In NRC van vandaag vraagt men zich af of de geschiedeniscanon die is ontwikkeld ook daarwerkelijk gebruikt wordt.
Het antwoord is eenvoudig, de argumentatie is veelzeggend en soms ontluisterend.
Enkele citaten:
Zwart studeert zelf geschiedenis en is extra geïnteresseerd. Maar de canon is geen leidraad in zijn les: “Voor de Bataafse revolutie ben ik wel op de canon-website geweest. Daar stond een illustratie van Fokke en Sukke als oranjefans die zin-gen: “Wat zijn die patriotten stil!” Dat is leuk, dat spreekt de kinderen aan. Maar het valt vaak tegen wat je kunt gebruiken.” Zwart heeft destijds de enige poster van zijn school in zijn klas opgehan-gen. Nu hangt hij er niet meer: “Ik had een project over China, met muurkranten. Toen was er geen plaats meer voor de Canon.”
Correctie: één citaat, lees de rest in de bijlage. Dit is zo veelzeggend.
De leerkracht studeert geschiedenis, maar kiest voor Fokke en Sukke over oranjefans. Ook heeft een project over China (natuurlijk met muurkranten, door de kinderen zelf gemaakt ongetwijfeld) de voorkeur boven de structuur en het blijvend belang van een canon. Opnieuw die zelfgeconstrueerde kennis die rommelig en zonder enige structuur aan de muren van de lokalen hangt.
Ik probeer me voor te stellen hoe het is, leerling in de klas van deze meester. Aan de muur hangen dingen die andere kinderen gemaakt hebben. Zou ik dat werkelijk willen lezen? Zou ik werkelijk geïnteresseerd zijn in de toevallige knipsels en plaksels van Marietje? En als het al over China gaat, waarom dan niet een poster met werkelijke informatie over China, met een tijdlijn bv waarop te zien is wanneer de Keizers en Confucius leefden, wanneer Mao aan de macht was. Met kleinere letters hier en daar, die je alleen kunt lezen als je dichtbij komt. Waarin dingen staan die je niet weet, uit een verre wereld. Gestructureerd en spannend tegelijk. Maar nee, de canon moet wijken voor een project (hoe verzinnen ze het) over China. Als ik wat somber denk, dan zal de portee ongetwijfeld zijn dat “we” niet naar China moeten omdat de cabaretier dat zegt.
Wie heeft bedacht dat kinderen hier iets van leren? En zo ja, wat dan? Leren ze wat andere kinderen hebben gegoogled en geplakt? Is dat dan die zelfgeconstrueerde kennis die nog niet eens door hen zelf is geconstrueerd, maar door Jopie, Maaike en Fatima? Hebben Jopie Maaike en Fatima hun eigen muurkrant eigenlijk wel gelezen of alleen de stukjes die ze zelf hebben gekopieerd? En als ze het al hebben gelezen, hoe is die kennis dan bestendigd?
Een grote klaagzang van het basisonderwijs over dat ze het zo druk hebben met al die projecten en thema’s die ze zelf invoeren, terwijl letterlijk alles wat enige structuur biedt, aan kinderen en aan de leraren, buiten de deur wordt gehouden, want daar heeft men geen tijd voor.
En de methodes die men kiest geven die structuur ook niet:
Directeur Ferry Gubbels heeft voor zijn school vijf wandkaarten gekocht omdat hij vond dat door de gebruikte lesmethode voor het vak ‘wereldori-entatie’ waarin geschiedenis, aardrijkskunde, na-tuur en milieu, gezondheid en techniek zijn sa-mengesmolten, het besef van chronologie bij leer-lingen en ook docenten volkomen was verdwenen
Toppers en Bottemers
De teneur van het artikel is dat de onderwijzers meer dingen in het jaarprogramma moeten stoppen dan haalbaar is. Daardoor zijn ze gedwongen om zelf keuzes te maken. Dat kan natuurlijk zowel goed als slecht uitpakken. In principe zou zo het ideaal van een polyform onderwijsaanbod gerealiseerd kunnen worden.
Seger Weehuizen
Opmerkelijk is dat de keuzes zo vaak verkeerd zijn
Inderdaad Seger. Men kan die keuzes maken, en doet dat ook. Men kiest bijna consequent voor de verkeerde weg. Dát vind ik opmerkelijk en veelzeggend.
lnzake de mislukte canon
We zien hier hoe wijd de kloof kan zijn die gaapt tussen theorie en praktijk.
Als je dit leest kan je alleen maar concluderen dat die canon volledig is mislukt. Alle tijd en energie die erin is gestopt is verspild, om de volgende twee redenen.
1) Het niveau van de onderwijzers en hun directie is te laag, zodat ze die canon niet op waarde weten te schatten en de verkeerde prioriteiten stellen.
2) Ze hebben het praktische probleem dat het schoolvak geschiedenis is afgeschaft, en de boekjes ‘wereldoriëntatie’ (wie verzint zo’n term?) sluiten niet op de canon aan. Dus zelfs wanneer ze wel het vereiste niveau zouden hebben, dan zouden ze zelf een compleet lesprogramma geschiedenis moeten ontwerpen, en daarvoor ontbreekt hen de tijd.
Het verbaast mij wel, dat de vooruitgang nu zo ver is opgerukt dat kennelijk het vak geschiedenis op de basisschool compleet is verdwenen. En hadden de ontwerpers van het canon-idee deze hinderpalen niet kunnen voorzien? Naast van Oostrom hebben er toch nog wel meer mensen aan gewerkt? Wat hebben al die mensen al die tijd gedaan?
Hoewel ik het waardeer dat de NRC op het idee is gekomen om na te gaan wat er van die canon terecht komt, verbaast het mij ook dat een dergelijke controle bij de invoering van die canon niet meteen is ingebouwd. Als ik een lekke band repareer, dan controleer ik naderhand altijd of het lek nu echt verdwenen is. Voor lek geschiedenisonderwijs geldt dit blijkbaar niet.
Het basisonderwijs
klaagt niet over allerlei dingen, die ze zelf zouden binnenhalen/invoeren. De structuur, die ze zielsgraag zouden zien, wordt onmogelijk gemaakt, door wat van buiten opgelegd wordt door politici, de waan van de dag en vooral de werkdruk.
En door ’t onbegrip van de buitenwacht.
Ik begrijp het niet Leo
Kun je me uitleggen wie een China project met muurkranten verplicht stelt boven de geschiedeniscanon? Wie zegt dat cultuurbeleid moet resulteren in heel veel excursies? Is dat opgelegd door het ministerie? Door de kerndoelen? Wie zegt dat er in thema’s gewerkt moet worden? Dat er weet ik veel hoeveel projecten gedaan moeten worden? Invoering van zelfstandig leren en nieuwe lesmethodes, ook opgelegd en volledig buiten de wensen van de school? Juist op scholen met veel moeilijke kinderen, lijkt het me dat allerlei uitstapjes iedereen (docenten en kinderen gelijk) tot absolute gekte drijven. Ga maar eens op stap met de wsns kinderen, toch?
Wat houdt de school tegen om werkelijk structuur te brengen, om de tafeltjes weer eens in rijen te plaatsen, zodat de kinderen met hun gezicht naar het schoolbord zitten? Wie verplicht de gecombineerde groepen (kleine scholen daargelaten, soms moet het wellicht vanwege het aantal kinderen)?
Let wel: ik begrijp dat er een mode heerst die het basisonderwijs heeft veranderd van een school naar iets dat nog het meeste lijkt op een poging tot opvoeding (en dan ook nog van het type dat het kind centraal staat en bovenal in zijn aller individueelste eigenste ik moet ontluiken). Het onttrekken aan een mode kan bijzonder lastig zijn, dat weet ik ook wel. Maar de problemen zijn toch zo langzamerhand volslagen duidelijk. En juist met die lastige kinderen van tegenwoordig is het zoveel noodzakelijker om de structuur strak te trekken. Om de prioriteiten te stellen. Reinheid, rust en regelmaat. Zo nieuw is dat toch niet? Is een duidelijke geschiedeniscanon niet veel en veel gestructureerder dan allerlei knip en plak projecten over toevallige onderwerpen? Kinderen worden daar minder onrustig van, leren er meer van.
De enige reden die ik kan bedenken is dat veel leerkrachten het toch makkelijker vinden om de projecten te doen dan om les te geven. En dat begrijp ik eigenlijk alleen maar als lesgeven te moeilijk is. Dat het voor een leerkracht makkelijker is om kinderen te laten googelen op China, dan om zelf een goed verhaal te houden over China. Ik weet uit ervaring dat dat inderdaad zo kan zijn. Ik kan best een groepje studenten begeleiden over een project waar ik inhoudelijk niks van weet, maar ik kan ze onder dat onderwerp iets inhoudelijks leren als ik in de rol van leraar zit. Er zijn kennelijk teveel basisschool leerkrachten die hooguit 2 bladzijden verder zijn dan de leerlingen. Als dat zo is, dan doe je in je broek bij elke mogelijke vraag van een leerling. Dan heb je veel liever dat ze zelf kennis construeren. Dáár kan je je geen buil aan vallen.
Als die leerkrachten zelf wel degelijk zo zielsgraag structuur hebben, wie verplicht ze dan tot de structuurloosheid? Structuur vermindert de werkdruk. Talloze excursies verhogen de werkdruk. Werkdruk is geen enkel argument tegen structuur. Het is een argument vóór structuur, vóór enkele groepen, voor banken in rijen.
Hear hear…
Hier heb ik niets aan toe te voegen.
Leo?
Ik ook weinig eigenlijk.
Hooguit dat begrijpend lezen inderdaad steeds lager scoort. Volgens CITO. Dus dat voeg ik er dan maar even bij.
Stuurlui
Stel, je hebt op de pabo nauwelijks geschiedenis gehad, want dat vak bestaat toch niet op de basisschool. Maar je hebt je wel wezenloos op de wereld georiënteerd – zonder dat je daar veel wijzer van geworden bent.
En je staat net een paar jaar voor de klas. Wat moet je dan met een canon?
Het is toch niet reëel te denken dat binnen twee jaar het basisonderwijs fundamenteel verandert doordat er een canon is?
Het “Hoofd Der School” zou hierin een sturende en stimulerende rol moeten vervullen. Maar volgens de verhalen heeft Hij (m/v) daar helemaal geen tijd voor. Hij moet namelijk conciërge zijn en administrateur, formulieren invullen, ouders te woord staan, invallers regelen, en zo meer.
Zelf heb ik pas na jaren onderwijs een visie op onderwijs gekregen. In het begin doe je gewoon je werk en doe je je collega’s na, langzaamaan word je kritischer, en nog langzamer ontwikkelt zich een visie die je ook nog onder woorden kunt brengen. Het merendeel van de mensen op dit forum heeft ook een grote les- en levenservaring en is daardoor “goed gebekt”.
Het is te gemakkelijk de gemiddelde basisschooljuf (en enkele meester, om Leo te citeren) de schuld te geven van een te trage verbetering. Zij doen ook maar wat hen (of is het hun?) geleerd is. En in principe is dat maar goed ook. Helaas hebben zij vooral projectje-dit-en-dat geleerd.
Er wordt vaak (niet op dit forum overigens) heel verheven gedaan over scholing. Vaak ten onrechte. Maar misschien is het volgende wel een goed idee:
Leerkrachten in het basisonderwijs krijgen de gelegenheid inhoudelijke bijscholing te krijgen, op hoog maar haalbaar niveau, voor specifieke vak-onderdelen (5 maanden per onderwerp), met examen. Het behalen van het betreffende certificaat heeft automatisch salarisverhoging tot gevolg.
Zou dat geen bijdrage kunnen zijn aan verhoging van de kwaliteit van het PO?
Het gaat er niet om WIE er fout is, maar WAT er fout is.
Volgens mij zeg je precies hetzelfde als ik. We constateren hetzelfde. Ik heb hier op het forum tientallen keren gezegd dat het met niet om het aanvallen van de individuele basisschool leerkracht gaat. Leerkrachten met te weinig inhoudelijke bagage zijn daar zelf niet “de schuld” van. Weten zij veel dat het nodig om om iets werkelijk te weten en te kunnen voor je er les over geeft. Ze wilden ook gewoon maar een baan en leuk met kinderen werken. Andere leerkrachten hebben wel degelijk geloofd dat de onderwijskundigen en wiskundigen die hoger opgeleid zijn, er onderzoek naar gedaan hebben, het wellicht beter wisten dan zijzelf. Ook dat is hen niet kwalijk te nemen. Als het al zou gaan om kwalijk nemen. Fouten maken we allemaal en ik gooi zelfs de laatste steen niet.
Maar het gaat me niet om zwarte pieten. Zelfs niet naar de directeuren. Die verwijzen toch weer naar boven. Het gaat mij om de analyse van wat er fout is, niet van wie er fout is.
En naast alle problemen die een school op zijn dak krijgt, problemen die de randvoorwaarden ernstig bemoeilijken, heb je als school ook een keuze hoe je er mee om wilt gaan. En ik denk dat een andere keuze meer kans van slagen biedt.
Anderen op dit forum weigeren daar zelfs maar over te praten. Die hebben het over wsns en de verjuffing. Daarmee is de kous wat hen betreft af. Dat is een opvatting die volledig voorbijgaat aan de eigen verantwoordelijkheid en de eigen mogelijkheden. Dat nu vind ik getuigen van een buitengewoon denigrerend beeld van de leerkrachten. Alsof het slachtoffers zijn van de maatschappij en zelf niet kunnen nadenken. Ik neem de leerkracht liever serieus. Ik probeer met hem/haar in discussie te komen over de oorzaken en wat er aan te doen is. WSNS roepen en blijven mopperen op iedereen die een woord van kritiek uit is niet mijn keuze.
Aan de andere kant hoor je ook vertwijfeling in mn vragen aan Leo. Leg me dan ajb eens uit waarom het allemaal onzin is wat ik beweer, kom dan met concrete argumenten en leg het me uit. Dat moet toch kunnen als ik er zo naast zit? Dan moet je toch kunnen uitleggen waarom er steeds gekozen wordt voor de knip en plak muurkranten. Waarom de juf dat kennelijk bewust en in volle overtuiging kiest, of waarom het mechanisme nu eenmaal zo werkt, waarom er niet van wordt afgeweken, waarom die tafeltje niet in rijtjes worden gezet. Wie dat bepaalt op een school. Er zijn toch niet alleen jonge juffen van de pabo. Er zijn er ook met ervaring, die durven vast wel een canon te gebruiken of een project aan zich voorbij te laten gaan. Is er dan geen enkele groep 8 leerkracht die aan het begin van het schooljaar eens gaat praten met ouders en zijn directeur over wat te doen na de cito. Of er dan geen onderwijs meer mogelijk is, anders dan de musical, zodat de kinderen wat beter beslagen het VO in gaan.
Ik heb lesgegeven op een pabo. Heb aan studenten gevraagd naar hun motivatie om iets in de klas op een bepaalde manier te doen. Heb gemerkt dat de vraag stellen eigenlijk al vreemd was: je moest toch alles geïntegreerd aanbieden, dat is toch beter? Ook vragen naar het werkelijke nut, naar het doel van de maandagmorgen kring, wat wil je er precies mee? Vragen naar de reden waarom je de appels in het werkblad van rekenen ging vervangen door vissen omdat het thema “zee” was. Vragen die voor het opscheppen liggen, maar die slechts zeer oppervlakkig beantwoord werden: zo moet het nu eenmaal, dat is ons geleerd (in allerlei varianten natuurlijk).
Ik wil de bewustwording (terug) in het PO. Wil dat “ze” zich realiseren waartoe het PO op aarde is. Wat dat aangaat ben ik het 100% met Leo eens. Het PO is met afstand het belangrijkste onderwijs dat we hebben. Iedere verbetering die niet begint bij het PO is een lapmiddel. Het PO is bijna het enige dat de maatschappij heeft om er voor te zorgen dat we over 20 jaar nog steeds bestaan. Alle andere zaken liggen in de privésfeer van mensen (terecht vaak) of hebben te maken met problemen, als er iets mis gegaan is. Het PO is geen probleemopruimer, het PO bouwt. Nieuwbouw. Voor ieder kind. Voor het land. Het is belangrijker dan de olievoorraad, dan het oplossen van integratievraagstukken (foute keuze Wouter), het is het belangrijkste voor BON. Vandaar ook de rekenconferentie die er aan komt.
Niet zwartepieten
Zoals gewoonlijk heb ik bewondering voor de wijze waarop je een en ander onder woorden brengt. Wij zijn het zeker grotendeels eens. Ik wilde ook niet je stuk aanvallen, maar mijn gedachten erover uiten. In de hoop er wijzer van te worden. En dankzij je reactie is dat ook weer gelukt.
Wat ik weet van het PO heb ik uit mijn eigen ervaring van zo’n 50 jaar geleden, en uit verhalen. Eerste-klassers vertellen heel eerlijk over hun basisschool. Eén van hen vertelde mij afgelopen jaar dat zijn school twee groepen 8 had. Allebei met een meester. De ene groep had na de cito-toets niets meer gedaan (dus: musical en andere leuke dingen). De andere groep had gewoon doorgewerkt, vrijwel tot aan de vakantie. Het kan dus wel. Wel merkwaardig dat dat binnen één school kan bestaan. Maar die eerste meester had wellicht ook niets meer te melden.
De vragen die je formuleert na je vertwijfeling heb ik ook. Waarom gebeurt er wat er gebeurt? Terwijl er ook scholen zijn die een heel andere koers varen. Probleem blijft dat er maar weinig meesters en juffen op dit forum meeschrijven.
Dat leerlingen op een pabo niet weten waarom bepaalde keuzes gemaakt worden verbaast me niet zo, en dat vind ik ook niet zo erg. Dat soort inzicht moet groeien. Laten ze eerst maar leren lesgeven. Het probleem is juist dat hun docenten dat ook niet weten, er niet over nadenken, en ook klakkeloos de mode achterna lopen. Althans, die indruk heb ik, maar ook ik ben een stuurman aan de wal die het beter denkt te weten. (Zouden er op een pabo eigenlijk docenten rondlopen met een exacte opleiding?)
En wat de oplossing betreft: ik denk dat inhoudelijke nascholing met positieve gevolgen voor het salaris een goede bijdrage kan leveren. Bij voorkeur niet te geven door de pabo’s. Misschien dat ervaren vwo-docenten hier ook een rol kunnen spelen.
“wie” is ook belangrijk
Ik ben het 99% met 1945 eens. Wat ik niet geloof is dat alle leraren die geleden hebben onder de onderwijshervormingen het acceptabel vinden dat al die leiders in het onderwijs die daarvan financieel geprofiteerd hebben daar zo maar mee wegkomen. De onrechtvaardigheid die plaats gevonden heeft is echt een stuk verwerpelijker dan de invoering van de HOS waarover ook veel verontwaardiging is geweest en die de relaties binnen de scholen aardig verziekt heeft. Het zal voor veel leraren niet acceptabel zijn dat de mensen die geprofiteerd hebben van de incompetentie van de politici binnenkort met een luxe jacht op de middellandse zee kunnen gaan cruisen.
De hoogste bazen in het onderwijs vallen binnenkort buiten de CAO. Als hun scholenconglomeraten failliet gaan krijgen ze geen cent meer. Ze moeten dan in de echte wereld laten zien dat ze hun geld waard zijn. Daarom moeten bij hervormingen hun organisaties niet opgedeeld worden maar moet het onderwijsveld opengesteld worden voor nieuwe organisaties. Pech overigens voor al die gemeenten die dan na scholenfaillissementen met onbruikbare nieuwe school”campussen” zitten. Eigen schuld dikke bult.
Seger Weehuizen
Gelijk/ongelijk.
Veel mensen vinden/denken dat beter opgeleide leerkrachten en hoger salaris de problemen oplossen. Ik vind dat kortzichtig. Het verminderen van de slopende werkdruk in het BO is essentieel. Dat vind en denk ik, omdat ik dagelijks de negatieve en slopende effecten van de groeiende werkdruk zie en zelf ervaar. BO leerkrachten hebben weinig te kiezen. Bovendien ook weinig energie na het werk, om uberhaupt nog te denken/werken aan eventuele keuzemogelijkheden. Ook binnen het BO ligt de “macht” steeds meer bij de besturen. En die houden niet echt van veranderingen. BO directeuren zijn steeds meer verlengstuk van het bestuur. Hoezo keuzemogelijkheid leerkracht groep 8?
Wie wel of niet gelijk heeft zal ooit blijken. Mijn gelijk is/was in elk geval gebaseerd op en bedacht vanaf de werkvloer.