Ruim een jaar na het aantreden van het tweede kabinet-Rutte moeten we helaas vaststellen dat ingrijpende hervormingen van ons onderwijs uitblijven. Dat is teleurstellend, want die zijn hard nodig. De politiek lijkt nog steeds om de hete brij te draaien, namelijk dat het stelsel als zodanig op de schop moet.

Zo is BON al sinds haar oprichting van mening dat de huidige besturings- en bekostigingsideologie het onderwijs meer kwaad dan goed doen. Terwijl de afgelopen jaren duidelijk
is geworden tot welke uitwassen deze ideologie heeft geleid – wie herinnert zich niet de schandalen rond Amarantis en InHolland – blijft men er onverminderd aan vasthouden. Men lijkt gevangen in het heersende paradigma, de verbeelding ontbreekt om de zaken fundamenteel te herzien. Toch wordt steeds duidelijker zichtbaar dat de sterk kwantitatieve prikkels in de bekostiging van ons onderwijs de kwaliteit ervan stelselmatig ondermijnen en de
 beroepseer van de docent aantasten.

Zolang dergelijke prikkels overheersen, blijft al het streven naar kwaliteitsverbetering dweilen met de kraan open. Hoe lang moeten we nog wachten totdat men dit inziet?

Toch lijkt zich wel degelijk een kentering
aan te kondigen. Niet alleen de SP en de
 PVV, maar inmiddels ook een traditionele middenpartij als het CDA wordt
 kritisch ten aanzien van de bekostiging
 en financiële zelfstandigheid van instel
lingen. Dat is niet het enige. Ook op de universiteiten beginnen de tegenstemmen luider te worden met betrekking tot de kwantitatief gerichte en financieel gedreven managementscultuur of zoals sommigen het plegen te noemen: de dictatuur. De aanhouder wint zullen we maar zeggen.

Dus, BON zal niet ophouden haar stem te verheffen! Nadat we in de vorige Vakwerk Tanja Jadnanansing van de PvdA het woord gaven, geven in deze uitgave Harm Beertema en Jasper van Dijk hun visie op het beleid van minister Jet Bussemaker. Het zal u niet verrassen dat zij uiterst kritisch zijn.

We hebben dit jaar herhaaldelijk het nieuws gezocht rond de bekostigingsproblematiek en de onverantwoord grote reserves die worden aangelegd binnen het onderwijs (oplopend tot zo’n 10 miljard euro!). En ook in de discussie rond de zogenoemde ‘Steve Jobsscholen’ deze zomer heeft BON duidelijk van zich laten horen.

Tot ons genoegen hebben we gemerkt hoezeer onze nieuwe website de aandacht trekt en hoe vaak onze vereniging wordt benaderd voor commentaar in de media, ook door grote spelers als NOS en RTL. Je zou er af en toe moedeloos van worden, hoezeer het gezonde verstand ontbreekt en hoe kort het publieke geheugen is met betrekking tot modieuze en gehypete onderwijsvernieuwingen. Gelukkig laat men 
nu wel snel tegengeluiden horen. Dat is de grote winst ten opzichte van tien jaar geleden. En het geeft ook maar weer eens aan hoe belangrijk onze vereniging is voor het publieke debat rond onderwijs.

Niettemin proberen we een deel van onze doelstellingen ook te verwezenlijken door ons lidmaatschap van de Onderwijscoöperatie (OC) en al de activiteiten die daaruit voortvloeien. We zetten ons in voor een register dat in handen blijft van de beroepsgroep zelf en waarin niet vage competenties, maar de vakinhoudelijke kwaliteit van de docent vooropstaat.

Ook proberen we via de OC de zeggenschap over de vormgeving van het onderwijs terug te brengen waar die hoort, namelijk bij de goed opgeleide docenten. Daartoe zijn dan wel lerarenopleidingen van niveau vereist, niet alleen op de universiteit, maar zeker ook op onze hogescholen.

BON is onverminderd kritisch over de kwaliteit daarvan en met name het gebrek aan vakinhoudelijke kwaliteit van veel lerarenopleidingen in het hbo. En dat is nog steeds hard nodig. De hele toetsmanie die momenteel
 in onderwijsland woedt, lijkt vooral een compensatie voor het ontbreken van een kwaliteitscultuur binnen de onderwijsinstellingen. Dat moet en kan ook anders! Een land als Finland bijvoorbeeld kent helemaal geen kwaliteitstoetsing van het onderwijsproces. Maar daar heeft men wél zeer goed opgeleide leraren! Het dit jaar door de minister gepresenteerde Onderwijsakkoord (NOA) zal niet het gewenste effect sorteren. Het lijkt namelijk meer een akkoord met besturen dan met leraren. Gerard Verhoef gaat in deze uitgave daar nader op in.

Het bestuur van BON gaat met frisse moed het nieuwe jaar in met al weer de achtste jaarvergadering en het symposium in het vooruitzicht dat dit jaar op zaterdag 4 april zal plaatsvinden. U bent van harte welkom op de IVA te Driebergen, een school die al vele jaren vriend van BON is en onderwijskwaliteit hoog in het vaandel heeft staan. Het belooft weer een mooi programma te worden, dus noteert u deze datum alvast in uw agenda.

Ik wens u mede namens het bestuur van onze vereniging fijne feestdagen toe en de beste wensen voor het nieuwe jaar.

Met vriendelijke groet,

uw voorzitter Ad Verbrugge