Maand: augustus 2006

Met veel belangstelling lees ik de argumenten van voor en tegenstanders van het nieuwe leren. Veel van de gewisselde argumenten hangen, mijn inziens, samen met de paradigma’s of uitgangspunten van de spreker. Deze uitgangspunten vertalen zich dan in een keuze voor een methode zoals het nieuwe leren, een zaak waar je vooral in gelooft of juist helemaal niet. Wat mij nu zo enorm verbaasd is dat de enen partij de andere aan het dwingen is dat geloof aan te nemen. Dit dan weer, in teveel gevallen, zo sterk dat je zelfs binnen de instellingen niet openlijk mag uitkomen voor je andere geloof. Waarom is het op dit moment feitelijk niet mogelijk een keuze te maken tussen (HBO) instellingen of afdelingen daarbinnen die het nieuwe leren wel of niet aanhangen. Als student krijg je die keuze niet en als medewerker ook niet. Dit niet kunnen kiezen terwijl je niet gelooft geeft in beide groepen onnodig veel frustraties. Natuurlijk kun je er altijd uit en heb je dus wel een keuze zal de andere partij aanvoeren. Dit argument vind ik onjuist omdat je hiermee een “geboren” docent nu dwingt iets anders te gaan doen en als student kun je echt nergens naar toe. Het niet kunnen kiezen uit onderwijsmethoden staat haaks op de huidige tijdsgeest zoals bijvoorbeeld mogen blijken uit de consumentenbescherming. Hoor je niet overal dat de student als klant gezien moet worden welnu laat hem of haar dan kiezen.

Onderwijs in Nederland: kennis centraal stellen

Hierbij betuig ik mijn adhesie aan de oproep van de stichting 108+ en het algemeen nederlands verbond om een eind te maken aan de infantilisering van het middelbaar onderwijs. In plaats van vaardigheden dient kennis weer centraal te komen staan. De onderwijsprogramma’s dienen weer stabiel te worden. De faciliteiten en de arbeidsvoorwaarden voor leraren dienen na een jarenlange afbraak weer verbeterd te worden. De regelgeving vanuit de landelijke overheid (Zoetermeer) dient sterk teruggedrongen te worden. Ook het aantal mensen dat werkzaam is in de leerplanproductie bedrijven dient verminderd te worden

Op allerlei plekken hoor je dat het slecht gaat met de maatschappelijke status van het docentschap. Googlen op ‘status leraarschap’ geeft op de eerste pagina hits al ‘Het leraarschap lijkt een rotbaan: vrij zwaar werk, het verdient niet veel en het heeft niet meer de status van vroeger.’, ‘Jongeren zien niks in leraarschap’, en ‘Zo kan het leraarschap in een klap weer de status van weleer krijgen’.

Maar het tegenovergestelde geluid hoor je ook: ‘Uit een vergelijking van de beroepsprestigeladders uit 1953 en 1990 blijkt dat er nauwelijks sprake is van statusverlies.’, en ‘(…) dat maar liefst 85 procent van de Nederlanders tamelijk veel waardering heeft voor leraren’.

Hoe zit het nou? Hierbij een oproep: laten we zoveel mogelijk objectieve indicatoren verzamelen (objectief is belangrijk) die op één of andere manier verband houden met status. Hier is alvast een voorzetje. Ik ben benieuwd naar alle suggesties.

Goed onderwijs begint op de basisschool. Eigenlijk begint het al bij de opleiding voor leraren basisonderwijs op de Pabo’s. Te vaak is de Pabo een vluchtstudie: overal afgewezen, dan maar naar de Pabo. Te vaak was het zo dat wanneer je de studie aan de Pabo startte, je uiteindelijk altijd wel dat diploma haalde. We zien nu welke consequenties dit heeft voor het onderwijs. Gelukkig begint ook op de Pabo’s het besef te groeien dat het anders moet. Veel Pabo’s, o.a. Heerlen/Maastricht zijn bezig met een reorganisatie van de opleiding. Maar willen er wel goede studenten naar deze opleiding komen ? Blijft de opleiding niet gereserveerd voor kneusjes en meisjes die het leuk vinden iets met kinderen te doen ? Een andere opzet van het basisonderwijs moet gemotiveerde en goede studenten trekken. De leraar basisonderwijs moet zich tijdens zijn loopbaan ook alleen maar bezig kunnen houden met de elementaire vakken: rekenen, taal en wereldoriëntatie. De creatieve vakken en gymnastiek zijn er voor vakdocenten.

Ik zit nu ong. 35 jaar in het onderwijs en ben nog steeds vrolijk, hoewel …

Toen ik begon, gaf ik al in de 2e klas MULO mijn Franse lessen zoveel mogelijk IN HET FRANS, dat ik natuurlijk flink doorspekte met Nederlands. Was er een probleem, dan kon ik een beroep doen op, voor een flink deel al aanwezige, grammatica-competenties. Na enige tijd kregen we dan de zaken zodanig voor elkaar dat het niveau van de scholieren de ‘moi Tarzan toi Jane-communicatie’ oversteeg.

Ik ben nu 35 jaar verder en werk sinds een 30-tal jaren tot grote tevredenheid bij Romaanse Talen en Culturen (RUG) in Groningen. Hoewel …

Ouders willen meer aandacht voor normen en waarden, orde en discipline in het onderwijs. Dat staat in de Onderwijsmeter 2006, die Maria van der Hoeven net naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Ouders storen zich gek aan het gebrek aan normen en waarden en brutaliteit van hun eigen kinderen. Ze klagen daarnaast over een gebrek aan motivatie. De brutale streetwisers bevinden zich vooral op het vmbo in de grote steden, maar in het hele land groeien de zorgen. Blijkbaar heeft de agenda voor normen en waarden nog niet veel effect gehad. Werk aan de winkel! Want de school zou dat moeten oplossen.

In de nieuwe stichting STOEP (in oprichting) is beter onderwijs ook een speerpunt. Zie : www.stoep.punt.nl

Sinds 1997 heb ik kritiek op Het Nieuwe Leren. Dat leverde me een arbeidsconflict op met m’n werkgever, de Vrije Universiteit, dezelfde werkgever die nu Verbrugge ruim baan geeft. Dat is een verbetering; zo’n beetje de enige die ik kan melden als ik de jaren na 1997 overzie. Zelf zag ik me gedwongen eerder met werken te stoppen. Ik ben erg somber (geworden) over de mogelijkheden, ook van BON, de kaalslag op het onderwijs gepleegd terug te draaien. Bestuurders, schoolleiders, docenten, politici, ouders, leerlingen, onderzoekers, onderwijskundigen, te velen van deze zijn de prooi van een tijdgeest die pragmatisch is: “wat levert het (mij) op?”

Momenteel neigt men ertoe leerlingen en studenten te motiveren door hen op een reclame-achtige manier tot onderwijs te verleiden. Onderwijsinstellingen worden daar welhaast toe gedwongen, willen ze nog leerlingen en studenten trekken. Men haakt aan bij de (vermeende) belevingswereld van jongeren en propageert dat het leuk is wat er op het onderwijsprogramma staat en dat je het natuurlijk allemaal op je eigen eigenwijze manier mag doen. Maar een dergelijke voorstelling van zaken wekt de illusie dat de leerling als onderwijsconsument mag verlangen dat het onderwijs naar zijn smaak en luimen wordt ingericht. Het werkelijk kunnen en dus ook leren van iets brengt evenwel met zich mee dat de leerling het vak moet leren verstaan, en niet andersom.

De onderwijsvernieuwingen van na de zestiger jaren waren hartstikke goed. Aandacht voor nieuwe werk en lesvormen, voor de leerling en zijn beleving, voor sociale en emotionele vaardigheden en kennis die meer in verband werd aangeboden… of zelf opgezocht. Een verademing.
Niet alleen het onderwijs vernieuwde, alles vernieuwde. En zocht een nieuwe balans.
Een halve eeuw later blijkt vrijwel iedereen de mening toegedaan, dat we uit balans zijn. Het onderwijs verslechtert. Sommigen beweren dat de vernieuwingen nog niet ver genoeg voerden, willen nog verder de ingeslagen weg op en bedenken nog nieuwer leren of richten een iederwijs school op.