Onderstaand een artikel van Arjen van Witteloostuijn uit het AD van 31 maart 2007.
=============================================
Het nieuwe leren in een oude economie
Afgelopen donderdag was het weer voorpaginanieuws: ‘Scholieren klagen steen en been – protest tegen slecht onderwijs’. Van vmbo via mbo tot hbo zijn de leerlingen ontevreden over het zogenaamde nieuwe leren. De klachten zijn unaniem: te weinig contacturen, te veel opdrachtjes. De leraren coachen zich te pletter om onwillige leerlingen zichzelf allerlei competenties aan te laten leren.
Zelfstandigheid en competenties zijn de toverwoorden van het nieuwe leren. Klassikaal doceren is taboe. Ook veel leraren klagen. Zij voelen zich in hun professionaliteit aangetast. Helaas: de klaagzang stuit op een muur van onbegrip bij deskundigen en directeuren. Die brengen ijzeren tegenargumenten in stelling. De klagers zijn ouderwetse conservatievelingen die niet met hun tijd meegaan; met het oude leren is de moderne jeugd allang niet meer te motiveren; voorzover het nieuwe leren hapert, komt dat door onwillige leraren en slechte uitvoering; enzovoort en zo verder. Wij leken staan met onze mond vol tanden bij zoveel intellectueel geweld en diepgaand inzicht. Ikzelf ben ook een leek. Ik ben immers maar een eenvoudige hoogleraar – en niet in de onderwijskunde, maar in de economie. Ik heb alleen ervaring met de nieuwe studenten – dus met de producten van dat nieuwe leren. En dat stemt niet vrolijk. Ik merk dat deze nieuwe studenten weinig parate kennis hebben, dat zij wiskunde abstracte moeilijkdoenerij vinden, dat zij liever praten dan luisteren, en dat zij niet kunnen schrijven. Wat ze wel uitstekend kunnen, is internet-plakken, PowerPoint-presenteren, mobiel bellen en cool babbelen. Na drie of vier jaar hbo valt onder de doorstromende hbo’ers weinig tot geen verbetering te bespeuren. Het resultaat is dat universiteiten noodgedwongen het oude niveau niet meer halen. Zelfs veel afstudeerscripties zijn om van te huilen. De oude economie is daar straks de dupe van. In een vergrijzende economie moet het werk verzet worden door slechter geschoolde jongeren. Maar laat ik stoppen met klagen. Anders lijkt het alsof ik niet met de moderne tijd meekan.
Arjen van Witteloostuijn
===================================================
De opstand tegen HNL
Als je een voorstander van HNL bent, moeten die scholierenprotesten je toch in grote verlegenheid brengen. Snel maar even de onwillige leraren de schuld geven en het op “slechte uitvoering” houden. Ook “slechte communicatie” en “de leerlingen leren wel, maar ervaren dat nog niet zo” hoor ik wel eens als slap excuus.
Maar kennelijk is het dan nóg zo dat het traditionele leren, dat in de ogen van pro-HNL’ers zo slecht aansluit bij de leerlingen en studenten van tegenwoordig, met wél gemotiveerde docenten en een wél goeie uitvoering voor de leerlingen kennelijk goed genoeg was. Tegen het traditionele leren heb ík ze in ieder geval niet in opstand zien komen.
Op de school waar ik vorig jaar werkte, loofden de leerlingen van een sectie-collega in de bovenbouw bij de uitreiking van het vwo-diploma een prijs aan hem uit. Als blijk van dank voor zijn bevlogen lessen (fróntaal! klássikaal!), waarin ze zoveel geleerd hadden en het zo naar hun zin hadden gehad. Terwijl ze bij meerdere andere vakken in hun eindexamenjaar maar gewoon wegbleven, omdat ze daar geen les op niveau meer kregen.
Sorry voor het taalgebruik, maar hoeveel ideologische stront moet je in je ogen hebben zitten om de mislukking van HNL en de andere onderwijsvernieuwingen van de afgelopen decennia te kunnen blijven negeren? Hoeveel financieel belang moet je erbij hebben om het Helemaal Niets Leren te willen blijven verdedigen?
HNL is niet eens het enige probleem
met het huidige onderwijs. Waren we er maar als HNL uit de hearts and minds van de onderwijsideologen was verdwenen. Het is een hele kluwe van problemen: gebrekkig opgeleide docenten, slechte organisatie binnen scholen, ondeskundige schoolleidingen, verwaarloosde gebouwen, te weinig aangescherpte einddoelen, te veel pretvakken, slechte didactiek van allerlei vakken die niet aan HNL valt te wijten (de dominantie van communicatie in het talenonderwijs, bijvoorbeeld), het gebek aan werkplekken, de te grote taakbelasting en zo kunnen we nog wel even doorgaan.
Daarom vraag ik me af: wordt het niet tijd dat we gezamenlijk een proefproces financieren van ouders waarvan het kind op de universiteit een bijspijkercursus moet volgen? Of die in het buitenland wil gaan studeren maar niet wordt toegelaten en eerst een examen moet afleggen (schijnt in België al zo te zijn als je een exact vak wilt studeren). Hoe meer zaken als het proces van Karina Schaapman er worden aangespannen, hoe meer aandacht en hoe meer we de publieke opinie kunnen mobiliseren, zodat er fundamentele koerswijzigingen komen ten gunste van de kwaliteit. Wat vinden jullie, BONners?
Groepsdruk in combinatie met eigenbelang
Mensen veranderen schoksgewijs. Veel HNL-aanhangers zijn daar wellicht uit positieve gedachten aan begonnen. Dan wordt er een hele trein in gang gezet die een richting op gaat die in eerste instantie wellicht interessant leek, Maar langzaam maar zeker komt de twijfel. Heel lang wordt die weggedrukt uit loyaliteit, of met groepsdruk. En de trein gaat verder. Omkeren wordt steeds lastiger. Je moet een legitimatie hebben om toe te geven en anders te denken. BON is nu zo’n legitimatie,
Ik denk dat het geen idiologische stront is, maar gewoon menselijk groepsgedrag. Ik denk dan ook dat als de andere groep maar groot genoeg is er ene plotselinge ommekeer kan komen. Dan durven mensen wel iets te zeggen, want ze zijn met velen.
Goed plan
De gebouwen voldoen niet aan de normen van HNL
De ICT voldoet niet aan de normen van HNL
De ondersteunende diensten voldoen niet aan de normen van HNL
De attitudes van de studenten voldoen niet aan de normen van HNL
De budgetten voldoen niet aan de normen van HNL
En vooral de oude docenten voldoen niet aan de normen van HNL
En er zijn geen jonge docenten genoeg om de lastige oudjes te kunnen dumpen.
De over te dragen kennis voldoet niet aan de normen van HNL
De theorie voldoet nog niet aan de normen van HNL of anders gezegd de wetenschappelijke theoretische onderbouwing is nog niet geleverd
Maar HNL is wel een heel heel erg goed plan.
Het plan is dus goed alleen de werkelijkheid deugt niet, tja … Dat zo’n hoogleraar dat niet ziet, zal wel aan de leeftijd liggen.
Corgi
Re: goed plan
Volgens mij zijn jij en Arjen van Witteloostuijn het helemaal met elkaar eens Corgi. Dat ‘diepgaand inzicht’ dat Arjen van Witteloostuijn de deskundigen en directeuren toebedeelt lijkt mij ironisch bedoelt.