijn van fraude met wetenschappelijke onderzoeksgegevens, dan moet er dus opzettelijke misleiding zijn en is er een voordeel.

Verder stelt de commissie (pagina 8):

De commissie stelt zich op het standpunt dat de bewijslast van schending van de wetenschappelijke integriteit bij een klager ligt.

In combinatie met de definitie van fraude die de commissie geeft moet een klager dus opzet aantonen. Dit is natuurlijk zo goed als onmogelijk. Zeker voor een klager zoals NN die uitsluitend op publicaties af kan gaan. Met deze definitie van fraude en bewijslast is er feitelijk geen andere uitkomst dan "geen schending van de wetenschappelijke integriteit" mogelijk.

Exemplarisch voor het onderzoeksrapport is punt 13 op pagina 20. Daar gaat de commissie in op de volgende paragraaf uit het rapport van NN:

Volgens figuur 6 in hoofdstuk 3 (p. 67) zijn er 7 exceptionele grote bedrijven, 4 creative champions, en 8 inefficiënte bedrijven. In tabel 1 (p. 69) zijn dit er zowel bij centrality als urbanization echter 9, 2 en 8. Volgens figuur 7 in hoofdstuk 3 (p. 67) zijn er 17 exceptionele SME’s, 8 creative champions, en 16 inefficiënte bedrijven. In tabel 2 (p. 70) klopt dit wel bij centrality, maar bij urbanization zijn het er 18, 7 en 16.

De reactie van de commissie is:

De commissie ziet in de door klager aangevoerde verschillen geen reden om aan te nemen dat de resultaten verzonnen zouden zijn, in die zin dat ze niet zouden zijn gebaseerd op een bewerking van gegevens, of dat de bewerking op zodanige wijze zou hebben plaatsgevonden dat een van tevoren bepaalde onderzoeksuitkomst verzekerd zou zijn. Naar de mening van de commissie ligt het meer voor de hand dat hier sprake is van onzorgvuldigheid bij het interpreteren en/of weergeven van de gegevensverwerking.
De commissie concludeert dat dit argument geen doel treft.

Een ander representatief stuk uit het onderzoeksrapport is punt 2 op paginas 27 and 28.

NN schrijft onder andere:

[I]k [vind] het erg verdacht dat de door hen gepresenteerde resultaten [voor Turkije] zo sterk overeenkomen met die van Europa (wat voor hun verhaal waarschijnlijk goed uitkomt).

Hier gaat NN dus wel expliciet in op "voordeel" (wat voorkomt in de definitie van fraude gehanteerd door de commissie).

De commissie schrijft:

Akgün heeft in haar commentaar gesteld dat er helaas een foutieve selectie van variabelen uit het ruwe databestand voor de Turkse dorpen is overgenomen in de tabellen die door klager zijn onderzocht. Akgün heeft de commissie in het bezit gesteld van dit bestand, waarna de commissie de echtheid heeft laten bevestigen door het bedrijf dat de datacollectie voor Akgün heeft verricht. De commissie heeft vervolgens de data laten onderwerpen aan een principale componenten analyse (SPSS). De uitkomsten van de analyse stemmen overeen met de in de tabellen opgenomen resultaten.
De commissie concludeert dat dit argument geen doel treft.

De commissie is hier wat vaag. Het lijkt erop dat ze vastgesteld hebben dat de tabel weliswaar de foute variabelen bevat, maar dat de gegevens niet verzonnen zijn. De commissie gaat echter niet in op het "voordeel" van deze fout dat NN expliciet noemt.

Het rapport laat duidelijk zien dat het door NN onderzochte werk van Nijkamp "slodderwetenschap" is. Het onderzoekrapport zelf is helaas een "slodderrapport". Met de handelingswijze van deze commissie is het zo goed als onmogelijk om aan de hand van publicaties aan te tonen dat er sprake is van "schending van de wetenschappelijke integriteit".